14 sentyabr kuni «Hilol-nashr» nashriyotida fazilatli shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf rahimahullohning navbatdagi kitobi taqdimoti o‘tkazildi. U kishining qalamiga mansub ushbu kitob «Olam va odam, din va ilm» deb nomlangan.
Taqdimot tadbiri an’anaga muvofiq Qur’oni karim tilovati va duoi xayrlar qilish bilan boshlandi. So‘ngra so‘zga chiqqanlar mazkur kitobning yozilish tarixi, unda ko‘tarilgan masalalar, jamiyat va inson hayotidagi ahamiyati haqida fikr-mulohazalarini bildirdilar.
«Olam va odam, din va ilm» muallifning vafotidan keyingi nashr qilingan to‘rtinchi kitobi.
Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf rahimahullohning o‘g‘li Ismoil Muhammad Sodiq muallif hayotligida ta’lif va tarjima qilgan va vafotidan keyin nashr etilayotgan kitoblar haqida ma’lumot berdi.
Shuningdek, 2 ta tarjima kitoblari ham nashr qilingan. Bundan tashqari hali nashr qilinmagan 2 ta ta’lif va 13 ta tarjima — jami 15 ta kitoblari bor. «Islomda uch balo: Islom giyohvandlik, aroqxo‘rlik va kashandalikka qarshi» nomli kitobni o‘zlari ta’lif qilgan. Shuningdek, umrlari oxirida qazo va qadar nomli kitob ham yozgan. Tarjima kitoblardan aksari ulamolarning asarlaridan qismlarni masjid imomlari, madrasa mudarrislariga o‘tilgan darslar asosida tuzilgan. Xususan, ulardan biri Hakim Termiziyning «Nodir asarlar» va «Yangi hayot» deb tarjima qilingan «Muridlar odobi» kitoblaridir. Shuningdek, zamonamiz ulamolaridan bo‘lgan shayx Taqiy Usmoniyning «Zamonaviy fiqhiy muomalalar bahslari» deb nomlangan kitoblari ham hazrat tomonidan tarjima qilingan.
Hazrat bu kitobni 2014 yil 4 iyul juma kuni yozib tugatgan. Mana oradan besh yildan ziyod vaqt o‘tib ushbu kitob nashr qilindi».
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati
Ilgari musulmonlar ayrim ulamolarni ulug‘lab, “Shayxul Islom” (Islom dini shayxi), “Faxrul Islom” (Islom dini faxri), “Hujjatul Islom” (Islom dini hujjati), “Najmul ulamo” (Ulamolar yulduzi), “Muftiy saqolayn” (Insu-jin muftiysi), “Lisonul mutakallimiyn” (Mutakallimlarning so‘zlovchi tili) kabi unvonlar bilan ataganlar. Bunday atash aslo mubolag‘a bo‘lmagan. Balki u muhtaram ulamolar haqiqatdan ushbu unvonlarga loyiq bo‘lganlar. Masalan, “Shamsul aimma” (Imomlar quyoshi) unvoni berilgan Saraxsiy rahmatullohi alayh o‘n ikki ming risolani yod olgani naql qilingan.
Abu Mansur Moturidiyni yaqindan tanigan ulamolar va shogirdlari tomonidan u zotning martabalarini namoyon etuvchi ko‘plab unvonlar berilgan:
– Imomul hudo (To‘g‘ri yo‘lga boshlovchi);
– Muvattidu aqoidi ahlis sunna (Ahli sunna aqidalari asoschisi).
Abu Mansur Moturidiyning mazkur unvonlari ham aslo mubolag‘a emas, balki u zot haqiqatan shu martabaga loyiq zot bo‘lganlar.
Ulamolar aytadilarki, Hujjatul Islom (Islom dini hujjati) deyilganda faqat Imom G‘azoliy tushunilganidek, Imomul hudo (to‘g‘ri yo‘lga boshlovchi) deyilganda ham faqat Imom Moturidiy tushuniladi.
Abdulqodir Abdur Rahim,
Imom Buxoriy nomidagi Toshkent Islom instituti
katta o‘qituvchisi.