Sayt test holatida ishlamoqda!
12 Avgust, 2025   |   18 Safar, 1447

Toshkent shahri
Tong
04:00
Quyosh
05:29
Peshin
12:33
Asr
17:23
Shom
19:30
Xufton
20:52
Bismillah
12 Avgust, 2025, 18 Safar, 1447

Daraxtning ingrashi haqida eshitganmisiz?

18.12.2019   3452   3 min.
Daraxtning ingrashi haqida eshitganmisiz?

Jobir roziyallohu anhumodan rivoyat qilinadi: “Juma kunlari Nabiy sollallohu alayhi vasallam bir daraxt yoki xurmo ustida turib xutba qilardilar. Bir kuni ansorlardan bo‘lgan bir ayol yoki erkak: “Yo Rasululloh! Sizga bir minbar yasab beraylikmi?” dedi.

U zot sollallohu alayhi vasallam “Ixtiyorlaring” dedilar. Ular minbar yasab berdilar. Juma kuni kelganda, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam minbar tomon ketdilar. Shunda xurmo daraxti xuddi yosh bola baqirgani singari ovoz chiqardi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam minbardan tushib, uni quchoqladilar. Xurmo xuddi yupanayotgan bola kabi hiqqillashga tushdi. 

-U (har gal) yonida qilinadigan zikrni endi eshitolmasligidan yig‘lardi”. Imom Buxoriy rivoyatlari.

Ha, daraxt yoki xurmo tanasi Nabiy sollallohu alayhi vasallamni va aytiladigan zikrlar, mav’izalarni yaxshi ko‘rgani uchun u zot sollallohu alayhi vasallam minbarga chiqqanlarida ingragan. Bu Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning mo‘jizalaridan biri edi.

Zoologiya ilmiga oid ko‘plab kashfiyotlar qatorida yaqinda, aniqrog‘i 2019 yil 5 dekabr kuni AQSHning Newscientist nashrida o‘simliklarning o‘zidan ovoz chiqarishi bilan bog‘liq ilmiy kashfiyot e’lon qilindi. Olimlarning aytishicha, ba’zi o‘simliklar 20 dan 100 kilogersgacha bo‘lgan oraliqda tovush chiqarar ekan. Bunda tovush havoni bir soniyada 20 mingtadan to 100 ming martagacha tebratadi. Buni ultratovush deyiladi. Hatto bir o‘simlikdan chiqayotgan signalni boshqa o‘simliklar qabul qilib, unga reaksiya bildirar ekan. Shuningdek, o‘simliklar bir-birini xavfdan ogohlantirar ekan. Masalan, o‘simlikka qo‘nish uchun hasharot uchib kelayotgan bo‘lsa, bu haqida bir o‘simlik boshqasiga xabar berar, bu xabarni olgan o‘simlik esa o‘zidan badbo‘y hid chiqarib, hasharotni o‘ziga yaqinlashtirmaslikka urinar ekan.

Qarang, hatto o‘simliklar bir-biriga yaxshilikni ilinadi, afsuski, ba’zan insonda shu fazilat topilmay qoladi.

Avvalroq, aniqrog‘i 2016 yilda Avstraliya milliy universiteti professori Piter Krisp o‘simliklar og‘riqli lahzalarni eslab qolish qobiliyatiga ega ekanligini kashf qilgan edi. Masalan, bir daraxtning bargini uzsangiz yoki uni yoqsangiz, o‘sha daraxt bu jarayonni eslab qolar ekan.

Germaniyaning Bonn universiteti professori Fransishek Balushka o‘simliklarda xotira borligini o‘rganib, ularda og‘riqli vaziyatlarni eslab qolish uchun qisqa xotira borligini e’lon qilgandi.

Xulosa shuki, daraxtlar, o‘simliklar ham atrofida bo‘layotgan ishlarni his qilib, og‘riqli voqealarni eslab qolib, xatar haqidagi xabarni bir-birlariga yetkazib, o‘zidan inson qulog‘i eshita olmaydigan signallarni chiqarar ekan. Ammo bu signallarni biz insonlar eshita olmaymiz. Olimlar ularning tovushlarini maxsus asboblar yordamida aniqlaganlar.

Nabiy sollallohu alayhi vasallamdan ajralib qolayotgani uchun daraxt tanasi ham o‘zidan ovoz chiqardi, ingradi. Chunki, daraxt uchun bu og‘riqli, alamli hodisa edi. Bu ovozni o‘sha yerda hozir bo‘lgan sahobai kiromlar ham eshitishdi. Bu katta mo‘jizalardan biri edi.

Alloh taolo Nabiy sollallohu alayhi vasallamga cheksiz salovot va salomlar yuborsin, barchamizni O‘zining hidoyatidan ayirmasin va xotimamizni go‘zal qilsin!

 

Abduddoim Kahelning maqolasi asosida

Nozimjon Hoshimjon tayyorladi

 

 

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Qur’oni karimni 82 yil qalbdida saqlagan olim

11.07.2025   11892   3 min.
Qur’oni karimni 82 yil qalbdida saqlagan olim

Xotira

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.


Qur’oni Karim xodimi, ustoz Yahyo qori Turdiyev 1930 yil 21 dekabrda Sharqiy Turkistonning Qashqar viloyati Yangisor shahrida ziyoli oilada tavallud topgan. U 1943 yil Qur’oni Karimni to‘liq yod oldi.

1962-1968 yillar davomida Mir Arab madrasasida tahsil oldi.

1978-1984 yillarda O‘rtachirchiq tumanidagi To‘ytepa jome’ masjidida imom-xatiblik qildi.

1988 yildan Toshkent (hozirgi Zangiota) tumanidagi Ko‘kterak masjidiga imomlik qildi.

1995-2011 yillar shu tumandagi «Hasanboy ota» jome’ masjidida imom xatib, keyinchalik shu masjidda imom noibi bo‘lib el xizmatida faoliyat yuritdi.

Qur’ondan ilk saboqlarni ota-onasidan oldi. 13 yoshida Qur’oni Karimni to‘liq yod oldi. Shuningdek, ustozlari Abduhalil va Abdunodir domlalardan ham ta’lim olgan.

1954 yil Yahyo qorini olim bo‘lishini istagan otasi 1600 km uzoqlikda joylashgan Ro‘zihoji madrasasiga olib bordi. U yerda Hindistonda ta’lim olgan shayx Shohimardon ismli yetuk olimdan ilm oldi,

1960 yilda madrasani tamomlab, domla Shohimardonning yonida mudarris  bo‘lib ishladi. Biroq shu yilning o‘zida ustozining maslahati bilan sobiq Ittifoqqa yo‘l olib, Andijonda qo‘nim topdi.

1962 yilda Mir Arab madrasasiga o‘qishga kirdi.

1968 yil madrasani tugallagach, Toshkent viloyatidagi Bektemir qishlog‘iga ko‘chib keldi. Bu yerda o‘n yildan ortiq kombinatda ishladi. Shu orada Qashqarda ustozlik qilgan minglab qorilarni chiqargan Abdulaziz qori Mahmudov bilan yana ustoz-shogirdlik munosabatlarini yo‘lga qo‘ydi.

1976 yilda shayx Ziyovuddin ibn Eshon Boboxon bilan tanishdi. U kishining taklifi bilan 1977 yili O‘rta Osiyo va Qozog‘iston musulmonlari diniy nazoratiga ishga kirdi. Shu tariqa imomlik faoliyati boshlandi.

Farzandim qori bo‘lsin degan ota-onalar uchun ustoz Yahyo qoridan tavsiya:

— Ilm ahliga havas qilgan, farzandini qori bo‘lishini istagan ota-onalarga aytadigan birinchi tavsiyam luqmasini halol qilsin. Haromga yaqinlashmasin, halol narsani ham me’yorida iste’mol qilsin. Shuningdek, farzandini ham halol luqma bilan voyaga yetkazsin, tarbiyalasin. Domlalarimiz ko‘cha-kuyda taom iste’mol qilganimizni bilib qolsalar, qattiq ranjib, bizni koyib: «Sen kecha Qur’ondan bir betni yuz marotaba o‘qib yodlagan bo‘lsang, bugun ikki yuz marotaba o‘qisang ham yodlay olmaysan. Shubhali ovqat yemagin. Zehning zaiflashib qoladi», der edilar.

Shuningdek, farzandini qori bo‘lishini istagan ota-onalar taqvoli, o‘qimishli bo‘lsin. Ota-onalar olimlarni hurmat qilsin, ularni yaxshi ko‘rib, olimlarga muxlis bo‘lsin. Farzandini yoshligidan boshlab odob-axloqli qilib tarbiyalasin. Bolam qori bo‘lsin degan niyatda bo‘lgan ota-ona o‘zaro bir-biri bilan janjallashmasin, uyda sokinlik hukm sursin. Farzand kelajakda yetuk olim bo‘lishi uchun juda ko‘p mashaqqat, sa’y-harakat talab etiladi. Avvalo, ota-onaning, so‘ngra talabi ilmning hamda ustozning birgalikdagi intilish va harakati bo‘lishi lozim. Shularning bari birikkandagina farzand olim, qori bo‘ladi. Ota-ona mas’uliyatsizlik qilsa yoki talaba ilm olishdan boshqa narsalarga chalg‘isa oqsash kuzatiladi, maqsadga erishilmaydi.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Har bir narsaga ham bir mone’lik bo‘ladiku, lekin ilmning mone’lari ko‘p bo‘ladi», degan mazmundagi hadislari ilm olishda sobitqadam, bardavom bo‘lishga undaydi.