1-qism
Yaqinda bir tanishim bilan suhbatlashib qoldim. Suhbat jarayonida mavzu o‘z-o‘zidan ish joyi va qancha maosh olishiga borib taqaldi. U bir oyda ikki millionga yaqin pul topishi va ishi o‘ziga yoqishini aytdi. Lekin shunga qaramay uy-ro‘zg‘oridan orttira olmayotgani va uylanish uchun Rossiya yoki Qozog‘istonga o‘xshash biror chet davlatda ishlab, pul topib kelishini aytdi. Men uning bu gapidan qattiq ta’sirlandim. Nahotki endi to‘y o‘tkazish uchun begona davlatga borishga ehtiyoj sezilsa, nahotki bitta to‘y qilish shunchalik qimmat bo‘lsa. Bu muammoning yechimi qayerda? Bir necha savollar xayolimdan o‘tdi bir zumda. Xo‘sh, chindan ham aslida shundaymi yoki o‘zimiz qiyinlashtirib yubordikmi? Shu on Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning muborak hadislari yodimga tushdi:
Anas roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Nabiy sallallohu alayhi vasallam Abdurrohman ibn Avf roziyallohu anhuda sariqlik alomatini ko‘rib: “Bu nima?” dedilar. “ Ey Allohning Rasuli, danak og‘irligidagi tilloga bir ayolga uylandim.”, dedi u. “Alloh senga baraka bersin. Bir qo‘y so‘yib bo‘lsa ham to‘y qilgin”, dedilar”. (Beshovlari rivoyat qilishgan)
E’tibor beryapsizmi to‘y uchun faqatgina bir qo‘y so‘yishni aytyaptilar. Vaholanki Abdurrohman ibn Avf roziyallohu anhu eng boy sahobalardan bo‘lganlar. Agar to‘yda xohlagancha xarajat qilish kerak bo‘lganda Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam bu boy sahobani shunga buyurardilar.
Boshqa bir hadisda esa Nabiy sallallohu alayhi vasallam: “Nikohning eng barakalisi chiqimi yengilrog‘idir”, deganlar. Demak bundan ko‘rinib turibdiki, muammoning ildizi o‘zimizda ekan. Biz qancha ko‘p xarajat qilganimiz sari shunga yarasha tashvishimiz ham ortib bormoqda. Birgina nabaviy hadisga amal qilmasligimiz oqibatida o‘zimizni qiyin ahvolga solib qo‘ymoqdamiz. To‘g‘risi ham shunday emasmi, Siz nima deysiz..!?
“Hidoya" o‘rta maxsus islom bilim yurti
o‘qituvchisi Yusufxon Shodiyev
O‘tgan solih zotlar jamoat bilan namoz o‘qiyolmay qolsalar, bir-birlariga ta’ziya izhor qilishar ekan. Shunday zotlardan biri Hotamul Asom aytadi: “Men jamoatga ulgurmay qoldim, shunda menga Abu Is'hoq Buxoriyning bir o‘zi ta’ziya bildirdi. Agarda o‘g‘lim o‘lib qolsa minglab odamlar ta’ziya izhor qilishadi. Buning sababi odamlar nazdida din musibati dunyo musibatlaridan ko‘ra arzimas sanalganidandir”.
Bugungi kunda oramizda qanchalab odamlar jamoat namozlarini o‘tkazib yuboradilar, jiddiy e’tibor qaratmaydilar. Ba’zida ish, g‘am-tashvishlarning ko‘pligini bahona qilamiz, to‘g‘rimi?! Yana ko‘plar tuni bilan uxlamasdan, bomdod namoziga yaqin uxlab qolishlari ham bor gap.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning “Zimistonda masjidlar sari odim tashlovchilarga qiyomat kunidagi tamomiy nurning xushxabarini beringlar”[1] deganlarini nahot eshitmagansiz?!
Shayton sizning ustingizdan g‘alabaga erishib, namozda xotirjamligingizni ketkazishiga imkon bermang!
Omir ibn Abdulloh o‘lim to‘shagida yotganlarida azon ovozini eshitib: “Meni qo‘limdan tutinglar”, dedilar. Omir ibn Abdullohga “Axir siz betobsiz-ku”, deyishganida: “Allohning chaqirig‘ini eshitib turib, unga rioya qilmaymanmi”, dedilar. Keyin u kishini qo‘lidan ushlab turg‘izishdi. Masjidda imom bilan shom namozining bir rakatini o‘qidilar va jon taslim qildilar.
Yana bir misol: Sufyon ibn Uyayna azon aytilishidan ilgari namozga borishga ishtiyoqmand bo‘lganlar va doim: “Namozga azon aytilmagunicha masjidga kelib turmaydigan yomon qul bo‘lma. Chunki yomon qul chaqirmaguningcha kelmaydi”, der edilar.
Oisha roziyallohu anho onamiz aytadilar: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bilan suhbatlashib o‘tirardik, u zot ham biz bilan gaplashib o‘tirardilar. Bordi-yu, namoz vaqti kirib qolsa, bir-birimizni tanimaganday bo‘lib olardik”[2].
Shukrki, oramizda masjidda birinchi safga joylashish uchun g‘ayrat qiluvchilar ko‘payib bormoqda. Nabiy alayhissalom: “Agarda odamlar azonda va birinchi safda nimalar borligini bilishsa edi, unga erishish uchun qur’a tashlashdan boshqa chora bo‘lmasa, albatta, qur’a tashlagan bo‘lardilar”, deganlar.
Said ibn Musayyab aytadi: “Men ellik yildan beri biror marta birinchi takbirni o‘tkazib yubormaganman. Ellik yildan buyon namozda birorta kishining boshining orqasiga qaragan emasman”.
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Imom Termiziy va Imom Abu Dovud rivoyati.
[2] Mursal hadis. Iroqiyning “Ihyo”ga yozgan taxrijiga qarang (1, 205).