313 ta hayotiy ZIYNAT qoidalari
ni
ULUG‘ USTOZ ULAMOLARIMIZ bayon qilib berganlar:
(1-qism)
“INTIZOM – G‘ALABANING KALITI”
KALOMULLOHNING OYATI KARIMALARIDA
XUDOIM TAOLO MARHAMAT QILADI:
- «Agar Allohning ne’matlarini sanasangiz, sanog‘iga yeta olmaysiz. Haqiqatan, Alloh kechirimli va rahmlidir» (Nahl surasi 16/18 oyat).
JANOBI PAYG‘AMBARIMIZ
RASULULLOH SALLALLOHU ALAYHI VASALLAM
MЕHR-MURUVVAT TARIQASIDA MARHAMAT QILADILAR:
- «Ikki ne’mat borki, ko‘pchilik insonlar uning qadriga yetmaydilar. Ular
– sihat-salomatlik
– va xotirjamlikdir» (Imom Buxoriy rivoyatlari);
- «Besh narsadan oldin besh narsani g‘animat biling:
– keksaligingizdan oldin yoshligingizni,
– betobligingizdan oldin salomatligingizni,
– faqirligingizdan oldin boyligingizni,
– bandligingizdan oldin bo‘sh vaqtingizni,
– o‘limingizdan oldin tirikligingizni!» (Imom Hokim rivoyatlari).
- “Z I Y N A T” – (bezak, pardoz; bezatish):
1) Zeb, chiroy berish uchun xizmat qiluvchi...; bezak.
2) Husn, ko‘rk beruvchi narsa; ko‘rk; izzat-hurmat.
(“O‘zbek tilining izohli lug‘ati” 1/234).
Ulug‘ ajdodlarimizdan davom etib kelayotgan duru gavhar rivoyatlari va noyob hikmatlari,
buyuk ota-bobolarimizdan eshitib kelinayotgan tillo bilan teng pand-nasihatlari va betakror hikoyalari,
mehribon ota-onalarimizdan o‘rganib kelinayotgan gavhar o‘gitlari va mislsiz so‘zlari,
elimiz tanigan va xalqimiz tan olgan ustozlarimizdan ta’lim olib kelinayotgan zar tushunchalari va bebaho ilmlari,
jannatmakon yurtimiz – muqaddas Vatanimiz ta’lim maskanlarida taralayotgan durdan a’lo fanlar va beqiyos bilimlar,
bugungi kunda va doim kerak bo‘ladigan hayotiy masalalar, dolzarb mavzular, qiziqarli ma’lumotlar hamda xalqimiz orasida e’tirof etilgan mezonlar
dan
- Qur’oni karim oyati karimalari,
- Janobi Payg‘ambarimiz alayhissalomning muborak hadisi shariflari,
- dinimiz asoslari,
- shariatimiz hukmlari,
- sharqona odoblarimiz,
- mazhabimiz me’yorlari,
- jamiyatshunoslik aloqalari,
- odamgarchilik munosabatlari,
- insoniy tuyg‘ular,
- ruhshunoslik sir-asrorlari,
- yurtimiz urf-odatlari,
- o‘zbekchilik qoidalari,
- madaniyatimiz axloqlari,
- insoniy aql va axloqiy normalar,
- dono maqollarimiz,
- milliy an’analarimiz,
- diniy qadriyatlarimiz,
- xalqimiz ong-tafakkuri,
- millatimiz mentaliteti,
- an’anaviy falsafasi,
- o‘zbek xalqining ilg‘or qadriyatlari,
- ulug‘larimiz hikmatlari,
- dono xalqimiz dunyoqarashi,
- musulmonchiligimiz ko‘rsatmalari
a s o s v a n ye g i z l a r i d a
ulug‘ ustozlarimiz – tabarruk ulamolarimiz keng, chuqur va unumli istifoda etib, kundalik hayotga doir nihoyatda foydali maslahat, kerakli tavsiya hamda eng muhim odoblaridan namuna shaklida batafsil taqdim etgan
313 ta hayotiy ZIYNAT qoidalari
ni
ULUG‘ USTOZ ULAMOLARIMIZ bayon qilib berganlar:
Ularning har biri
xalqimizning asrlar davomida
kundalik hayotlarida shakllangan
yetti (7) ta
1) oilaviy,
2) ijtimoiy,
3) ma’naviy,
4) ilmiy,
5) iqtisodiy,
6) madaniy,
7) psixologik
mavzudagi
ENG ASOSIY qadriyatni aks ettirgan HIKMATLARIDIR !
- Kechaning ziynati – oy.
- Osmonning ziynati – yulduz.
- Kunduzning ziynati – quyosh.
- Osmonning ziynati – bulut.
- Qishning ziynati – qor.
- Bahorning ziynati – yomg‘ir.
- Yozning ziynati – meva-cheva.
- Kuzning ziynati – sovuq.
- Taomning ziynati – non.
- Dasturxonning ziynati – ovqat.
- Shirinliklar ziynati – asal.
- Ichimliklar ziynati – suv.
- Rizqning ziynati – qoniqish.
- Insonning ziynati – aql.
- Aqlning ziynati – farosat.
- Bemorning ziynati – sabr.
- Umrning ziynati – savobli ishlar.
- Insonparvarlikning ziynati – mehr.
- To‘ylarning ziynati – yoshi ulug‘lar.
- Qo‘shnichilik ziynati – taom ulashishlik.
- Mahallaning ziynati – sokinlik.
- Xonaning ziynati – saranjomlik.
- Uyning ziynati – ozodalik.
- Hovlining ziynati – gul.
- Qarindoshchilik ziynati – bordi-keldichilik.
- Quda-andachilik ziynati – mehr-oqibat.
- Er-xotinlik ziynati – mehr-muhabbat.
- Oilaning ziynati – ota-ona.
- Chaqaloqning ziynati – o‘zi.
- Bolaning ziynati – odob.
- Yigitlarning ziynati – jasurlik.
- Qizlarning ziynati – ibo-hayo.
- Ayolning ziynati – ojizligi.
- Yaxshi o‘g‘ilning ziynati – ota-onaga xizmat.
- Yaxshi qizning ziynati – oilasiga gap yuqtirmaslik.
- Urf-odatlarning ziynati – davomiylik.
- Mehmondo‘stning ziynati – ko‘nglikenglik.
- Munosabatning ziynati – hurmat.
- Kamtarlikning ziynati – oddiylik.
- Talabaning ziynati – qiziquvchanlik.
- Yozuvning ziynati – bexatoligi.
- Do‘stlikning ziynati – sodiqlik.
- Kitobning ziynati – mazmuni.
- Kibrning ziynati – qabr.
- O‘limning ziynati – janoza.
- Qabristonning ziynati – ekilgan o‘simliklar.
- Gapning ziynati – qisqalik.
- Tabrikning ziynati – samimiylik.
- G‘alabaning ziynati – xursandchilik.
- G‘olibning ziynati – tirishqoqlik.
- Libosning ziynati – did.
- Ulug‘likning ziynati – oddiylik.
- Ulug‘larning ziynati – kamtarlik.
- Bolalikning ziynati – beg‘uborlik.
- Yo‘lning ziynati – tartib-intizom.
- Tinchlikning ziynati – xotirjamlik.
- Xotirjamlikning ziynati – tinchlik.
- Ishxonaning ziynati – adolatli rahbar.
- Bozorning ziynati – mo‘l-ko‘llik.
- Shaharning ziynati – ko‘rkamlik.
- Qishloqning ziynati – tabiiylik.
- Saroyning ziynati – shoh.
- Suhbatning ziynati – dilkashlik.
- Vatanparvarlikning ziynati – fidoyilik.
- Ishning ziynati – natija.
- Qarilikning ziynati – og‘irlik.
- Kattalarning ziynati – kichiklarga izzati.
- Tahoratning ziynati – mukammallik.
- Azonning ziynati – xush ovoz.
- Namozning ichki ziynati – hammasini o‘z joyiga qo‘yishlik.
- Namozning tashqi ziynati – zikr, tilovati Qur’on, duo.
- Ro‘zaning ziynati – sabr.
- Umraning ziynati – ado etishlik.
- Hajning ziynati – o‘zi bajarishlik.
- Ibodatning ziynati – o‘z vaqtida ado etishlik.
- Duoning ziynati – chin ixlos.
- ZIYNATLAR ZIYNATI – ODDIYLIK.
- Odob – mo‘min-musulmonning ziynati.
- Ota-onaga ehtirom – aqlli farzandning ziynati.
- Kattalarga hurmat – dono insonning ziynati.
- Kichiklarga izzat – ulug‘larning ziynati.
- Shirinso‘zlik – muomalaning ziynati.
- Kamtarlik – olimning ziynati.
- Itoatkorlik – yaxshi xodimning ziynati.
- Duo qilishlik – ibodatning ziynati.
- Ahil-inoqlik – yaxshi oilaning ziynati.
- Tabassum – yaxshi kelinning ziynati.
- Mardlik – yaxshi kuyovning ziynati.
- Viqorlik – yaxshi erning ziynati.
- Bo‘ysunishlik – yaxshi xotinning ziynati.
- Qat’iylik – yaxshi erkak kishining ziynati.
- Hayo-iffat – yaxshi ayol kishining ziynati.
- Poklik – musulmon ayolining ziynati.
- Mehribonlik – yaxshi qaynonaning ziynati.
- Vazminlik – yaxshi qaynotaning ziynati.
- Halimlik – ilmning ziynati.
- Xokisorlik – ta’lim oluvchining ziynati.
- Qo‘liochiqlik – kambag‘alning ziynati.
- Shukr – ne’matning ziynati.
- Xushmuomalalik – jamoatning ziynati.
(Davomi bor...)
Ibrohim domla Inomov
Iymon 
Namoz 
Ro'za 
Zakot 
Haj 
Qur'on 
Islom saboqlari 
Aloqa 
