Sayt test holatida ishlamoqda!
11 Yanvar, 2025   |   11 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:24
Quyosh
07:48
Peshin
12:36
Asr
15:33
Shom
17:17
Xufton
18:36
Bismillah
11 Yanvar, 2025, 11 Rajab, 1446

RABIUL AVVAL – PAYG‘AMBARIMIZ SALLALLOHU ALAYHI VASALLAM TUG‘ILGAN OY

30.10.2019   4242   2 min.
RABIUL AVVAL – PAYG‘AMBARIMIZ SALLALLOHU ALAYHI VASALLAM TUG‘ILGAN OY

Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallamning martabalari

Alloh taoloning habibi, Sarvari koinot, Buyuk muallim, Yuksak xulqlar va kamtarlik timsoli, Alloh taoloning O‘zi “buyuk xulq uzradirsiz!” deb maqtagan Zot va olamlarga rahmat qilib yuborilgan suyukli Payg‘ambarimiz Muhammad Mustafo sallallohu alayhi vasallamning tavallud oylari barchamizga muborak bo‘lsin! Ma’lumki, Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallam milodiy 571 yili Rabiul avval oyining 12 kuni Makkai Mukarramada arablar orasida Quraysh qabilasida tavallud topganlar. Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallam payg‘ambar va rasullarning oxirgisi, Havzi kavsar sohibi, ummatlari Jannat ahlining uchdan bir qismini tashkil qiladigan Zotdirlar. Hatto payg‘ambarlar ham U Zotga ummat bo‘lishni orzu qilishgan va bashariyatning sayyidi hisoblanadilar.

Darhaqiqat, Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallam barcha payg‘ambar va rasullarning afzalidirlar. Shuning uchun ham ularning barchalari Qiyomat kuni Payg‘ambarimiz alayhissalomning bayroqlari ostida bo‘ladilar. Bu haqda hadisi sharifda shunday deyilgan:

أَنَا سَيِّدُ وَلَدِ آدَمَ يَوْمَ القِيَامَةِ وَلَا فَخْرَ، وَبِيَدِي لِوَاءُ الحَمْدِ وَلَا فَخْرَ، وَمَا مِنْ نَبِيٍّ يَوْمَئِذٍ آدَمُ فَمَنْ سِوَاهُ إِلَّا تَحْتَ لِوَائِي (رواه الإمام أحمد والإمام الترمذي عن أبي سعيد رضي الله عنه).

ya’ni: “Qiyomat kuni men Odam farzandining sayyidiman va faxrlanish emas-ku, qo‘limda hamd bayrog‘i bo‘ladir. O‘sha kunda hech bir nabiy yo‘qki, Odam(alayhissalom) ham, boshqa ham mening bayrog‘im ostida bo‘ladi” (Imom Ahmad va Imom Termiziy rivoyati).

Jannat eshigi birinchi Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallam uchun ochiladi. Bu haqda hadisi sharifda shunday marhamat qilingan:

آتِي باب الجَنَّة فأسْتَفْتِح، فيقول الخازنُ: مَن أنتَ؟ فأقول: محمدٌ، فيقول: بك أُمرتُ ألَّا أَفتَح لأحدٍ قَبْلَك
(رواه الإمام مسلم عن أنس رضي الله عنه).

ya’ni: “Qiyomat kuni jannat eshigi oldiga kelib uni ochishlarini so‘rayman. Darvozabon: “Sen kimsan?” deydi. “Muhammadman”, – deyman . U: “Sendan oldin biror kishiga ochmaslikka buyurilganman”, – deydi” (Imom Ahmad rivoyati).

Birinchi bo‘lib qabrdan chiqadigan va birinchi bo‘lib shafoat qilishni boshlaydigan Zot ham janob Payg‘ambarimiz alayhissalom bo‘ladilar. Bu haqda shunday deganlar:

أَنَا سَيِّدُ وَلَدِ آدَمَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ، وَأَوَّلُ مَنْ يَنْشَقُّ عَنْهُ الْقَبْرُ، وَأَوَّلُ شَافِعٍ وَأَوَّلُ مُشَفَّعٍ
(رواه الإمام مسلم عن أبي هُرَيْرَةَ رضي الله عنه).

ya’ni: “Qiyomat kuni men Odam farzandining sayyidiman. Qabrdan birinchi chiqadigan shaxsman. Birinchi shafoat qiluvchiman. Birinchi shafoati qabul qilinuvchiman” (Imom Muslim rivoyati).

Alloh taologa beadad va behisob hamdu sanolar bo‘lsinki, sizu bizni mana shunday ulug‘ Zotning ummati qildi.

O‘zbekiston musulmonlari idorasi
fatvo hay’ati. @diniysavollar

Maqolalar
Boshqa maqolalar

"Li iylafi quraysh" surasi

8.01.2025   4307   2 min.

"Li iylafi quraysh" surasi, Quraysh qabilasiga berilgan ne’matlarga urg‘u beradi. 

Bu suraning nozil bo‘lishi sababini o‘rganganda, Allohdan yanada qo‘rqish hissi paydo bo‘ladi. Bu sura hayotdagi muhim muammolardan biri - ne’matga odatlanib, uni qadrsizlantirish haqidadir.
Alloh qurayshliklarni ikki mavsum - qish va yozdagi savdo safarlari orqali tirikchiliklarining yaxshi ketishiga odatlanib qolganliklari, lekin ular bu ne’matlarning haqiqiy Egasini tan olib, shukr qilmaganlarini aytadi.

Johiliyat davrida Quraysh qabilasi faqirlik va ocharchilikda yashagan, hayotlari juda nochor va qiyin bo‘lgan. Hattoki, qashshoqlik kuchayganida, ba’zilar o‘z oilasini olib, “xubo” deb atalgan joyga borishar va o‘sha yerda ochlikdan hammasi halok bo‘lguniga qadar qolishardi. Bu odat johiliyat davrida “i’tifar” deb nomlanar edi. 
Makkaning katta tojirlaridan bo‘lgan Hoshim ibn Abdumanofga bir kuni Bani Mahzum qabilasining barcha a’zolari juda qattiq ochlikda qolib, halok bo‘lish arafasida ekani haqidagi xabar yetadi. U Allohning bayti Ka’baning xizmatida turgan odamlarning shunday qashshoqlik va o‘ta johilona ahvolda ekanliklaridan o‘kindi va qattiq g‘azablandi.

Shu sababdan Hoshim ibn Abdumanof bu yomon odatni o‘zgartirishga qaror qildi va quyidagilarni amalga oshirdi:
– Sizlar Allohning baytini xizmatida bo‘laturib butun arablarga o‘zingizni sharmanda qiladigan yomon odatlarni joriy qilgansizlar, dedi va bir qabilani bir nechta urug‘larga bo‘lib tashladi. Har bir urug‘dagi boy kishilardan o‘z qarindoshlari bilan mol-mulkini teng bo‘lishishni talab qildi. Shunday qilib, kambag‘al ham boy bilan teng bo‘ldi.
Shundan keyin u Quraysh qabilasiga tijorat usullarini o‘rgatdi va ularni yilda ikki marta tijorat safariga chiqish yo‘llarini belgilab berdi. Yozda meva-sabzavotlar savdosi uchun Shomga, qishda esa, qishloq xo‘jaligi mahsulotlari savdosi uchun Yamanga safarlarini tashkil qildi.

Shunday qilib, Shom va Yamanning barakasi Makkaga olib kelindi va qurayshliklarning iqtisodiy holati yaxshilandi. Shu bilan birga, “i’tifar” odati ham yo‘q bo‘ldi. Biroq, vaqt o‘tishi bilan Quraysh qabilasi Allohning bu ne’matlariga shukr qilish o‘rniga, ularga odatlanib qoldi va ne’matni qadrlamay qo‘ydi. Ne’matga noshukurlik qilish – bu unga odatlanib, uni ne’mat deb bilmaslikdir.
Quraysh qabilasi Alloh tomonidan tushirilgan ne’matlarga odatlanib, uni qadrsizlantirgani uchun Alloh ularga bu surani tushirdi: "Mana shu Bayt (Ka’ba)ning Parvardigoriga (shukrona uchun) ibodat qilsinlar. Zero, U ularni ochlikdan (qutqarib) to‘ydirdi va xavfu xatardan omon qildi".

Homidjon domla ISHMATBЕKOV