Sayt test holatida ishlamoqda!
01 May, 2025   |   3 Zulqa`da, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:51
Quyosh
05:21
Peshin
12:25
Asr
17:16
Shom
19:23
Xufton
20:47
Bismillah
01 May, 2025, 3 Zulqa`da, 1446

MANFUR ILLAT

28.01.2020   2426   3 min.
MANFUR ILLAT

Islom dini bashariyatni ikki dunyo saodatiga yo‘llovchi ilohiy ta’limot o‘laroq, ayrim hukmlar bajarilishini shart qilib qo‘ysa, ayrim xatti-harakatlardan chetlanishga, yaqiniga ham yo‘lamaslikka buyuradi. Islom shariati qaytargan amallar insonning dunyo va oxirati uchun zararli ekanida shubha yo‘q. Insonlar orasini buzuvchi,  jamiyat taraqqiyotiga to‘sqinlik qiluvchi, haq-huquqlarning aralashib ketishiga, poymol bo‘lishiga sabab bo‘luvchi ana shunday illatlardan biri, shubhasiz, poraxo‘rlikdir.

Alloh taolo Qur’oni karimda shunday marhamat qiladi:

“Bir-birlaringizning mollaringizni botil yo‘l bilan yemang. Bilib turib odamlarning mollaridan bir qismini yeyishingiz uchun uni hokimlarga gunohkorona tashlamang”. (“Baqara surasi”,188-oyat)

Oyati karimada o‘zgalar mol-mulkini harom yo‘l bilan o‘zlashtirishning haromligi, har bir ishda adolat qilish lozimligi, haloldan rizq izlash o‘rniga haromdan, poraxo‘rlik va sudxo‘rlik kabi gunoh ortidan mol-dunyoga ega bo‘lishdan, bu bilan oilasi va jamiyatda fasodni yoyishdan qaytarilmoqda.

وعن عبد الله بن عمرو بن العاص - رضي الله عنهما - قال: لعن رسول الله صلى الله عليه وسلم الراشي والمرتشي

Abdulloh ibn Amr ibn Os roziyallohu anhumodan rivoyat qilinadi : “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam pora beruvchini ham, oluvchini ham la’natladilar”.

            Abu Hurayra roziyallohu anhu aytadilar: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam hukmda pora beruvchini ham, pora oluvchini ham la’natladilar» (Termiziy, Ibn Hibbon, Hokim rivoyati). Yana bir rivoyatda: «O‘rtadagi kishini ham», deyilgan. Ibn Mas’ud roziyallohu anhu aytganlar: «Hukmdagi pora kufrdir. Odamlar orasidagi esa haromdir».

Yuqorida zikr etilgan uch shaxs – pora beruvchi va oluvchi hamda ular o‘rtasida vositachilik qiluvchi agar nohaq, evazsiz olgan molini o‘z egasiga topshirib, Alloh taologa tavba qilmasa, hadisi shariflarda bayon qilingan la’nat – Alloh taoloning rahmatidan uzoq bo‘lish va g‘azabiga duchorlikni keltirib chiqaradi. Musulmon inson uchun Yaratganning rahmatidan chetda bo‘lishdan ayanchliroq baxtiqarolik yo‘q.

كل لحم أنبته السحت فالنار أولى به قيل يا رسول الله وما السحت قال الرشوة في الحكم 

Ibn Sirin rohimahulloh Umar, Ali, Abdulloh ibn Mas’ud, Zayd ibn Sobit roziyallohu anhumdan qilgan rivoyatlarida Payg‘ambarimiz alayhissalom: “Harom luqma bilan o‘sgan a’zo borki, unga Jahannam haqlidir”, – dedilar. “Ya Rosululloh, “suht” nima?”, – deb so‘radilar. U zot alayhissalom: “hukmdagi poradir”, – deb marhamat qildilar.

               Poraning razolati, inson va jamiyat hayotini nopok yo‘llar tomon boshlashi, dunyoda nafrat, xorlik va kulfatga yetaklashi, oxiratda Alloh azza va jallaning rahmatidan uzoqlikka, baxtiqarolikka, alamli azoblarga sabab bo‘lishi yuqoridagi oyat va hadislar ma’nosidan ravshan anglashilmoqda.  

 

 

Sayyid Muhyiddin maxdumo‘rta maxsus islom bilim yurti mudarrisi Abdulaziz FURZULOV

 

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Qiyomatda ular borasida so‘roq qilinmaymizmi?

30.04.2025   2230   3 min.
Qiyomatda ular borasida so‘roq qilinmaymizmi?

Alloh taolo aytadi: «Ular ehson qilganlarida isrof ham, xasislik ham qilmaslar (tutgan yo‘llari) buning o‘rtasida – mo‘tadildir»[1].

O‘zingizdan boyroq bo‘lganlar bilan tenglashishga urinmang. Aks holda bo‘yningizgacha qarzga botib, malomatga qolasiz.

O‘zingizga, oila a’zolaringizga, shuningdek, qo‘li yupin kishilarga nisbatan ziqnalik qilmang. 

Ziqna odam uchun ta’magir bo‘lmasdan yashayotganining o‘zi katta gap. Alloh taolo aytadi: «(Baxillik qilib) qo‘lingizni bo‘yningizga bog‘lab ham olmang. (Isrofgarchilik qilish bilan) uni butunlay yoyib ham yubormang. Aks holda malomat va mahrumlikda o‘tirib qolursiz»[2].

Men juda katta maosh oladigan, biroq oy tugamasidanoq oyligidan bir chaqa ham qolmaydigan kishilarni bilaman. “Ular shuncha pulni, mol-dunyoni qayerga sarflashyapti ekan”, deb hayron qolaman. Alloh taolo aytadi: «...va  mutlaqo yo‘l qo‘ymang! Chunki isrofgarlar shaytonlarning do‘stlaridir. Shayton esa, Parvardigoriga nisbatan o‘ta noshukr edi»[3].

Abu Bakr Siddiq roziyallohu anhu: “Ancha kunga yetadigan ro‘zg‘orlikni bir kunda ishlatib yuboradigan oilaga achchig‘im keladi”, deganlar.

Muoviya roziyallohu anhu: “Zoye bo‘lgan, birovning haqqi o‘tib ketgan narsani “isrof” deb hisoblayman”, deganlar.

Sarf-xarajatda isrofgarchilikka yo‘l qo‘yadiganlar, ziqnalik qiluvchilar dunyoda har kuni qanchadan-qancha musulmon ochlikdan o‘layotganini nahot bilishmasa?!

Kimdir e’tiroz bildirib: “Ular bizdan uzoqda-da” desa, “Axir ular bizning Islomdagi birodarlarimiz, din qardoshlarimiz-ku!” – deymiz.  Biz erta qiyomat kunida ular borasida ham so‘roq qilinmaymizmi? Qolaversa, oramizda ro‘zg‘origa ora-sirada go‘sht kiradiganlar bor. Gohida shu ozgina go‘shtni olishga ham imkon topa olmay, oylab go‘sht yemaydilar.

Bir jamoa odamlar Qays ibn Uboda roziyallohu anhuning oldilariga ozroq yegulik so‘rab kelishdi. U zot bog‘larida to‘kilgan mevalarni terib, yaxshisini chirigidan ajratib saralayotgan edilar. Ular Qays roziyallohu anhuga nima uchun kelishganini aytishdi. Sahobiy ularga so‘raganlarini berdilar. Kelgan jamoa bir-birlariga ajablanib qarab: “Nochor hayot kechirayotgan bo‘lsangiz, yana qizg‘anmay infoq qilishingiz qiziq bo‘ldi-ku”, deyishdi. U zot: “Sizlarga ehson qilish uchungina shunday yashayman”, dedilar (ya’ni, sahobiy roziyallohu anhu men iqtisod qilaman va isrof qilmaganim holda, siz kabi muhtojlarga yordam berishga ham ortinaman demoqchi bo‘ldilar).

Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam: “Chiqimda iqtisod qilish tirikchilikning yarmidir. Odamlarga muhabbatli bo‘lish aqlning yarmidir. Chiroyli savol berish esa yarim ilmdir”, [4] dedilar.

Ulug‘lardan biri aytadi: “Kim farzandiga iqtisod qilib yashashni o‘rgatsa, unga ko‘p meros qoldirishdan ham ko‘proq yaxshilik qilibdi”.


Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.


[1] Furqon surasi, 67-oyat.
[2]  Isro surasi, 29-oyat.
[3] Isro surasi, 26–27-oyatlar.
[4]  Imom Tabaroniy rivoyati.