Sayt test holatida ishlamoqda!
15 Yanvar, 2025   |   15 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:23
Quyosh
07:47
Peshin
12:37
Asr
15:37
Shom
17:22
Xufton
18:40
Bismillah
15 Yanvar, 2025, 15 Rajab, 1446

Mo‘minalarga ibrat mo‘minalar: Hazrati Ruqayya binti Muhammad sollallohu alayhi va sallam

7.09.2019   5441   4 min.
Mo‘minalarga ibrat mo‘minalar: Hazrati Ruqayya binti Muhammad sollallohu alayhi va sallam

Davomi 

Muhojirlar ko‘p ikromlarga noil bo‘lib, Najoshiy himoyasida yashadilar. Ularga istaganlariday harakat va ibodat erkinligi berilgan edi. Kunlarning birida Makka mushriklarining musulmon bo‘lgani haqida yolg‘on xabar keldi. Buni eshitib, hasrat chekayotgan ba’zi muhojirlar, oilalariga qovushish orzusi bilan orqaga qaytmoqchi bo‘ldilar. Bir qismi esa Rasululloh sollallohu alayhi va sallam qaytishga ruxsat bergunlariga qadar shu yerda qolishga qaror qildilar. Usmon ibn Affon roziyallohu anhu va Ruqayya roziyallohu anho ham Makkaga kaytganlar bilan birga edilar. Vatan tuproqlariga qadamlari yetar-yetmas, bolalik va yoshlik yillari o‘tgan yerlarni ko‘rib, ularning ko‘zlari sevinch yoshlariga to‘ldi. Ruqayya roziyallohu anho uzoq ayriliqdan so‘ng onasini ziyorat qilish uchun ota uyiga tashrif buyurdi. Biroq onasini ko‘rolmadi. Hamma jim edi, hech kim javob bermasdi. Ammo ko‘z yoshlarini tutib turolmadilar. Oqayotgan ko‘zyoshlar unga eng to‘g‘ri javobni bergan edi. Ruqayya roziyallohu anho ham yig‘ladi. Bu musibat ham Alloh taoloning qazo va qadari edi. Bu alamga ham bir mo‘mina kabi sabr etdi. Ruqayya roziyallohu anhoning Makkada qolishi uzoqqa cho‘zilmadi. Mushriklarning tazyiqi kundan-kun ortib borardi. Musulmonlar Madinaga hijrat etdilar. Hazrati Payg‘ambar sollallohu alayhi va sallam ham ular bilan birga edilar. Ruqayya roziyallohu anhoga olam-olam quvonch keltirgan o‘g‘li Abdulloh Madinada tug‘ildi. Ruqayya bu farzandni o‘tgan kunlardagi musibat, ozor va iskanjalar badaliga berilgan mukofot deya qabul etdi. Lekin mo‘min kishi doimo imtihon qilinadi, unga balolar yuborilib, sinaladi.

«U sizlarnipg qaysilaringiz chiroyliroq — yaxshiroq amal qilguvchi ekaningizni imtihon qilish uchun o‘lim va hayotni yaratgan Zotdir. U qudratli va mag‘firatlidir» (Mulk, 2).

Go‘dak belanchakda uxlayotganida bir xo‘roz yuzini cho‘qib oldi. Yarasi og‘irligi uchun bir necha kundan so‘ng o‘ldi. Ruqayya roziyallohu anho bu musibatning og‘irligiga chiday olmadi, hushidan ketdi. Isitmasi ko‘tarilib, bezgakka chalindi. Suyukli eri Usmon roziyallohu anhu uning yonidan hech ayrilmadi. G‘am-qayg‘uni yengillatishi uchun Alloh taologa tinmay duolar qildi. Madinada ansor va muhojirlar Shomdan qaytayotan qurayshiylarga qarshi hujumga tayyorlanayotgan edilar. Usmon roziyallohu anhu ham jangga chiqmoqchi bo‘ldi. Lekin Rasululloh sollallohu alayhi va sallam unga xasta zavjasi Ruqayya roziyallohu anhoning yonida qolishni buyurdilar.

Ruqayya roziyallohu anhoning ahvoli og‘irlashib borardi. Kasallik kuchaydi. Nihoyat, dudoqlar orasidan chiqayotgan nafas uzilib qoldi. Ruh tanni tark etgan edi.

Sevimli yoridan ayrilib qolgan Usmon roziyallohu anhu uning peshona va qo‘llaridan o‘pib, asta yuzini yopar ekan, Badrdan kelgan chopar musulmonlarning zafarini e’lon qildi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam Usmon roziyallohu anhuning uyiga kirdilar. Ruqayya roziyallohu anhoning o‘limi haqidagi xabar qattiq ta’sir etgan edi. Ruqayya roziyallohu anhoning xonasida yig‘lab o‘tirgan nevaralari Fotimani shafqat ila oxista o‘rnidan turg‘azib, yenglari bilan ko‘z yoshlarini artdilar.

Hozir bo‘lgan ayollar o‘zlarini tutolmay, yig‘lab yubordilar. Umar roziyallohu anhu qamchisi bilan ularni urmoqchi bo‘ldi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam uning qo‘lidan ushlab: «Ko‘zdan va qalbdan nima kelsa, Allohdan, Uning marhamatidandir. Qo‘l va tildan bo‘lsa, shaytondandir», deb uni qaytardilar.

Rasululloh sollallohu alayhi va sallam Baqi’ qabristoniga borib qizlari Ruqayya roziyallohu anhoning haqqiga duo qildilar. Qabr ustiga o‘z qo‘llari bilan toza tuproq tashladilar. So‘ng yana ortga qaytdilar. Rasulullohning sollallohu alayhi va sallam ikki hijrat sohibi bo‘lgan qizlari Ruqayya roziyallohu anhodan Alloh taolo rozi bo‘lsin. Iymoni, hijrati va hayoti davomida ko‘rgan musibatlari uchun eng go‘zal shaklda ajr-mukofotlar bersin. Muslima opa-singillarmiz esa Ruqayya roziyallohu anho kabi onalarimizdan ibrat olib yashasin!

 

Saidabror Umarov

Siyrat va islom tarixi
Boshqa maqolalar
Maqolalar

“Ya Haliymu ya Aliym, ya Aliyyu ya Aziym” duosining fazilati

15.01.2025   478   3 min.
“Ya Haliymu ya Aliym, ya Aliyyu ya Aziym” duosining fazilati

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

Mutorrif ibn Mus’ab aytadilar: “Men xalifa Mansurning huzuriga kirsam, u g‘amgin va xafa holatda ekan. Ayrim yaqin insonlaridan judo bo‘lgani sabab, hatto so‘zlashmay qo‘ygan ekan. U menga: “Ey Mutorrif! Men musibatga duchor bo‘ldim. Bu baloni Allohdan boshqa hech kim bartaraf qila olmas. Alloh bu musibatni daf qilishini so‘rashim uchun biron duo bormi? Men uni o‘qib yurardim”, dedi.

Men: “Ey mo‘minlarning amiri! Muhammad ibn Sobit menga Amr ibn Sobit al-Basriydan rivoyat qilib gapirib bergan. “Basralik bir kishining qulog‘iga pashsha kirib ketib, quloq pardasigacha yetib bordi. U og‘riqdan qiynalib, kechasiyu kunduzi uxlolmay qoldi. Shunda Hasanning yaqinlaridan bir kishi: “Sahoba Alo ibn Hazramiyning duolarini o‘qigin, chunki Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning sahobalari ushbu duoni sahroda va dengizda so‘rab duo qilganlarida, Alloh taolo ularni mashaqqatdan xalos qilgan”, deb aytgan edi, u kishi: “Alloh rahm qilsin, u qanaqa duo?” dedi. Shunda men u kishiga quyidagi rivoyatni aytib berdim:

“Alo ibn Hazramiyni Bahraynga yuborildi. U kishi sahroni yurib borarkan, juda qattiq chanqoq va suvsizlikdan o‘lar holatga keldi. Shunda u zot ulovdan tushdi va  ikki rakat namoz o‘qidi. So‘ngra: “Ya Haliymu, ya Aliym, ya Aliyyu, ya Aziym, isqinaa” (Ey Halim, ey Biluvchi, ey Oliy va ey Buyuk Zot, bizni suv bilan sug‘or, tashnaligimizni qondir) deb duo qilgandi, birdan qushning qanotiga o‘xshab ketadigan bulutlar paydo bo‘lib, gumburlay boshladi. So‘ngra yomg‘ir yog‘a boshladi, biz idish va meshkoblarimizni to‘ldirib oldik. Yo‘limizda davom etib, dengiz qirg‘ogidagi kichik ko‘rfazga yetib keldik. U yerda hech qimirlashni iloji yo‘q edi. Suzib ketishimiz uchun kemalarimiz ham yo‘q edi. U kishi ikki rakat namoz o‘qib: “Ya Haliymu ya Aliym, ya Aliyyu ya Aziym, ajiznaa” (Ey Halim, ey Biluvchi, ey Oliy va ey Buyuk Zot, bizni bu yerdan o‘tkazib yubor), deb aytdilar. So‘ngra otning tizginidan ushlab: “Allohning ismini aytib bu yerdan kechib o‘tinglar”, dedilar.

Abu Hurayra roziyallohu anhu: “Biz suvning ustidan yurib o‘tdik. Allohga qasamki, bizni na oyoqlarimiz, na mahsilarimiz va na oyoq kiyimlarimiz ho‘l bo‘lgan edi. O‘sha paytda qo‘shin to‘rt ming otliqdan iborat  edi”, deb aytdilar.

(Ibn Abu Dunyo, Lalkaiy va Ibn Abu Shayba musanniflarida ba’zi qisqartirish va qo‘shimchalar bilan rivoyat qilishgan).

Haligi qulog‘iga pashsha kirib ketgan kishi ham ushbu duoni o‘qigan edi, qulog‘idan pashsha chiqib, o‘z holiga keldi.

Xalifa Mansur ham qiblaga qarab, ushbu duo bilan so‘ray boshladi. Biroz fursat o‘tib, menga yuzlandi va: “Ey Mutorrif, Alloh mendagi g‘amni aritdi”,  deb ovqat keltirishlarini amr qildi va meni ham taklif etdi, birga o‘tirib tanovvul qildik.

“Yoqimsiz narsalarni bartaraf qilish va balo ofatdan qutulishda duoning ahamiyati” nomli kitobdan.

Biz ham hayotda qandaydir muammo va to‘siqlarga duch kelib: “Ya Haliymu ya Aliym, ya Aliyyu ya Aziym”, deb aytib, o‘sha muammoni ko‘tarishini Allohdan astoydil va chin ixlos bilan so‘rasak, insha Alloh U Zotning yordami bilan muammolardan xalos bo‘lamiz.

Maqolalar