Sayt test holatida ishlamoqda!
21 Aprel, 2025   |   23 Shavvol, 1446

Toshkent shahri
Tong
04:09
Quyosh
05:35
Peshin
12:27
Asr
17:10
Shom
19:13
Xufton
20:32
Bismillah
21 Aprel, 2025, 23 Shavvol, 1446

Jannatga faqirlar kiradi... boylar ham

12.09.2019   3732   6 min.
Jannatga faqirlar kiradi... boylar ham

Sizni “Faqirlik ayb emas. Alloh faqirlarni ko‘proq yaxshi ko‘radi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam ham faqir bo‘lganlar. Qanoat tuganmas xazinadir. Zohidlik fazilat, tama’ razolatdir. Samimiylik faqirlarning dastmoyasidir. Boylar birovlarning qonini so‘ruvchi kishilardir. Boylik giyohvand moddaning bir turidir” deb, shu gaplarga ishontirishadi. Ular sizni faqirligingizdan rohatlanadigan, ehtiyojmandligingizdan lazzatlanadigan, zaiflikka va tadbirning ozligiga rozi bo‘ladigan qilib qo‘yishadi.

Biroq, hech kim sizga Usmon va “Jayshul Usra”, Talha va uning saxovati, Zubayr va uning ko‘chmas mulklari, Ibn Avf va uning tijoratlari, Ibn Abu Vaqqos va uning sadaqalari haqida hargiz gapirmaydi. Alloh taolo barcha sahobalardan rozi bo‘lsin!

Hech kim sizga sayyidimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallamning kufrdan va faqirlikdan panoh so‘raganlari, “Yuqori qo‘l (beruvchi qo‘l) pastki qo‘l (oluvchi qo‘l)dan yaxshiroqdir”, “Kuchli mo‘min Allohning nazdida zaif mo‘mindan yaxshiroqdir” degan hadislarini hargiz aytmaydi. Balki ular sizga “Faqir, zaif, muhtoj bo‘lsangiz, hech qisi yo‘q” deyishadi.

Siz moddiy imkoniyat yaxshi bo‘ladigan boylik bosqichiga o‘tmang. Aks holda faqirlikdan qutulib, o‘zingizni tiklab olganingizdan so‘ng atrofingizdagi yetishmovchilik, nochorlik, kamsitish kabi holatlar haqida surishtira boshlaysiz. Bunday savollaringiz bilan sizni faqir holda ko‘rishni istaganlarni noqulay ahvolga solib qo‘yasiz.

Alloh taolo Qur’oni Karimda shunday marhamat qiladi:

قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِينَةَ اللّهِ الَّتِيَ أَخْرَجَ لِعِبَادِهِ وَالْطَّيِّبَاتِ مِنَ الرِّزْقِ قُلْ هِي لِلَّذِينَ آمَنُواْ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا خَالِصَةً يَوْمَ الْقِيَامَةِ كَذَلِكَ نُفَصِّلُ الآيَاتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ

“Sen: “Alloh O‘z bandalariga chiqargan ziynatlarni va pokiza rizqlarni kim harom qildi?!” deb ayt. “Ular hayoti dunyoda iymon keltirganlarga, qiyomat kunida esa faqat o‘zlariga xosdir”, deb ayt. Biladigan qavmlar uchun oyatlarni mana shunday mufassal bayon qilamiz” (A’rof surasi, 32-oyat).

Yuqorida “Jayshul Usra” degan jumlani keltirib o‘tdik. Xo‘sh, o‘sha voqea qanday bo‘lgan edi?

Bu g‘azot tarix kitoblarimizda Tabuk g‘azoti nomi bilan mashhur. Bu urushda musulmonlar rumliklarga qarshi yo‘lga chiqadilar. Hiraql boshchiligida 40 mingdan ortiq rumliklar qo‘shini to‘planadi. Masofa uzoq, safar og‘ir, ob-havo issiq, suv va ozuqa kam, musulmonlar soni 30 ming atrofida bo‘lgani uchun yetishmovchiliklar bor edi. Shuning uchun Nabiy sollallohu alayhi vasallam kishilarni qo‘shinni kerakli jihozlar bilan ta’minlashga chaqirdilar. Odamlar o‘zlaridagi bor narsalarini olib kelib, ta’minlash ishiga hissa qo‘sha boshladilar. Hatto ayollar ham o‘zlaridagi tilla taqinchoqlarni keltirib berardilar. Ana shu paytda Usmon ibn Affon roziyallohu anhu qo‘shinni mingta tuya bilan ta’minladilar. Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning huzurlariga o‘ng ming dinor olib keldilar. Bu pul bilan qo‘shinning uchdan birini ta’minlash mumkin edi. Mana shu tarzda buyuk sahobiy ikki olam sarvari taraflaridan bunday e’tirof etildilar: “Usmonga bugundan keyin qilgan amali zarar bermaydi”.

Quduq hodisasi

Madinadagi barcha quduqlar qurib qolgan, faqat birgina quduqda suv bor edi. Odamlar suvga muhtoj, tashnaliklari ziyoda bo‘lgan bir holatda edilar. Lekin quduq bir yahudiyga tegishli bo‘lib, musulmonlarga suvni tekinga bermasdi. Suvga ehtiyojmand musulmonlar orasida moddiy imkoniyati kamlar ham bor edi. Ular suv uchun to‘lov qilolmasdilar.

Ichadigan suving yahudiyning qo‘lida bo‘lsa nima qilasan?

Musulmonlar suvdan bemalol bahramand bo‘lishlari uchun biror musulmon o‘sha quduqni sotib olishi kerak. Ana shu sotib olgan inson Usmon roziyallohu anhu bo‘ldilar. U kishi quduqni sotib olib, musulmonlarga vaqf qildilar. Shundan keyin musulmonlar tekinga bemalol suv ichadigan bo‘lishdi. Ha, Usmon roziyallohu anhu musulmonlarni qiyin vaziyatdan chiqishlariga sabab bo‘lgandilar.

Menga Madina bozorini ko‘rsatib qo‘y

Abdurahmon ibn Avf roziyallohu anhu Madinaga hijrat qilib bordilar. Nabiy sollallohu alayhi vasallam muhojirlar bilan ansorlarni birodar qilib qo‘yayotgan lahzalarida Abdurahmon ibn Avf roziyallohu anhuni ansorlardan Sa’d ibn Robiy’ roziyallohu anhu bilan birodar qilib qo‘ydilar. Sa’d ibn Robiy’ roziyallohu anhu molining yarmini, pulining yarmini, yerining yarmini va ayollaridan ba’zisini Abdurahmonga taklif qildi. Shunda Abdurahmon ibn Avf roziyallohu anhu bu taklifni qabul qilmadilar, balki, “Alloh taolo molingga va ahlingga baraka bersin! Menga Madina bozorini ko‘rsatib qo‘y!” dedilar. Shunday qilib u zot roziyallohu anhu Madina bozorlarida savdo ishlari bilan shug‘ullanib, tez fursatda sahobalarning eng boylaridan biriga aylandilar. Vafot etganlarida o‘zlaridan juda ko‘p mol meros bo‘lib qolgani, ayollarining har biriga merosdan 80 ming dinordan ulush tekkani tarix kitoblarida keltiriladi.

Demak, dinimizda boy bo‘lishdan qaytarilmagan, hadisi shariflarda musulmonning qo‘lidagi halol mol naqadar yaxshi ekanligi ta’kidlangan.

Unutmang, faqirlik ayb emas, shuningdek, boylik ham. Jannatga faqirlar kiradi, boylar ham.

Boylar ham jannatga kirishi uchun qo‘llaridagi boylik Alloh rozi bo‘ladigan ishlarga sarf etilishi, oxiratga ajr sifatida zaxira bo‘lishi kerak. Bundan tashqari boylik insonning qalbini egallab olib, yashashdan maqsadi boylik yig‘ish bo‘lib qolmasligi, balki boylikni oxiratda ulug‘ maqom topish uchun bir vosita qilib olishi kerak.

 

Internet ma’lumotlari asosida

Nozimjon Iminjonov tarjima qildi

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

Bobur o‘n ikki ming askar bilan Ibrohim Lo‘diyning yuz ming kishilik qo‘shinini mag‘lub etgan

21.04.2025   418   6 min.
Bobur o‘n ikki ming askar bilan Ibrohim Lo‘diyning yuz ming kishilik qo‘shinini mag‘lub etgan

Vatanimiz tarixidagi 21 aprel sanasi bilan bog‘liq ayrim voqealar bayoni.
 

1408 yil (bundan 617 yil oldin) – Amir Temurning uchinchi o‘g‘li Mironshoh Ozarbayjon hukmdori Qora Yusuf bilan Tabriz yonida bo‘lgan jangda 42 yoshida halok bo‘ldi. Tarixchi olim Fasih Ahmad Xavofiyning “Mujmali Fasihiy” asarida qayd etilishicha, Mironshohning qotili uning boshini Qora Yusufga olib keladi. U amirzoda Mironshoh qotilining boshini kesishni buyuradi. Mironshohni barcha ehtiromlar bilan Tabrizning Surxob tumanida dafn qiladilar. Shams G‘uriy ismli kishi bir necha vaqtdan so‘ng darvesh kiyimida Mironshoh jasadini Samarqandga olib borib qo‘yadi.

Ma’lumot o‘rnida qayd etish joizki, Amir Temur Mironshohni o‘n to‘rt yoshida Xurosonga hokim, yigirma yetti yoshida Eron va Iroq hukmdori qilib tayinlaydi. Biroq keyingi paytlarda Mironshoh maishatga berilib, davlat ishlariga qaramay ko‘yadi. Uzluksiz bazm va ko‘ngilochar o‘yinlar xazinaga sezilarli darajada zarba beradi. Mamlakatda tartib buziladi. Bundan xabar topgan Amir Temur 1399 yil Sultoniyaga kelib o‘ttiz uch yoshli Mironshohni hokimiyatdan chetlatadi.


1526 yil (bundan 499 yil oldin) – Dehlidan taxminan 100 km shimolda joylashgan Panipat yalangligida 12 ming askardan iborat Bobur qo‘shini va Dehli sultoni Ibrohim Lo‘diyning 100 ming piyoda hamda bir ming jangovar fildan iborat armiyasi o‘rtasida jang bo‘lib o‘tdi. Hind qo‘shini tartibsiz tarzda jangni boshlagan. Boburning barang‘or va juvong‘ori to‘lg‘ama usuli bilan g‘animning ort tomoniga o‘tib unga kuchli zarbalar bergan. Ibrohim Lo‘diy asosiy kuchlari va jangovar fillar bilan markazga hamla qilgan. Shunda Bobur ho‘kizlarning xom terisidan eshilgan arqonlar bilan bir-biriga mahkam bog‘langan 700 ta arava va ular orasiga o‘rnatilgan turoqalqonlar panohida turgan to‘fakandozlarni jangga tashlaydi. To‘fak va zambarak o‘qlaridan yarador bo‘lgan fillar chekinib ustlaridan filbonlarni yiqitib, piyodalarni yanchib o‘tadi, hindlar sarosimaga tushib qochishga tushganlar. Sulton Ibrohim Lo‘diy va taxminan 50 ming hind jangchisi halok bo‘lgan. Bobur Dehli va Agrani zabt etib, Shimoliy Hindistonda Boburiylar davlatiga asos soladi.


1901 yil (bundan 124 yil oldin) – tarixchi Anoroy Tog‘ayevaning qayd etishicha, Toshkent–Orenburg temiryo‘li qurilish loyihasi uzil-kesil ma’qullandi. Toshkent–Orenburg temiryo‘li qurilishini boshqarish uchun tuzilgan maxsus qo‘mita temiryo‘lni bir vaqtning o‘zida ikki tomondan – Orenburg va Toshkent shahridan boshlab qurishga qaror qildi. Orenburg tomondan boshlangan qism shartli ravishda shimoliy, Toshkentdan boshlangan qism janubiy deb nomlandi. 1901 yilning bahorida shimoliy qismda, olti oydan so‘ng janubiy qismda qurilish ishlari boshlandi.


1918 yil (bundan 107 yil oldin) – Turkistonda sovet tuzumi o‘rnatilgach, Toshkentning yangi shahar qismida A.V.Popov rahbarligida Turkiston davlat universiteti ochildi. Tarixchi Bahrom Irzayevning yozishicha, bu oliy ta’lim dargohining pedagogik jamoasi ham, talabalari ham asosan yevropalik millatlar vakillaridan iborat edi. 


Mahalliy millatlar farzandlari uchun 1918 yil 12 mayda Toshkentning eski shahar qismida Munavvarqori Abdurashidxonov rahbarligida Turkiston Musulmon xalq dorulfununi ochildi. Samarqandda Mahmudxo‘ja Behbudiy ham mazkur dorulfunun sho‘basini ochishga kirishdi. Biroq bolshevik hukumati tomonidan bunga ruxsat berilmadi. 


1924 yil (bundan 101 yil oldin) – O‘rta Osiyoda birinchi kino tashkiloti – “Buxkino” vujudga keldi. Bu tashkilot badiiy-tashviqot, ijtimoiy-xronikal filmlar ishlab chiqarish, filmlarni ijaraga olish, sotib olish, kinoteatrlar qurish kabi masalalar bilan shug‘ullandi. Badiiy filmlari ancha bo‘sh bo‘lsada, tushunarli va soddaligi bilan ajralib turadi. Rollarni asosan chetdan taklif etilgan aktyorlar ijro etdi. “Buxkino” faoliyati uzoq davom etmadi. U 1925 yilda Turkiston davlat kino tashkiloti bilan birlashtirilib, O‘zbek davlat kino tashkiloti tashkil etildi.


1992 yil (bundan 33 yil oldin) – O‘zbekiston Vazirlar Mahkamasining “O‘zbekiston tarixi muzeyini tashkil etish to‘g‘risida”gi qarori qabul qilindi. Qarorga binoan V.I.Lenin markaziy muzeyining Toshkent filiali va Oybek nomidagi O‘zbekiston xalqlar tarixi muzeyi tugatilib, ularning negizida 1992 yildan boshlab O‘zbekiston Fanlar akademiyasi huzuridagi O‘zbekiston tarixi muzeyi tashkil etildi.


2008 yil (bundan 17 yil oldin) – O‘zbekiston Respublikasining “Transport vositalari egalarining fuqarolik javobgarligini majburiy sug‘urta qilish to‘g‘risida”gi Qonuni qabul qilindi. Ushbu Qonunning maqsadi transport vositalari egalarining fuqarolik javobgarligini majburiy sug‘urta qilish sohasidagi munosabatlarni tartibga solishdan iborat.


2009 yil (bundan 16 yil oldin) – O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Internet tarmog‘ida O‘zbekiston Respublikasining Hukumat portaliga axborotlarni taqdim etish va joylashtirish tartibi to‘g‘risida”gi qarori qabul qilindi. 


2017 yil (bundan 8 yil oldin) – O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish sohasida davlat boshqaruvi tizimini takomillashtirish to‘g‘risida”gi farmoni qabul qilindi. 


2020 yil (bundan 5 yil oldin) – O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Tasviriy va amaliy san’at sohasi samaradorligini yanada oshirishga doir chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori qabul qilindi. 


2021 yil (bundan 4 yil oldin) – O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Yoshlar sanoat va tadbirkorlik zonalari faoliyatini tashkil etish hamda yoshlarning tadbirkorlikka oid tashabbuslarini qo‘llab-quvvatlash chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori qabul qilindi. 


2022 yil (bundan 3 yil oldin) – O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Kasanachilikni rivojlantirish asosida aholi bandligini ta’minlashga doir qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi qarori qabul qilindi. 


Alisher EGAMBЕRDIYEV tayyorladi, O‘zA

O'zbekiston yangiliklari