Qish kelib, kunlar soviy boshlashi bilan qalin kiyimlarimizni sandiqlardan olib kiyamiz. Tanamiz sovqotmasligi, issiq turishi uchun butun tanamizni o‘rab, ehtiyot qilamiz. Boshimizni ham o‘raymiz. Uylarimizni isitish, sovuq kirmasligi uchun zarur choralarni ko‘ramiz. Maqsad, uy ham, tanamiz ham issiq bo‘lsin. Shu tarzda uylarimizni isitamiz-u, ammo qalblarimizni istishni unutib qo‘yar ekanmiz.
Qalbni qandoq isitamiz? Unga ham olov yoqamizmi? Uni isitadigan narsa nima o‘zi? Bu savollarga javob topa olamizmi?
Qalb tana kabi ozuqasiz, kiyimsiz qolsa, och qoladi, soviydi, kuchsizlanadi. Shuning uchun qalbning ozuqasini berish kerak. Alloh taolo qalbimizni butun tanamizning podshohi qilib qo‘ygan. Tanamizning baxillik, kibr, hasad, adovat, ko‘rolmaslik, dangasalik kabi illatlarga chalinishi qalbdagi xastalik sabablidir.
Nu’mon ibn Bashir roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Ogoh bo‘linglar! Albatta, jasadda bir parcha go‘sht bordir. Qachon u solih bo‘lsa, jasadning hammasi solih bo‘lur. Qachon u buzuq bo‘lsa, jasadning hammasi buzuq bo‘lur. Ogoh bo‘linglar! O‘sha narsa qalbdir», dedilar». Buxoriy, Muslim, Abu Dovud, Termiziy va Nasoiy rivoyat qilganlar.
Demak, qalbni solih qilish, boshqacha aytganda, isitish uchun uning ozuqasini berishimiz kerak ekan. Uning ozuqasi esa Allohni tanish, ilm o‘rganish, Qur’on tilovat qilish, maxsus lafzlar bilan Allohni zikr qilish, ibodat qilish, ulamolar suhbatiga quloq tutish, qalbni tuzatishga bag‘ishlangan kitoblar o‘qish kabilar bilan bo‘ladi. Mana shularni qalb tez-tez qabul qilib, ulardan bahramand bo‘lib tursa, isiydi. Isigan qalb esa yumshoq, ta’sirchan qalbga aylanadi. Bunday qalb egasi oilada yaxshi ota, yaxshi farzand, yaxshi aka-uka, yaxshi jiyan, jamiyatda yaxshi qo‘shni, yaxshi qarindosh, yaxshi musulmon bo‘ladi.
Qalb gunoh qilganda qotib, boshqacha aytganda sovib, solih amallarni bajarganda yumshaydi, ya’ni isiydi. Qalbi issiq odamni qalbi pok odam deyiladi. Shuning uchun ham qalbni poklashning omillaridan yana biri bo‘lgan istig‘for va tavbada bardavom bo‘lish kerak. Ko‘p istig‘for aytgan odamning qalbi asta-sekin poklanib, tozalanib, yumshab, isib boradi.
Katta olimlar, solih insonlar, avliyolarning qalblari issiq bo‘lgani uchun hamma undoq kishilarga yaqin bo‘lgisi, ulardagi issiqlikda isinib olgisi, ya’ni nasihatlariga quloq tutib, hikmatli pandlaridan bahramand bo‘lgisi keladi. Gunoh, ma’siyatlar botqog‘iga botgan kishilarning qalblari sovuq bo‘lgani uchun odamlar unday kishilardan uzoqroq yurishga harakat qilishadi. Chunki ularda odamlarni o‘ziga tortadigan, hammaga ulashadigan issiqlik bo‘lmaydi yoki bo‘lsa ham juda oz, o‘ziga zo‘rg‘a yetadigan darajada bo‘ladi.
Azizlar, uyimiz va jasadimizni istganimizdek, tanamiz podshohi bo‘lgan, a’zolarimizning yaxshi-yomon ishlarni qilishiga ta’sir o‘tkazuvchi qalbimizni poklashga, isitishga, unga kerakli ozuqalarni berishga harakat qilaylik!
Zero, Alloh taolo qiyomat kuni faqat pokiza, salomat qalb bilan kelgan insonlargina najot topishlarini, molu dunyo va bola-chaqalari o‘shanday kishilargagina foyda berishini Qur’oni Karimda bayon qilib qo‘ygan.
Uylarimizni va tanamizni isitish chorasini ko‘rayotgan chog‘imizda qalbimizni unutib qo‘ymaylik! Uni isituvchi omillar bo‘lmish ibodatlar, zikrlar, ilm o‘rganish va boshqa amallarni bajarishni boshlaylik! Tanamizga tashqaridan issiq urilayotgan chog‘da qalbimiz butun ichki dunyoimizni isitib, a’zolarimiz yaxshi amallar qilishiga sababchi bo‘lsin!
Alloh taolo barchamizni O‘zining hidoyatidan ayirmasin va xotimamizni go‘zal qilsin!
Nozimjon Hoshimjon tayyorladi
Mol-dunyo masalasida o‘zingizdan pastroqdagilarga qarang, dedik. Lekin dinu diyonat masalasida doim o‘zingizdan oldindagilarga qarang, ulardan ibrat oling, ularga yetib olishga intiling. Dunyo, boylik, sog‘lik va go‘zallik borasida o‘zingizdan quyidagilarga qarab, cheksiz marhamati uchun Allohga shukr qilsangiz, hayotingiz baxt-saodatga to‘ladi, Alloh taolo sizni shukr va sabr qiluvchilar safiga yozib, fazlu marhamati bilan ularga beriladigan mukofotlaridan sizga ham beradi.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar:
«Kimda ikki xislat bor bo‘lsa, Alloh uni shukr qiluvchi, sabr qiluvchi deb yozib qo‘yadi. Kimda bu ikki xislat bo‘lmasa, Alloh uni shukr qiluvchi ham, sabr qiluvchi ham deb yozmaydi. Dinu diyonatda o‘zidan yuqoridagilarga qarab, ularga ergashsa; mol-dunyoda esa o‘zidan pastdagilarga qarab, o‘zini ulardan afzal qilgan Allohga hamd aytsa, Alloh uni shukr qiluvchi, sabr qiluvchi deb yozib qo‘yadi. Kim din borasida o‘zidan pastdagilarga, dunyo borasida esa o‘zidan yuqoridagilarga qarab, o‘zi yetisha olmagan narsaga afsuslansa, Alloh uni shukr qiluvchi ham, sabr qiluvchi ham deb yozmaydi» (Imom Termiziy rivoyati).
Uch xil qarash qalbingizdagi mahzunlikni ketkazadi:
- birovlardagi narsalarga rozilik ko‘zi bilan qarash;
- musibatga uchraganlarga ibrat ko‘zi bilan qarash;
- ahvoli sizdan yomonroq, holi xarobroq odamlarga qarash.
Abdulloh Abdulmu’tiy, Huda Sa’id Bahlulning
“Qulog‘im senda qizim” kitobidan G‘iyosiddin Habibulloh,
Abdulhamid Umaraliyev tarjimasi.