Yaqinda «Oila» ilmiy-markazi tomonidan yurtdoshlarimiz o‘rtasida oilalar buzilib ketishining asl sabablari haqida ijtimoiy so‘rov o‘tkazildi. So‘rovnoma natijalariga ko‘ra, oilalarning 22,5 foizi bir-birini tushunmaslik yoki tushunishni xohlamaslik, farzandsizlik oqibatida, 15,6 foizi oilaga o‘zgalarning aralashuvi, 15 foizi o‘zaro janjallar, 11 foizi surunkali piyonistalik tufayli buzilishi ma’lum bo‘lgan.
Chindan ham bugungi kunda, nikoh deya atalmiy muqaddas va ilohiy rishtaning uzulishiga ko‘plab sabablar, jumladan: oila quruvchilarda oila va oilaviy munosabatlar haqida bilimning yetishmasligi, aroqxo‘rlik va giyohvandlik, yosh oilaga ota-onaning behuda aralashuvi, er-xotinlarning bir-birlari bilan bo‘layotgan aloqalarida sabr va bag‘rikenglikning yetishmasligi asosiy omil bo‘lmoqda.
Navoiy viloyati Qiziltepa tumani bosh imom-xatibi Zavqiddin domla Oripov ko‘plab ajrim nizoli, ajrim yoqasiga kelib qolgan oilalarni isloh qilib keladi. Er-xotinlar, qaynona-qaynotalarga dinimizning ko‘rsatmasini yetkazadi, nasihat qiladi. Yil davomida tumandagi imomlar bilan birgalikda mahallarda jami 403 ta oila isloh qilinib, yarashtirilganligi quvonarli hol.
Shunday xayrli ishlardan biri kuni kecha, 18 dekabr kuni Tavois qishlog‘ida istiqomat qiluvchi Karimovlar oilasini yarashtirish bilan yakun topdi. Tomonlar tinglanganda, arzimas sabab, ya’ni qaynona-kelin munosabatlaridagi sovuqlik, fe’l-atvorlariga moslasha olmaslik ekani ayon bo‘ldi.
Imom domla o‘n bir yildan buyon birga istiqomat qilayotgan qaynona-kelinning hamon insofga kelmasligi, adovatda bo‘lishi bu johillik, nodonlik ekanini uqtirdi.
Dunyodagi barcha maxluqotlarga oid narsalarning chegarasi bo‘lgani kabi, ota-ona haqqining ham chegarasi bor. Bandaning Allohning amriga zid bo‘lgan xohishi rad qilinadi. Xoliqqa ma’siyat bo‘ladigan narsada maxluqqa itoat qilinmaydi.
Islom ta’limotida iloji boricha oilani mustahkamlashga amr qilingan. Boshqa birovning, agar o‘sha birov ota-ona bo‘lsa ham, xohishiga binoan oilani buzishga ruxsat yo‘q. Bu haqiqatni barcha ulamolar o‘zlarining qadimgi va yangi kitoblarida ta’kidlaganlar.
Imom-xatiblar, otinoyilar deyarli har kuni ana shunday notinch oilalarni isloh qiladilar, murosaga keltirish yo‘lida xizmat qiladilar. Bu ularning din, millat, yurt oldidagi mas’uliyatli vazifalaridir. Biz yuqoridagi ma’lumot bilan qaysidir oilaning muammosini oshkor qilish niyatidan yiroqmiz. Maqsadimiz, bu kabi voqealardan arzimas sabablar bilan janjal ko‘taryotgan, turmushiga qanoat qilmayotgan yoxud og‘zining bir chetidan bemalol o‘zicha “taloq” lafzini aytib Alloh taoloning Arshini larzaga keltirayotgan er va xotinlar, qaynona va qaynota, quda-andalar ibrat olsinlar, o‘ylab ko‘rsinlar. Imom yetkazsa, shariatni yetkazadi. Hech bir narsa behikmat sodir bo‘lmaydi, balki Alloh ana shunday oilalarga to‘g‘ri yo‘lni, yechimni eslatish uchun ilm ahlini ro‘para qiladi. Qiyomatda esa yetkazilgan eslatmalarni olgan yoki olmaganligidan qattiq so‘raladi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Masjidlar bo‘limi
Har bir tarixiy obida – xalqimiz tarixi va madaniyatining guvohi. Mirzacho‘l hududida joylashgan “Yog‘ochli sardoba” ham ana shunday noyob yodgorliklardan bo‘lib, uning me’moriy tuzilishi va muhandislik yechimi o‘z davrining ilg‘or bilimlariga tayanilganini ko‘rsatadi.
– Sardobaning gumbazsimon tuzilishi, 15 metrlik ichki diametri va 12 metr balandligi uni nafaqat amaliyotda samarali, balki arxitektura jihatdan ham o‘ziga xos namuna sifatida namoyon etadi. Yerdan ikki metr balandlikdagi tuynuklar, salqinlikni saqlovchi ventilyatsiya tizimi, simmetriyali qurilishi va devor qalinligining yuqoriga ko‘tarilgan sari yupqalashib borishi – bularning barchasi sardobaning betakrorligigidan dalolat beradi,– deydi tarixchi-arxeolog Solijon Qudratov.
Sardobaga arksimon kirish qismi orqali g‘ishtli zinapoyalardan foydalanib tushiladi. Kirish qismidagi yo‘lakcha ustidan esa xizmatchilar uchun maxsus xonalarga chiqish mumkin bo‘lgan aylanma zinapoya qurilgan.
So‘nggi yillarda mamlakatimizda turizmni rivojlantirishga alohida e’tibor qaratilayotgan bir paytda “Yog‘ochli sardoba” ham qayta tiklash ishlari doirasida o‘rganilmoqda. Ba’zi rekonstruksiya ishlari boshlangan bo‘lsa-da, ma’lum texnik va moliyaviy sabablarga ko‘ra, qurilish vaqtincha to‘xtab qolgan.
– Endi bu maskanni to‘liq ta’mirlab, turistik marshrutlarga qo‘shish, atrofida dam olish maskanlari, suv yo‘llari, mahalliy hunarmandchilik obyektlarini rivojlantirish rejalashtirilgan. Bunda davlat-xususiy sheriklik asosida yosh tadbirkorlarni ham jalb etish ko‘zda tutilmoqda, – deydi Sirdaryo viloyat hokimining o‘rinbosari Shohruh Isoqulov.
“Toshkent – Samarqand – Buxoro” magistral yo‘li bo‘ylab joylashgan “Yog‘ochli sardoba” hozirning o‘zidayoq sayohatchilar diqqatini o‘ziga tortmoqda. Shu bois, yaqin istiqbolda bu inshoot nafaqat tarixiy yodgorlik, balki madaniy-ma’rifiy tadbirlar o‘tkaziladigan, mahalliy va xalqaro turizmni qo‘llab-quvvatlaydigan muhim markazga aylanishi, shubhasiz.
G‘ulom Primov, O‘zA muxbiri