Alloh taolo Qur’oni karimda shunday deb marhamat qiladi: “Bas, shunday namozxonlar holiga voyki, ular namozlarini «unutib» qo‘yadilar” (Mo’un, 4-5).
Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam shunday deb marhamat qilganlar: “Alloh taolo qiyomat kuni ummatimning o‘nta toifasiga g‘azab qiladi, ularni la’natlaydi hamda ular uchun alamli azob tayyorlab qo‘ygan. Alloh ularni do‘zaxga kiritadi” dedilar. Shunda sahobalar: “Ular kimlar, ey Allohning Rasuli?” deb so‘rashdi. U zot shunday javob berdilar: “Zinokor qariya, zolim rahbar, doim aroq ichuvchi, zakotni man qiluvchi, yolg‘on guvohlik beruvchi, odamlar orasida chaqimchilik qiluvchi, ota-onasining yuziga g‘azab bilan boquvchi, xotinini taloq qilib, keyin harom holatda ushlab turuvchi, zulm va jabrga hukm qiluvchi, badani sog‘ bo‘la turib namozni tark qiluvchi”.
Ibn Abbos roziyallohu anhudan sog‘ bo‘la turib namozni tark qiluvchi odamning tavhidi haqida so‘raldi. U zot: “Namozni tark qiluvchi kishining tavhidi yo‘q, namozni tark qiluvchi kishining zakoti yo‘q, namozni tark qiluvchi kishining ro‘zasi yo‘q” deb javob berdilar.
Alloh taolo Qur’onda shunday deb marhamat qiladi: “So‘ngra ularning ortidan namozni zoye qilgan va shahvatlarga ergashgan kimsalar o‘rin oldilar. Endi ular, albatta, yomonlikka (yomon jazoga) yo‘liqurlar” (Maryam, 59).
Ushbu oyatdagi “yomonlik” deb tarjima qilingan so‘z arabchada “g‘oyy” deb nomlanadi. “G‘oyy” esa jahannamdagi bir vodiy bo‘lib, unga faqatgina namozni uzrsiz tark qiluvchilar tushadi.
Ibn Abbos roziyallohu anhu shunday dedilar: “Qiyomat kuni banda birinchi bo‘lib namozdan so‘raladi. Agar namozi qabul bo‘lsa, boshqa amallari ham qabul bo‘ladi”.
Namoz o‘qimaydigan odam Alloh bilan bog‘lanish ne’matidan mahrum bo‘ladi.
Namoz o‘qimaydigan odam Alloh bilan yolg‘iz qolib, unga munojot qilishdan, shu ibodatning ruhiy, ma’naviy lazzatlaridan bebahra qoladi.
Namoz o‘qimaydigan odam omonlik, xotirjamlik va najotdan mosuvo bo‘ladi.
Namoz xato va gunohlarni yuvishning eng ishonchli yo‘l bo‘lib, u doimo o‘z egasiga ko‘plab shaxsiy foydalar keltiradi. Namoz o‘qimaydigan odam esa bunday foydalardan benasib qoladi.
Namoz o‘qimaydigan odam Allohdan uzoqlashadi.
Namoz o‘qimaydigan odamning irodasi zaif bo‘ladi.
Namoz o‘qimaydigan odam mislsiz nafsoniy rohat va ruhiy farog‘atlardan quruq qoladi.
Namoz o‘qimaydigan odam g‘aflat uyqusida uxlayotgan bo‘ladi.
Namoz o‘qimaydigan odam hayotga teranroq nazar sola olmaydi.
Namoz o‘qimaydigan odam beintizom, betartib bo‘ladi.
Namoz o‘qimaydigan odam vaqtning qadriga yetmaydi.
Namoz o‘qimaydigan odam qo‘rs, shoshqaloq, pastkash, besabr bo‘ladi.
Namoz o‘qimaydigan odam musulmonlar bilan bo‘ladigan ijtimoiy bog‘lanishlardan, yaxshilik yo‘lidagi hamkorliklardan benasib qoladi.
Namoz o‘qimaydigan odamda mehribonlik, yordamga shoshilish, g‘amxo‘rlik hissi bo‘lmaydi.
Namoz o‘qimaydigan odamda mustahkam ishonch bo‘lmaydi.
Namoz musulmon kishini g‘ayrimusulmondan ajratib turuvchi eng asosiy belgidir.
Namoz o‘qimaydigan odamni hech kim hurmat qilmaydi.
Namoz o‘qimaydigan odamdan hech kim xotirjam bo‘lmaydi.
Ma’lumki, namoz poklik va ozodalik ramzidir.
Namozxon odamning eng avvalo, qalbi pok bo‘ladi. Qolaversa, badani, kiyim-boshi va makoni ham pok bo‘ladi.
Namoz o‘qimaydigan odamning esa kiyimi, badani va eng asosiysi, qalbining pokligida shubha bor.
Namoz o‘qimaydigan odamning yuzida nur bo‘lmaydi.
Namoz o‘qimaydigan odamning yuragi tor, o‘ta injiq bo‘ladi.
Namoz o‘qimaydigan odamning rizqi tang bo‘ladi.
Namoz o‘qimaydigan odamga hamma g‘azab bilan qaraydi.
Namoz o‘qimaydigan odamni hamma yomon ko‘radi.
Namoz o‘qimaydigan odam jamiyatning ishonchsiz kishisi hisoblanadi.
Namoz o‘qimaydigan kishga hech kim ishonmaydi.
Namoz o‘qimaydigan odamning guvohligi o‘tmaydi.
Qachongacha g‘aflat uyqusida uxlaymiz?!
Qachongacha Robbimizning toatidan bo‘yin tovlab yuramiz?!
O‘z nafsimizga rahmimiz kelsin. Ertaga oxiratda talofat yetishidan oldin unga nasihat qilaylik. Chunki, safar uzoq, ozuqa esa kam.
Vaqtni g‘animat bilib, o‘lim uchun hozirlik ko‘raylik.
Alloh barchamizni besh vaqt namozni o‘z vaqtida, masjidda, jamoat bilan ado etadigan bandalaridan qilsin, omin!
Nozimjon Hoshimjon tayyorladi
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Imom Buxoriy va Imom Muslim rivoyat qilgan hadisi sharifda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Hayo – iymondandir. Iymon jannatdadir. Fahsh qabohatdandir. Qabohat esa do‘zaxdadir” [1], deganlar.
Ka’b hazratlarining bir gaplari bor: “Hammaning oldida odamlardan uyalganingiz singari yolg‘iz qolganda ham Alloh taolodan hayo qilinglar”.
Bizlar omma oldida uyatchan bo‘lganimiz qadar maxfiy paytlarda Alloh taolodan hayo qilayapmizmi?! Hammaning oldida biror xato qilib qo‘ygudek bo‘lsak, odamlar bizni gap-so‘z qilishlaridan qo‘rqib yurganimiz kabi hech kim ko‘rmagan paytda Alloh bizni ko‘rib turganini his qila olyapmizmi?!
Ulug‘lardan biri bunday deydi: “Hammaning oldida qilishdan uyaladigan ishini yashirincha qilgan odamning qadri yo‘qdir”.
Alloh taoloning nazdida beqadr bo‘lishimiz va odamlar orasida hurmatimizni yo‘qotishimiz qay birimizga yoqadi?! Mana bu misralar juda to‘g‘ri yozilgan:
Gar hayo pardasi sitilsa nogoh,
Qo‘rquv ham solmasa ish nihoyasi,
Istagan narsangni qilaver gumroh,
Bexayr hayotning shudir doyasi.
Iffat tark aylasa insonni agar,
Ortidan ketgaydir xayru halovat.
Ko‘zlaring ochibroq solsang-chi nazar:
Po‘stloq turar ekan, novda salomat!
Lekin hayo bobida uyalmaslik kerak bo‘lgan amallar ham borki, bu ishlarni hikmat va odob ila ado etmog‘imiz lozim. Ulug‘lardan biri: "Uch narsa borki, ulardan uyalma:
1. Ilm izlash. Bir so‘rab, bir so‘ramay yuradigan bo‘lsang, u holda hech qachon ilmga erisha olmaysan.
2. Badan kasalligi. Alloh taolo seni birorta kasallik bilan sinasa, o‘z qobig‘ingga o‘ralib olib, odamlardan ajralma.
3. Kambag‘al yaqin qarindosh. Bu mening amakimning o‘g‘li yoki tog‘amning o‘g‘li deyishdan uyalma”, deydi.
Hayo martabalarining eng yuqorisi banda Robbisidan hayo qilishi va U Zotga osiylik qilmasligi, ibodatlarida kamchilikka yo‘l qo‘ymasligidir. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam: “Kim Alloh taolodan hayo qilsa, boshni va u qamrab olgan narsalar (ko‘z, quloq kabi a’zolar)ni saqlasin, qorin va u qamrab olgan narsalar (farj kabi a’zolar)ni ehtiyot qilsin. O‘lim va chirishni yodga olsin. Oxiratni istagan kishi dunyo ziynatlarini tark qiladi, kim ularni qiladigan bo‘lsa, Alloh taolodan haqiqiy ma’noda hayo qilgan bo‘ladi”, [2] dedilar.
Alloh taolo bergan ne’matlarini va U Zotning haqqini ado etishda kamchilikka yo‘l qo‘yayotganingizni ko‘ra olishingiz hayodandir. Alloh taologa itoat qilib, Unga osiylik qilmasangiz qiyomat kunida bandaga amallari ko‘rsatilganida Alloh taolo u bandani azoblashdan hayo qiladi.
Rivoyat qilinishicha, Misr azizi (shoh yoki xazinabon)ning ayoli Yusuf alayhissalomga ko‘ngli tushib buzuq ishni qilmoqchi bo‘lganida, uyning burchagida turgan butning yuzini yopib qo‘yadi. Shunda Yusuf alayhissalom: “Nima qilyapsan?” – deb so‘raydi. Ayol javoban: “Undan hayo qilyapman”, deydi. Yusuf alayhissalom esa: “Men Allohdan hayo qilishga haqliroqman”, deydi.
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Imom Termiziy rivoyat qilgan va “Hasan sahih” qaror bergan.
[2] Imom Ahmad va Imom Termiziy rivoyati.