Qish kelib, kunlar soviy boshlashi bilan qalin kiyimlarimizni sandiqlardan olib kiyamiz. Tanamiz sovqotmasligi, issiq turishi uchun butun tanamizni o‘rab, ehtiyot qilamiz. Boshimizni ham o‘raymiz. Uylarimizni isitish, sovuq kirmasligi uchun zarur choralarni ko‘ramiz. Maqsad, uy ham, tanamiz ham issiq bo‘lsin. Shu tarzda uylarimizni isitamiz-u, ammo qalblarimizni istishni unutib qo‘yar ekanmiz.
Qalbni qandoq isitamiz? Unga ham olov yoqamizmi? Uni isitadigan narsa nima o‘zi? Bu savollarga javob topa olamizmi?
Qalb tana kabi ozuqasiz, kiyimsiz qolsa, och qoladi, soviydi, kuchsizlanadi. Shuning uchun qalbning ozuqasini berish kerak. Alloh taolo qalbimizni butun tanamizning podshohi qilib qo‘ygan. Tanamizning baxillik, kibr, hasad, adovat, ko‘rolmaslik, dangasalik kabi illatlarga chalinishi qalbdagi xastalik sabablidir.
Nu’mon ibn Bashir roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Ogoh bo‘linglar! Albatta, jasadda bir parcha go‘sht bordir. Qachon u solih bo‘lsa, jasadning hammasi solih bo‘lur. Qachon u buzuq bo‘lsa, jasadning hammasi buzuq bo‘lur. Ogoh bo‘linglar! O‘sha narsa qalbdir», dedilar». Buxoriy, Muslim, Abu Dovud, Termiziy va Nasoiy rivoyat qilganlar.
Demak, qalbni solih qilish, boshqacha aytganda, isitish uchun uning ozuqasini berishimiz kerak ekan. Uning ozuqasi esa Allohni tanish, ilm o‘rganish, Qur’on tilovat qilish, maxsus lafzlar bilan Allohni zikr qilish, ibodat qilish, ulamolar suhbatiga quloq tutish, qalbni tuzatishga bag‘ishlangan kitoblar o‘qish kabilar bilan bo‘ladi. Mana shularni qalb tez-tez qabul qilib, ulardan bahramand bo‘lib tursa, isiydi. Isigan qalb esa yumshoq, ta’sirchan qalbga aylanadi. Bunday qalb egasi oilada yaxshi ota, yaxshi farzand, yaxshi aka-uka, yaxshi jiyan, jamiyatda yaxshi qo‘shni, yaxshi qarindosh, yaxshi musulmon bo‘ladi.
Qalb gunoh qilganda qotib, boshqacha aytganda sovib, solih amallarni bajarganda yumshaydi, ya’ni isiydi. Qalbi issiq odamni qalbi pok odam deyiladi. Shuning uchun ham qalbni poklashning omillaridan yana biri bo‘lgan istig‘for va tavbada bardavom bo‘lish kerak. Ko‘p istig‘for aytgan odamning qalbi asta-sekin poklanib, tozalanib, yumshab, isib boradi.
Katta olimlar, solih insonlar, avliyolarning qalblari issiq bo‘lgani uchun hamma undoq kishilarga yaqin bo‘lgisi, ulardagi issiqlikda isinib olgisi, ya’ni nasihatlariga quloq tutib, hikmatli pandlaridan bahramand bo‘lgisi keladi. Gunoh, ma’siyatlar botqog‘iga botgan kishilarning qalblari sovuq bo‘lgani uchun odamlar unday kishilardan uzoqroq yurishga harakat qilishadi. Chunki ularda odamlarni o‘ziga tortadigan, hammaga ulashadigan issiqlik bo‘lmaydi yoki bo‘lsa ham juda oz, o‘ziga zo‘rg‘a yetadigan darajada bo‘ladi.
Azizlar, uyimiz va jasadimizni istganimizdek, tanamiz podshohi bo‘lgan, a’zolarimizning yaxshi-yomon ishlarni qilishiga ta’sir o‘tkazuvchi qalbimizni poklashga, isitishga, unga kerakli ozuqalarni berishga harakat qilaylik!
Zero, Alloh taolo qiyomat kuni faqat pokiza, salomat qalb bilan kelgan insonlargina najot topishlarini, molu dunyo va bola-chaqalari o‘shanday kishilargagina foyda berishini Qur’oni Karimda bayon qilib qo‘ygan.
Uylarimizni va tanamizni isitish chorasini ko‘rayotgan chog‘imizda qalbimizni unutib qo‘ymaylik! Uni isituvchi omillar bo‘lmish ibodatlar, zikrlar, ilm o‘rganish va boshqa amallarni bajarishni boshlaylik! Tanamizga tashqaridan issiq urilayotgan chog‘da qalbimiz butun ichki dunyoimizni isitib, a’zolarimiz yaxshi amallar qilishiga sababchi bo‘lsin!
Alloh taolo barchamizni O‘zining hidoyatidan ayirmasin va xotimamizni go‘zal qilsin!
Nozimjon Hoshimjon tayyorladi
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Assalomu alaykum va rahmatullohi va barakatuhu
Bugun siz azizlarga so‘zlab beradigan hikoyam Makka shahrida bundan bir necha yuz yillar oldin sodir bo‘lgan hayotiy voqea haqidadir. Bu voqea bilan Saudiyada nashr etiladigan gazetalardan birida tanishganman.
Umra ibodatini ado etish uchun Makka shahriga borganimda gazetadagi “Nima uchun nuringni ortingda qoldirding?” degan maqolaga ko‘zim tushdi. Bu qiziqarli sarlavha meni o‘ziga jalb qildi. Bu nima degani ekan deb qiziqdim. Hikoyani o‘qib, uning mazmunini angladim.
Qadim zamonda o‘ta badavlat odam yashagan ekan. U paytlar qullik davri edi. Bu boyning ham barcha shaxsiy ishlarida unga xizmat qiladigan quli bor edi.
Bomdod namoziga azon aytilganda, xizmatkor tahorat uchun suv tayyorlar va xo‘jayinini uyg‘otardi. Tahoratga yordamlashib bo‘lgach, miltillab yonadigan fonusi bilan yo‘lini yoritib masjidga olib borardi. Bu davrlarda hali elektr tok, chiroqlar yo‘q, yo‘llar zimiston, chang, ko‘chalarda tosh va chuqurlar ko‘p edi.
Shu zaylda qul 20 yildan ortiq xo‘jayiniga xizmat qildi. Kunlarning birida odatdagidek bomdod namoziga ketishayotganida boy yurishdan to‘xtab, joyida biroz jim turib qoldi-da, keyin: “Gaplarimni eshit ey Said”, dedi. Qulning ismi Said edi.
Boy: “Ey Said, men vasiyatnomamda vafot etganimdan keyin merosxo‘rlarim seni ozod qilishlarini yozdim. Bu senga 20 yildan beri menga qilgan sodiq xizmatlaring uchun mukofot bo‘ladi”, deb aytdi.
Lekin bu gapdan Said xursand bo‘lmadi, xo‘jayiniga tashakkur ham izhor etmadi, hatto bir og‘iz so‘z ham aytmadi.
Ertasi kuni yana odatdagidek masjid tomon fonusni yoqib yo‘lga tushishdi. Ammo bu safar har gal xo‘jayinning yo‘llarini yoritib ketadigan xizmatchi orqa tomonga o‘tib olgandi. Xo‘jayin nega bunday qilayotganini tushunmay: “Nega orqamdan ketayapsan? Said senga nima bo‘ldi? Nega oldinda yo‘lni yoritib ketmayapsan?” deb so‘radi.
Bu gaplarni eshitib boy odam qattiq ta’sirlandi. Unga: “Ey Said shu daqiqadan e’tiboran sen ozodsan”, dedi. Said uning bu taklifini rad etib: “Men sizning itoatkor xizmatkoringizman”, dedi.
Ushbu qissadan qanday ibrat olinadi. Ko‘pchilik o‘z nurini oldida emas, balki ortida qoldiradi. Bu nima degani? Ayrimlar: “Boy bo‘lsam falon-falon ishlarni qilaman”, “Vafot etsam kambag‘allarga to‘plagan boyliklarimni tarqatishadi”, “10 yildan keyin falon ishlarni qilaman” deyishadi. Nega o‘sha ishlarni hayotlik vaqtingizda, imkoningiz borida qilmaysiz? Nega nuringizni ortingizda qoldirasiz, oldingizda emas. Nega yaxshiliklar qilishni uzoq yillarga suramiz. Imkon borida darhol yaxshilik qilish haqida o‘ylamaymiz? Biror yaxshilik qilishni imkoningiz bormi, uni hozir qiling, shunda nuringiz oldinda bo‘ladi. Nuringizni aslo orqada qoldirmang!
Davron NURMUHAMMAD