O`zbekiston musulmonlari idorasi

Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam siyratlarining muhim sanalari

26.10.2019 3967 7 min.

Go‘zal hayot sahifalari

1. Payg‘ambar alayhissalomning tug‘ilishlari – fil yili, 12 rabi’ul-avval.
2. Payg‘ambar alayhissalomning onalari bilan Madinaga borishlari va onalarining vafoti – tug‘ilganlarining oltinchi yili.
3. Payg‘ambar alayhissalomning bobolari Abdulmutalibning vafoti va u zot amakilari Abu Tolibning kafolatiga o‘tishlari – tug‘ilganlarining sakkizinchi yili.
4. Payg‘ambar alayhissalomning amakilari Abu Tolib bilan Shom safariga chiqishlari – tug‘ilganlarining o‘n ikkinchi yili.
5. Payg‘ambar alayhissalomning Fijor urushida hozir bo‘lishlari – tug‘ilganlarining o‘n to‘rtinchi yili.
6. Payg‘ambar alayhissalomning Fuzul shartnomasida hozir bo‘lishlari – tug‘ilganlarining yigirmanchi yili.
7. Payg‘ambar alayhissalomning Xadichaning g‘ulomi Maysara bilan tijoratga chiqishlari – tug‘ilganlarining yigirma beshinchi yili.
8. Payg‘ambar alayhissalomning Xadicha binti Xuvaylid roziyallohu anhoga uylanishlari – tug‘ilganlarining yigirma beshinchi yili.
9. Payg‘ambar alayhissalomning Ka’bani qayta qurishda ishtirok etishlari – tug‘ilganlarining o‘ttiz beshinchi yili.
10. Payg‘ambar alayhissalomga vahiy tushishining boshlanishi –tug‘ilganlarining qirqinchi yili, payg‘ambarlikning birinchi yili.
11. Habashistonga birinchi hijrat – payg‘ambarlikning beshinchi yili.
12. Habashistonga ikkinchi hijrat – payg‘ambarlikning oltinchi yili.
13. Qamal sahifasi – payg‘ambarlikning yettinchi yili.
14. Qamal sahifasining bekor qilinishi – payg‘ambarlikning to‘qqizinchi yili.
14. Abu Tolibning vafoti – payg‘ambarlikning o‘ninchi yili.
15. Xadicha roziyallohu anhoning vafoti – payg‘ambarlikning o‘ninchi yili.
16. Payg‘ambar alayhissalomning Savda binti Zam’a roziyallohu anhoga uylanishlari – payg‘ambarlikning o‘ninchi yili.
17. Qurayshning Payg‘ambar alayhissalomga ozorining kuchayishi – payg‘ambarlikning o‘ninchi yili.
18. Payg‘ambar alayhissalomning Toifga chiqishlari – payg‘ambarlikning o‘ninchi yili.
19. Payg‘ambar alayhissalomning o‘zlarini qabilalarga tanishtirishlari – payg‘ambarlikning o‘ninchi yili.
20. Oisha roziyallohu anhoga aqdi nikoh qilishlari –payg‘ambarlikning o‘n birinchi yili.
21. Isro va Me’roj – payg‘ambarlikning o‘n ikkinchi yili.
22. Namozning farz bo‘lishi – payg‘ambarlikning o‘n ikkinchi yili.
23. Ansorlar bilan tanishuv – payg‘ambarlikning o‘n ikkinchi yili, zulhijja oyi.
24. Birinchi Aqoba bay’ati – payg‘ambarlikning o‘n ikkinchi yili, zulhijja oyi.
25. Mis’ab ibn Umayr roziyallohu anhuning Madinaga yuborilishi – payg‘ambarlikning o‘n ikkinchi yili.
26. Ikkinchi Aqoba bay’ati – payg‘ambarlikning o‘n uchinchi yili.
27. Payg‘ambar alayhissalomning Madinaga hijratlari –payg‘ambarlikning o‘n to‘rtinchi yili, safar oyi, birinchi hijriy sana.
27. Masjidi Nabaviyni qurish – birinchi hijriy sana, safar oyi.
28. Azonning joriy qilinishi – birinchi hijriy sana.
29. Musulmonlarni birodarlashtirish – birinchi hijriy sana, jumadul ula oyi.
30. Urushga izn berilishi – birinchi hijriy sana.
31. Payg‘ambar alayhissalomning Oisha roziyallohu anhoga uylanishlari – birinchi hijriy sana, shavvol oyi.
32. Qiblaning o‘zgartirilishi – ikkinchi hijriy sana, rajab oyi.
33. Ro‘za va zakotning farz qilinishi – ikkinchi hijriy sana, sha’bon oyi.
34. Badr g‘azoti – ikkinchi hijriy sana, ramazonning 12-kuni.
35. Payg‘ambar alayhissalomning qizlari Ruqayya roziyallohu anhoning vafotlari – ikkinchi hijriy sana, ramazon oyi.
36. Hazrati Ali va Fotimalarning nikohlari – ikkinchi hijriy sana.
37. Banu Qayniqo’ urushi – ikkinchi hijriy sana, shavvol oyi.
38. Suvayq urushi – ikkinchi hijriy sana, shavvol oyi.
39. Payg‘ambar alayhissalomning Hafsa roziyallohu anhoga uylanishlari – uchinchi hijriy sana, ramazon oyi.
40. Payg‘ambar alayhissalomning Zaynab binti Xuzayma roziyallohu anhoga uylanishlari – uchinchi hijriy sana, 14-shavvol.
41. Uhud urushi – uchinchi hijriy sana, 15-shavvol.
42. Xamrning harom qilinishi – to‘rtinchi hijriy sana, sha’bon oyi.
43. Payg‘ambar alayhissalomning Ummu Salama roziyallohu anhoga uylanishlari – to‘rtinchi hijriy sana, shavvol oyi.
44. Davmatul jandal g‘azoti – beshinchi hijriy sana, rabbiul avval oyi.
45. Bani Mustaliq g‘azoti – beshinchi hijriy sana, sha’bon oyi.
46. Ifk hodisasi – beshinchi hijriy sana, sha’bon oyi.

47. Payg‘ambar alayhissalomning Zaynab binti Jahsh roziyallohu anhoga uylanishlari – beshinchi hijriy sana, zulqa’da oyi.
48. Payg‘ambar alayhissalomning Juvayriya binti Horis roziyallohu anhoga uylanishlari – beshinchi hijriy sana, sha’bon oyi.
49. Xandaq urushi – beshinchi hijriy sana, shavvol oyi.
50. Bani Qurayza g‘azoti – beshinchi hijriy sana, zulqa’da oyi.
51. Hudaybiya sulhi – oltinchi hijriy sana, zulqa’da oyi.
52. Payg‘ambar alayhissalomning podshohlarga maktub yuborishlari – yettinchi hijriy sana, muharram oyi.
53. Xaybar urushi – yettinchi hijriy sana, safar oyi.
54. Payg‘ambar alayhissalomning Sofiya binti Huyaay roziyallohu anhoga uylanishlari – yettinchi hijriy sana.
55. Payg‘ambar alayhissalomning Ummu Habiba binti Abu Sufyon roziyallohu anhoga uylanishlari – yettinchi hijriy sana.
56. Zotur Riqo’ g‘azoti – yettinchi hijriy sana.
57. Qazo umrasi – yettinchi hijriy sana, zulqa’da oyi.
58. Payg‘ambar alayhissalomning Maymuna binti Horis roziyallohu anhoga uylanishlari – yettinchi hijriy sana, zulqa’da oyining oxiri.
59. Payg‘ambar alayhissalomning qizlari Zaynab roziyallohu anhoning vafotlari – sakkizinchi hijriy sana, muharram oyi.
60. Mu’ta g‘azoti – sakkizinchi hijriy sana, jumadul ula oyi.
61. Makkaning fath qilinishi – sakkizinchi hijriy sana, ramazon oyi.
62. Xamr va o‘limtik sotish va mut’a nikohining harom qilinishi – sakkizinchi hijriy sana, ramazon oyi.
63. Hunayn g‘azoti – sakkizinchi hijriy sana, ramazon oyi.
64. Toif g‘azoti – sakkizinchi hijriy sana, shavvol oyi.
65. Ja’rona umrasi – sakkizinchi hijriy sana, zulqa’da oyi.
66. Payg‘ambar alayhissalomning o‘g‘illari Ibrohimning tug‘ilishi – sakkizinchi hijriy sana, zulhijja oyi.
67. Vakillar kelishi yili – to‘qqizinchi hijriy sana.
68. Najoshiy roziyallohu anhuning vafoti – to‘qqizinchi hijriy sana, rajab oyi.
69. Tabuk g‘azoti–to‘qqizinchi hijriy sana, rajab oyi.
70. Ummu Kulsum roziyallohu anhoning vafotlari – to‘qqizinchi hijriy sana, sha’bon oyi.
71. Riboning harom qilinishi – to‘qqizinchi hijriy sana.
72. Abu Bakr roziyallohu anhuning odamlar bilan haj qilishi –to‘qqizinchi hijriy sana, zul¬hijja oyi.
73. Payg‘ambar alayhissalomning o‘g‘illari Ibrohimning vafoti – o‘ninchi hijriy sana, rabbiul avval oyi.
74. Vidolashuv haji – o‘ninchi hijriy sana, zulhijja oyi.
75. Payg‘ambar alayhissalomning boqiy dunyoga ko‘chishlari – o‘n birinchi hijriy sana, ikkinchi rabbiul avval.

O‘MI matbuot xizmati

Maqolalar

MА`LUMOTNI IJTIMOIY TАRMOQLАRDА ULАSHING

Jannatga kirish Allohning rahmati bilan bo‘lishi bayoni

20.12.2024 8628 5 min.

- 54دُخُولُ النَّاسِ فِي الْجَنَّاتِ فَضْلٌ مِنَ الرَّحْمَنِ يَا أَهْلَ الأَمَالِ

Ma’nolar tarjimasi: Ey umidvor bandalar, insonlarning jannatlarga kirishlari Ar-Rohmanning fazlidir.

Nazmiy bayoni:

Jannatga erishmoq Ar-Rohman fazli,
Bu muhim e’tiqod, ey umid ahli.

Lug‘atlar izohi:

دُخُولُ – mubtado.

النَّاسِ – muzofun ilayh.

فِي – jor harfi اِلَى ma’nosida kelgan.

الْجَنَّاتِ – lug‘atda “darxtzor bog‘” ma’nosini anglatadi. Jor majrur دُخُولُ ga mutaalliq.

فَضْلٌ – xabar. Lug‘atda “marhamat” va “muruvvat” kabi ma’nolarni anglatadi.

مِنَ – “tabyiniya” (uqtirish) ma’nosida kelgan jor harfi.

الرَّحْمَنِ – jor majrur فَضْلٌ ga mutaalliq.

يَا – yaqinga ham, uzoqqa ham ishlatiladigan nido harfi.

أَهْلَ الأَمَالِ – muzof munodo. Lug‘atda “umidvorlar” ma’nosiga to‘g‘ri keladi.

Matn sharhi:

Qaysi bir inson jannatga kiradigan bo‘lsa, albatta, Alloh taoloning lutfu marhamati bilan kirgan bo‘ladi. Shuning uchun U mehribon zotning fazlu marhamatidan umidvor bo‘lib harakat qilish lozim.

Jannatdagi darajalar qilingan amallar e’tiboriga ko‘ra egallansa-da, unga kirish faqat va faqat Alloh taoloning fazlu marhamatiga bog‘liq bo‘ladi. Bu haqiqatni Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning o‘zlari alohida ta’kidlaganlar:

عَنْ عَائِشَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ سَدِّدُوا وَقَارِبُوا وَاعْلَمُوا أَنْ لَنْ يُدْخِلَ أَحَدَكُمْ عَمَلُهُ الْجَنَّةَ وَأَنَّ أَحَبَّ الْأَعْمَالِ إِلَى اللَّهِ أَدْوَمُهَا وَإِنْ قَلَّ. رَوَاهُ البُخَارِيُّ

Oisha roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “To‘g‘ri bo‘linglar, g‘uluga ketmanglar, bilinglarki sizlardan birortangizni amali jannatga kiritmaydi, albatta amallarning Allohga sevimlirog‘i oz bo‘lsa-da, davomlirog‘idir”, – dedilar”. Buxoriy rivoyat qilgan.

Ya’ni biror inson ham yaxshi amallari ko‘pligi sababli o‘zining jannatga kirishini naqd qilib qo‘ya olmaydi, balki jannat faqatgina Alloh taoloning rahmatiga sazovor bo‘lgan baxtli insonlargagina nasib etadi.

Shuning uchun har bir banda Alloh taoloning rahmatidan umidvor bo‘lib yashashi lozim. Qur’oni karimda taqvodor bandalarning jonlari olinayotganda farishtalar ularga salom berib, jannat bashoratini berishlari bayon qilingan:

“Qilib o‘tgan amallaringiz bilan jannatga kiringiz!” – derlar”[1].

Ushbu oyati karimadagi ب harfi “sababiya” ma’nosida bo‘lsa ham, “badaliya” ma’nosida bo‘lsa ham, hadisda bayon qilingan ma’noga zid bo‘lib qolmaydi. Agar “sababiya” ma’nosi beriladigan bo‘lsa, “qilib yurgan yaxshi ishlaringiz sababli Alloh taoloning rahmatiga sazovor bo‘ldingiz, jannatga kiring” degan ma’no tushuniladi. Agar “badaliya” ma’nosi beriladigan bo‘lsa, “qilib yurgan yaxshi ishlaringiz badaliga Alloh taoloning rahmatiga sazovor bo‘ldingiz, jannatga kiring” bo‘ladi.

Modomiki, barcha Alloh taoloning rahmatiga sazovor bo‘lish bilangina jannatga kirar ekan, doimo U zotning rahmatidan umid uzmay amal qilib borish lozim. Ammo umidvor bo‘lish bilan xom xayol surishning orasini ajratib olish kerak. Xom xayol surish – biron ish qilmasdan faqatgina “shirin xayol” surishning o‘zi bo‘lsa, umidvor bo‘lishning o‘ziga yarasha bir qancha shartlari bor.

Umidvor bo‘lish va xom xayol surish orasidagi farqlar

Umidvor bo‘lish va xom xayol surish orasidagi farqlar haqida “Talxisu sharhi aqidatit Tahoviya” kitobida quyidagilar aytilgan:

“Kimki bir narsadan umidvor bo‘lsa, uning umidvorligi bir qancha ishlarning bo‘lishi zarurligini keltirib chiqaradi:

1. Umid qilgan narsasiga muhabbatli bo‘lishi;

2. Umid qilgan narsasiga erisholmay qolishdan qo‘rqishi;

3. Umid qilgan narsasiga erishish uchun imkoni boricha harakat qilishi.

Ushbularning birortasiga ham bog‘lanmasdan, umid qilish xom xayol surish bo‘ladi. Umidvorlik va xom xayol surish boshqa-boshqa narsalardir”[2].

Demak, kimki Alloh taolodan o‘zini jannatga tushirishini umid qilayotgan bo‘lsa, o‘sha umid qilgani jannatga muhabbatli bo‘lishi, uni doimo yodida saqlashi va unga olib boradigan yo‘llardan yurishi lozim.

Kimki Alloh taolodan o‘zini jannatga tushirishini umid qilayotgan bo‘lsa, o‘sha umid qilgani jannatga erisholmay qolishidan qo‘rqishi, undan ajratib qo‘yadigan narsalardan saqlanib yurishi lozim.

Kimki Alloh taolodan o‘zini jannatga tushirishini umid qilayotgan bo‘lsa, o‘sha umid qilgani jannatga erishishi uchun unga erishtiradigan barcha omillarni ishga solib imkoni boricha harakat qilishi lozim. Alloh muvaffaq qilsin.

Keyingi mavzular:
Ulug‘ hisob-kitob bo‘lishi bayoni.

[1] Nahl surasi, 32-oyat

[2] Muhammad Anvar Badaxshoniy. Talxiysu sharhi aqidatit-Tahoviy. – Karachi: “Zamzam babilsharz”, 1415h. – B. 130.