Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Madinaga hijrat qilib borayotganlarida hamrohlari Abu Bakr roziyallohu anhu bilan Savr g‘origa berkinishdi. Kofirlar ularning izlaridan qidirib, g‘or og‘zigacha yetib kelishdi. Izquvar “Oyoq izlari shu yerga kelganda tugagan”, ya’ni g‘or og‘ziga kelganda to‘xtagan dedi.
Ichkarida Abu Bakr Siddiq roziyallohu anhu “Agar ulardan biri oyoqlari turgan yerga qarasa, bizni ko‘rib qoladi” deb xavotir olganlarida, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam u kishiga “Ey Abu Bakr, uchinchisi Alloh bo‘lgan ikki kishi haqida gumoningiz qanday?” dedilar. (Imom Buxoriy, Imom Muslim, Ahmad, Ibn Abu Shayba, Ibn Abu Osim, Tabariy rivoyatlari)
Alloh taolo g‘ordagi ushbu hodisa haqida Qur’oni Karimda shunday marhamat qilgan:
إِلاَّ تَنصُرُوهُ فَقَدْ نَصَرَهُ اللّهُ إِذْ أَخْرَجَهُ الَّذِينَ كَفَرُواْ ثَانِيَ اثْنَيْنِ إِذْ هُمَا فِي الْغَارِ إِذْ يَقُولُ لِصَاحِبِهِ لاَ تَحْزَنْ إِنَّ اللّهَ مَعَنَا فَأَنزَلَ اللّهُ سَكِينَتَهُ عَلَيْهِ وَأَيَّدَهُ بِجُنُودٍ لَّمْ تَرَوْهَا وَجَعَلَ كَلِمَةَ الَّذِينَ كَفَرُواْ السُّفْلَى وَكَلِمَةُ اللّهِ هِيَ الْعُلْيَا وَاللّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ
“Agar siz unga yordam bermasangiz, batahqiq, Alloh unga, kufr keltirganlar uni ikki kishining biri bo‘lgan holida chiqarganlarida, nusrat berdi. Ular ikkovlon g‘orda turganlarida, u sherigiga, xafa bo‘lma, Alloh, albatta, biz bilan, dedi. Bas, Alloh uning ustidan O‘z sokinligini nozil qildi va siz ko‘rmagan lashkarlar bilan qo‘lladi. Kufr keltirganlar kalimasini past qildi. Allohning kalimasi esa, o‘zi yuqori. Alloh g‘olib va hikmatli zotdir” (Tavba surasi, 40-oyat).
Albatta, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam hamrohlari Abu Bakr roziyallohu anhuning e’tiborlarini Alloh ular bilan birga ekaniga, ularni U Zotning inoyati o‘rab turganiga, Alloh subhanahu va taolo bandalariga ko‘rinmaydigan Zotligi, shu bois kim Alloh taoloning inoyati ostida bo‘lsa, uni hech kim ko‘ra olmasligiga, shu sababli mushriklar, kofirlar g‘or ichiga har qancha nazar solmasinlar, ular Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni va Abu Bakr roziyallohu anhuni hargiz ko‘ra olmasliklariga qaratmoqchi bo‘ldilar.
Kofirlarni g‘orga kirishdan o‘rgimchak uyasi yoki kabutar tuxumi to‘sgani yo‘q, balki Allohning O‘zi to‘sdi. Agar mushriklar “Muhammad bu g‘orga berkinishi aqlga to‘g‘ri kelmaydi” degan taqdirda ham, g‘orda hech kim yo‘qligiga ko‘ngillari xotirjam bo‘lishi uchun u yerga kirib ko‘rishgan bo‘lardi. Lekin Alloh subhanahu va taolo o‘ylar va aqllar ustidan O‘zi hokimlik qilib, O‘zi idora qiluvchidir. Shu bois Alloh subhanahu va taolo g‘or og‘zigacha izlab kelgan mushriklarning xayollariga g‘orga kirib chiqish fikrini keltirmadi. Mabodo ular g‘or ichiga kirgan taqdirda ham Alloh taolo O‘zining Rasuli va Rasulining hamrohi Abu Bakr roziyallohu anhu bilan birga bo‘lgani uchun mushriklar baribir ko‘ra olishmagan bo‘lardi!
Shayx Muhammad Mutavalliy Sha’roviy rahimahullohning “Sahobalar va solihlar qissasi” kitobi asosida
Nozimjon Hoshimjon tayyorladi
Abu Bakr roziyallohu anhuning muhabbati
Buyuk sahobiy Abu Bakr roziyallohu anhu bunday deydilar: “Biz hijratda edik. Men juda chanqab turgan edim. Ozgina sut olib kelib Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga uzatdim va: “Yo Allohning Rasuli, ichib oling”, dedim. Rasululloh ichdilar-u, mening chanqog‘im qondi”.
Bu gaplar aynan haqiqat. Abu Bakr roziyallohu anhu chin dildan shunday dedilar. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ichdilar va Abu Bakr roziyallohu anhuning chanqoqlari qondi. Bu muhabbatning go‘zalligini his qila olyapsizmi? Bu o‘zgacha, xos bir muhabbatdir...
Savbon roziyallohu anhuning muhabbati
Payg‘ambar alayhissalom dastyorlari Savbon roziyallohu anhuning oldida kun davomida bo‘lmadilar. Nabiy alayhissalom qaytib kelganlarida Savbon roziyallohu anhu u zotga qarab: “Ey Allohning Rasuli, meni yolg‘iz tashlab ketdingiz”, dedi-da, yig‘lab yubordi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Shunga yig‘layapsanmi?” – dedilar. Savbon roziyallohu anhu: “Yo‘q, Rasululloh! Lekin jannatda sizning va o‘zimning martabamni yodga olib qo‘rqib ketdim. Alloh taoloning mana bu oyati esimga tushdi: «Kimda-kim Alloh va Payg‘ambarga itoat etsa, ana o‘shalar Allohning in’omiga erishgan zotlar, ya’ni, payg‘ambarlar, siddiqlar, shahidlar va solih kishilar bilan birgadirlar. Ular esa eng yaxshi hamrohlardir»[1]. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Xursand bo‘laver! Sen ham o‘zing muhabbat qo‘yganlar bilan birgasan”, dedilar.
Savod ibn G‘oziyyaning muhabbati
Savod ibn G‘oziyya Uhud g‘azoti kunida qo‘shinning markazida turardi. Nabiy alayhissalom qo‘shinga qarata: “Saflarni rostlanglar, to‘g‘ri turinglar!” – dedilar. Qarab borar ekanlar Nabiy alayhissalom Savod roziyallohu anhuning to‘g‘ri turmaganini ko‘rib: “Rostlangin, ey Savod!” – dedilar. Sahobiy: “Xo‘p”, dedi-yu, biroq to‘g‘irlanmasdan turaverdi. Payg‘ambar alayhissalom u tomonga yaqinlashib, qo‘llaridagi misvoklari bilan sahobiyning biqiniga niqtab: “Savod, to‘g‘ri turgin!” – dedilar. Savod: “Og‘rittingiz, Rasululloh! Alloh taolo sizni haq ila yuborgan bo‘lsa, endi men sizdan o‘ch olishim uchun imkon bering”, dedi. Payg‘ambarimiz alayhissalom qorinlarini ochib: “Qasosingni olvol, Savod”, dedilar. Savod roziyallohu anhu egilib qorinlarini o‘pa boshladi va: “Yo Allohning Rasuli, bugun shahidlik kunidir, shuning uchun ham oxirgi onlarimda tanam sizning muborak tanangizga tegib qolishini xohladim”, dedi.
Jobir ibn Abdulloh roziyallohu anhumodan rivoyat qilinadi: “Minbar yasalmasidan avval Nabiy sollallohu alayhi vasallam xurmoning tanasiga suyanib xutba qilar edilar. Bir muddat o‘tib, minbar joylashtirilganidan so‘ng Nabiy sollallohu alayhi vasallam minbarga ko‘tarildilar. Shunda o‘sha xurmo tanasidan (yosh boladay) o‘ksik ovoz chiqdi. Uni, hatto biz ham eshitdik. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam keldilar-da, unga qo‘llarini tekkizdilar. Zum o‘tmay u tinchib qoldi” (Imom Buxoriy rivoyati).
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Niso surasi, 69-oyat.