Go‘zal hayot sahifalari
1. Payg‘ambar alayhissalomning tug‘ilishlari – fil yili, 12 rabi’ul-avval.
2. Payg‘ambar alayhissalomning onalari bilan Madinaga borishlari va onalarining vafoti – tug‘ilganlarining oltinchi yili.
3. Payg‘ambar alayhissalomning bobolari Abdulmutalibning vafoti va u zot amakilari Abu Tolibning kafolatiga o‘tishlari – tug‘ilganlarining sakkizinchi yili.
4. Payg‘ambar alayhissalomning amakilari Abu Tolib bilan Shom safariga chiqishlari – tug‘ilganlarining o‘n ikkinchi yili.
5. Payg‘ambar alayhissalomning Fijor urushida hozir bo‘lishlari – tug‘ilganlarining o‘n to‘rtinchi yili.
6. Payg‘ambar alayhissalomning Fuzul shartnomasida hozir bo‘lishlari – tug‘ilganlarining yigirmanchi yili.
7. Payg‘ambar alayhissalomning Xadichaning g‘ulomi Maysara bilan tijoratga chiqishlari – tug‘ilganlarining yigirma beshinchi yili.
8. Payg‘ambar alayhissalomning Xadicha binti Xuvaylid roziyallohu anhoga uylanishlari – tug‘ilganlarining yigirma beshinchi yili.
9. Payg‘ambar alayhissalomning Ka’bani qayta qurishda ishtirok etishlari – tug‘ilganlarining o‘ttiz beshinchi yili.
10. Payg‘ambar alayhissalomga vahiy tushishining boshlanishi –tug‘ilganlarining qirqinchi yili, payg‘ambarlikning birinchi yili.
11. Habashistonga birinchi hijrat – payg‘ambarlikning beshinchi yili.
12. Habashistonga ikkinchi hijrat – payg‘ambarlikning oltinchi yili.
13. Qamal sahifasi – payg‘ambarlikning yettinchi yili.
14. Qamal sahifasining bekor qilinishi – payg‘ambarlikning to‘qqizinchi yili.
14. Abu Tolibning vafoti – payg‘ambarlikning o‘ninchi yili.
15. Xadicha roziyallohu anhoning vafoti – payg‘ambarlikning o‘ninchi yili.
16. Payg‘ambar alayhissalomning Savda binti Zam’a roziyallohu anhoga uylanishlari – payg‘ambarlikning o‘ninchi yili.
17. Qurayshning Payg‘ambar alayhissalomga ozorining kuchayishi – payg‘ambarlikning o‘ninchi yili.
18. Payg‘ambar alayhissalomning Toifga chiqishlari – payg‘ambarlikning o‘ninchi yili.
19. Payg‘ambar alayhissalomning o‘zlarini qabilalarga tanishtirishlari – payg‘ambarlikning o‘ninchi yili.
20. Oisha roziyallohu anhoga aqdi nikoh qilishlari –payg‘ambarlikning o‘n birinchi yili.
21. Isro va Me’roj – payg‘ambarlikning o‘n ikkinchi yili.
22. Namozning farz bo‘lishi – payg‘ambarlikning o‘n ikkinchi yili.
23. Ansorlar bilan tanishuv – payg‘ambarlikning o‘n ikkinchi yili, zulhijja oyi.
24. Birinchi Aqoba bay’ati – payg‘ambarlikning o‘n ikkinchi yili, zulhijja oyi.
25. Mis’ab ibn Umayr roziyallohu anhuning Madinaga yuborilishi – payg‘ambarlikning o‘n ikkinchi yili.
26. Ikkinchi Aqoba bay’ati – payg‘ambarlikning o‘n uchinchi yili.
27. Payg‘ambar alayhissalomning Madinaga hijratlari –payg‘ambarlikning o‘n to‘rtinchi yili, safar oyi, birinchi hijriy sana.
27. Masjidi Nabaviyni qurish – birinchi hijriy sana, safar oyi.
28. Azonning joriy qilinishi – birinchi hijriy sana.
29. Musulmonlarni birodarlashtirish – birinchi hijriy sana, jumadul ula oyi.
30. Urushga izn berilishi – birinchi hijriy sana.
31. Payg‘ambar alayhissalomning Oisha roziyallohu anhoga uylanishlari – birinchi hijriy sana, shavvol oyi.
32. Qiblaning o‘zgartirilishi – ikkinchi hijriy sana, rajab oyi.
33. Ro‘za va zakotning farz qilinishi – ikkinchi hijriy sana, sha’bon oyi.
34. Badr g‘azoti – ikkinchi hijriy sana, ramazonning 12-kuni.
35. Payg‘ambar alayhissalomning qizlari Ruqayya roziyallohu anhoning vafotlari – ikkinchi hijriy sana, ramazon oyi.
36. Hazrati Ali va Fotimalarning nikohlari – ikkinchi hijriy sana.
37. Banu Qayniqo’ urushi – ikkinchi hijriy sana, shavvol oyi.
38. Suvayq urushi – ikkinchi hijriy sana, shavvol oyi.
39. Payg‘ambar alayhissalomning Hafsa roziyallohu anhoga uylanishlari – uchinchi hijriy sana, ramazon oyi.
40. Payg‘ambar alayhissalomning Zaynab binti Xuzayma roziyallohu anhoga uylanishlari – uchinchi hijriy sana, 14-shavvol.
41. Uhud urushi – uchinchi hijriy sana, 15-shavvol.
42. Xamrning harom qilinishi – to‘rtinchi hijriy sana, sha’bon oyi.
43. Payg‘ambar alayhissalomning Ummu Salama roziyallohu anhoga uylanishlari – to‘rtinchi hijriy sana, shavvol oyi.
44. Davmatul jandal g‘azoti – beshinchi hijriy sana, rabbiul avval oyi.
45. Bani Mustaliq g‘azoti – beshinchi hijriy sana, sha’bon oyi.
46. Ifk hodisasi – beshinchi hijriy sana, sha’bon oyi.
47. Payg‘ambar alayhissalomning Zaynab binti Jahsh roziyallohu anhoga uylanishlari – beshinchi hijriy sana, zulqa’da oyi.
48. Payg‘ambar alayhissalomning Juvayriya binti Horis roziyallohu anhoga uylanishlari – beshinchi hijriy sana, sha’bon oyi.
49. Xandaq urushi – beshinchi hijriy sana, shavvol oyi.
50. Bani Qurayza g‘azoti – beshinchi hijriy sana, zulqa’da oyi.
51. Hudaybiya sulhi – oltinchi hijriy sana, zulqa’da oyi.
52. Payg‘ambar alayhissalomning podshohlarga maktub yuborishlari – yettinchi hijriy sana, muharram oyi.
53. Xaybar urushi – yettinchi hijriy sana, safar oyi.
54. Payg‘ambar alayhissalomning Sofiya binti Huyaay roziyallohu anhoga uylanishlari – yettinchi hijriy sana.
55. Payg‘ambar alayhissalomning Ummu Habiba binti Abu Sufyon roziyallohu anhoga uylanishlari – yettinchi hijriy sana.
56. Zotur Riqo’ g‘azoti – yettinchi hijriy sana.
57. Qazo umrasi – yettinchi hijriy sana, zulqa’da oyi.
58. Payg‘ambar alayhissalomning Maymuna binti Horis roziyallohu anhoga uylanishlari – yettinchi hijriy sana, zulqa’da oyining oxiri.
59. Payg‘ambar alayhissalomning qizlari Zaynab roziyallohu anhoning vafotlari – sakkizinchi hijriy sana, muharram oyi.
60. Mu’ta g‘azoti – sakkizinchi hijriy sana, jumadul ula oyi.
61. Makkaning fath qilinishi – sakkizinchi hijriy sana, ramazon oyi.
62. Xamr va o‘limtik sotish va mut’a nikohining harom qilinishi – sakkizinchi hijriy sana, ramazon oyi.
63. Hunayn g‘azoti – sakkizinchi hijriy sana, ramazon oyi.
64. Toif g‘azoti – sakkizinchi hijriy sana, shavvol oyi.
65. Ja’rona umrasi – sakkizinchi hijriy sana, zulqa’da oyi.
66. Payg‘ambar alayhissalomning o‘g‘illari Ibrohimning tug‘ilishi – sakkizinchi hijriy sana, zulhijja oyi.
67. Vakillar kelishi yili – to‘qqizinchi hijriy sana.
68. Najoshiy roziyallohu anhuning vafoti – to‘qqizinchi hijriy sana, rajab oyi.
69. Tabuk g‘azoti–to‘qqizinchi hijriy sana, rajab oyi.
70. Ummu Kulsum roziyallohu anhoning vafotlari – to‘qqizinchi hijriy sana, sha’bon oyi.
71. Riboning harom qilinishi – to‘qqizinchi hijriy sana.
72. Abu Bakr roziyallohu anhuning odamlar bilan haj qilishi –to‘qqizinchi hijriy sana, zul¬hijja oyi.
73. Payg‘ambar alayhissalomning o‘g‘illari Ibrohimning vafoti – o‘ninchi hijriy sana, rabbiul avval oyi.
74. Vidolashuv haji – o‘ninchi hijriy sana, zulhijja oyi.
75. Payg‘ambar alayhissalomning boqiy dunyoga ko‘chishlari – o‘n birinchi hijriy sana, ikkinchi rabbiul avval.
O‘MI matbuot xizmati
"Li iylafi quraysh" surasi, Quraysh qabilasiga berilgan ne’matlarga urg‘u beradi.
Bu suraning nozil bo‘lishi sababini o‘rganganda, Allohdan yanada qo‘rqish hissi paydo bo‘ladi. Bu sura hayotdagi muhim muammolardan biri - ne’matga odatlanib, uni qadrsizlantirish haqidadir.
Alloh qurayshliklarni ikki mavsum - qish va yozdagi savdo safarlari orqali tirikchiliklarining yaxshi ketishiga odatlanib qolganliklari, lekin ular bu ne’matlarning haqiqiy Egasini tan olib, shukr qilmaganlarini aytadi.
Johiliyat davrida Quraysh qabilasi faqirlik va ocharchilikda yashagan, hayotlari juda nochor va qiyin bo‘lgan. Hattoki, qashshoqlik kuchayganida, ba’zilar o‘z oilasini olib, “xubo” deb atalgan joyga borishar va o‘sha yerda ochlikdan hammasi halok bo‘lguniga qadar qolishardi. Bu odat johiliyat davrida “i’tifar” deb nomlanar edi.
Makkaning katta tojirlaridan bo‘lgan Hoshim ibn Abdumanofga bir kuni Bani Mahzum qabilasining barcha a’zolari juda qattiq ochlikda qolib, halok bo‘lish arafasida ekani haqidagi xabar yetadi. U Allohning bayti Ka’baning xizmatida turgan odamlarning shunday qashshoqlik va o‘ta johilona ahvolda ekanliklaridan o‘kindi va qattiq g‘azablandi.
Shu sababdan Hoshim ibn Abdumanof bu yomon odatni o‘zgartirishga qaror qildi va quyidagilarni amalga oshirdi:
– Sizlar Allohning baytini xizmatida bo‘laturib butun arablarga o‘zingizni sharmanda qiladigan yomon odatlarni joriy qilgansizlar, dedi va bir qabilani bir nechta urug‘larga bo‘lib tashladi. Har bir urug‘dagi boy kishilardan o‘z qarindoshlari bilan mol-mulkini teng bo‘lishishni talab qildi. Shunday qilib, kambag‘al ham boy bilan teng bo‘ldi.
Shundan keyin u Quraysh qabilasiga tijorat usullarini o‘rgatdi va ularni yilda ikki marta tijorat safariga chiqish yo‘llarini belgilab berdi. Yozda meva-sabzavotlar savdosi uchun Shomga, qishda esa, qishloq xo‘jaligi mahsulotlari savdosi uchun Yamanga safarlarini tashkil qildi.
Shunday qilib, Shom va Yamanning barakasi Makkaga olib kelindi va qurayshliklarning iqtisodiy holati yaxshilandi. Shu bilan birga, “i’tifar” odati ham yo‘q bo‘ldi. Biroq, vaqt o‘tishi bilan Quraysh qabilasi Allohning bu ne’matlariga shukr qilish o‘rniga, ularga odatlanib qoldi va ne’matni qadrlamay qo‘ydi. Ne’matga noshukurlik qilish – bu unga odatlanib, uni ne’mat deb bilmaslikdir.
Quraysh qabilasi Alloh tomonidan tushirilgan ne’matlarga odatlanib, uni qadrsizlantirgani uchun Alloh ularga bu surani tushirdi: "Mana shu Bayt (Ka’ba)ning Parvardigoriga (shukrona uchun) ibodat qilsinlar. Zero, U ularni ochlikdan (qutqarib) to‘ydirdi va xavfu xatardan omon qildi".
Homidjon domla ISHMATBЕKOV