Jobir roziyallohu anhumodan rivoyat qilinadi: “Juma kunlari Nabiy sollallohu alayhi vasallam bir daraxt yoki xurmo ustida turib xutba qilardilar. Bir kuni ansorlardan bo‘lgan bir ayol yoki erkak: “Yo Rasululloh! Sizga bir minbar yasab beraylikmi?” dedi.

U zot sollallohu alayhi vasallam “Ixtiyorlaring” dedilar. Ular minbar yasab berdilar. Juma kuni kelganda, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam minbar tomon ketdilar. Shunda xurmo daraxti xuddi yosh bola baqirgani singari ovoz chiqardi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam minbardan tushib, uni quchoqladilar. Xurmo xuddi yupanayotgan bola kabi hiqqillashga tushdi. 

-U (har gal) yonida qilinadigan zikrni endi eshitolmasligidan yig‘lardi”. Imom Buxoriy rivoyatlari.

Ha, daraxt yoki xurmo tanasi Nabiy sollallohu alayhi vasallamni va aytiladigan zikrlar, mav’izalarni yaxshi ko‘rgani uchun u zot sollallohu alayhi vasallam minbarga chiqqanlarida ingragan. Bu Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning mo‘jizalaridan biri edi.

Zoologiya ilmiga oid ko‘plab kashfiyotlar qatorida yaqinda, aniqrog‘i 2019 yil 5 dekabr kuni AQSHning Newscientist nashrida o‘simliklarning o‘zidan ovoz chiqarishi bilan bog‘liq ilmiy kashfiyot e’lon qilindi. Olimlarning aytishicha, ba’zi o‘simliklar 20 dan 100 kilogersgacha bo‘lgan oraliqda tovush chiqarar ekan. Bunda tovush havoni bir soniyada 20 mingtadan to 100 ming martagacha tebratadi. Buni ultratovush deyiladi. Hatto bir o‘simlikdan chiqayotgan signalni boshqa o‘simliklar qabul qilib, unga reaksiya bildirar ekan. Shuningdek, o‘simliklar bir-birini xavfdan ogohlantirar ekan. Masalan, o‘simlikka qo‘nish uchun hasharot uchib kelayotgan bo‘lsa, bu haqida bir o‘simlik boshqasiga xabar berar, bu xabarni olgan o‘simlik esa o‘zidan badbo‘y hid chiqarib, hasharotni o‘ziga yaqinlashtirmaslikka urinar ekan.

Qarang, hatto o‘simliklar bir-biriga yaxshilikni ilinadi, afsuski, ba’zan insonda shu fazilat topilmay qoladi.

Avvalroq, aniqrog‘i 2016 yilda Avstraliya milliy universiteti professori Piter Krisp o‘simliklar og‘riqli lahzalarni eslab qolish qobiliyatiga ega ekanligini kashf qilgan edi. Masalan, bir daraxtning bargini uzsangiz yoki uni yoqsangiz, o‘sha daraxt bu jarayonni eslab qolar ekan.

Germaniyaning Bonn universiteti professori Fransishek Balushka o‘simliklarda xotira borligini o‘rganib, ularda og‘riqli vaziyatlarni eslab qolish uchun qisqa xotira borligini e’lon qilgandi.

Xulosa shuki, daraxtlar, o‘simliklar ham atrofida bo‘layotgan ishlarni his qilib, og‘riqli voqealarni eslab qolib, xatar haqidagi xabarni bir-birlariga yetkazib, o‘zidan inson qulog‘i eshita olmaydigan signallarni chiqarar ekan. Ammo bu signallarni biz insonlar eshita olmaymiz. Olimlar ularning tovushlarini maxsus asboblar yordamida aniqlaganlar.

Nabiy sollallohu alayhi vasallamdan ajralib qolayotgani uchun daraxt tanasi ham o‘zidan ovoz chiqardi, ingradi. Chunki, daraxt uchun bu og‘riqli, alamli hodisa edi. Bu ovozni o‘sha yerda hozir bo‘lgan sahobai kiromlar ham eshitishdi. Bu katta mo‘jizalardan biri edi.

Alloh taolo Nabiy sollallohu alayhi vasallamga cheksiz salovot va salomlar yuborsin, barchamizni O‘zining hidoyatidan ayirmasin va xotimamizni go‘zal qilsin!

Abduddoim Kahelning maqolasi asosida

Nozimjon Hoshimjon tayyorladi