Sayt test holatida ishlamoqda!
16 Yanvar, 2025   |   16 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:23
Quyosh
07:46
Peshin
12:38
Asr
15:39
Shom
17:23
Xufton
18:41
Bismillah
16 Yanvar, 2025, 16 Rajab, 1446

Afvning ajri Allohning zimmasida

28.08.2019   2603   4 min.
Afvning ajri Allohning zimmasida

Har tong  farzandini ishga kuzatayotib, qo‘llarini duoga ochib qolayotgan, farzandi ishdan qaytadigan vaqt bo‘lganda  ostonaga chiqib olib, uni ko‘zlari nigoron bo‘lib kutib o‘tiradigan, qaytganida qalbi quvonchga to‘lib quchoq ochib kutib oladigan ota-ona;

Ne-ne orzular bilan bir yostiqqa bosh qo‘ygan jufti halolini tongda ishga kuzatib, kechgacha vaqti-vaqti bilan uning uydagi kiyimlarini hidlab-hidlab qo‘yayotgan, eri ishdan qaytishiga  shirin taomlar pishirib, chiroyli kiyimlarini kiyib, atir-upalar surayotgan baxtiyor ayol;

Erta tongda uyquli ko‘zlari  bilan otasining pinjiga kirib yotib oladigan, otasi ishga jo‘nayotganda jajji qo‘lchalarini silkib xayrlashib qolayotgan, kechqurun qaytganda esa o‘zini quchog‘iga otib kun davomida uni qanday sog‘inganini ta’riflab berayotgan jajji bolakay;

Ukamning ro‘zg‘oridan xabar olib kelay, tinch o‘tiribdimikan, yeyish-ichishdan qiynalib qolmadimikan, degan ezgu niyatli akalar;

Akamning uyiga bir kirib o‘tay, biror xizmati bo‘lsa qarashib yuboray, degan samimiyatli ukalar;

Sigirining oqligidan orttirib, ukasining ro‘zg‘origa olib keluvchi mehribon opalar;

Akasining uyini supurib-sidirishda yangasiga yordamga oshiquvchi mushfiqa singillar;

Har doim birga ishlaydigan, fikr almashadigan, ziyoratlarga, sayohatlarga  birga boradigan, har doim yonida ekanini, taftini his qilib turadigan sodiq do‘st;

Tansiqroq taom pishirsa, ilinadigan, kechqurunlari toza havoga sayrga chiqqanda dilkash suhbatlar quradigan, yaxshi-yomon kunlarda sevinchingizga sherik, qayg‘ungizga hamdard bo‘ladigan xushfe’l qo‘ni-qo‘shnilar, mehribon qavmu qarindoshlar...

Agar biror kishi qandaydir sabab bilan panjara ortiga o‘tib qolsa, ana shularning  hammasining boshi egilib, ko‘ziga dunyo tor bo‘lib qoladi.

Muhtaram Prezidentimizning eng ulug‘ va eng aziz bayramimiz – Vatanimiz mustaqilligi e’lon qilinganining 28 yilligini nishonlash arafasida e’lon qilingan "Ozodlikdan mahrum etish jazosini o‘tayotgan, qilmishiga chin ko‘ngildan pushaymon bo‘lgan va tuzalish yo‘liga qat’iy o‘tgan bir guruh shaxslarni afv etish to‘g‘risida"gi Farmonni imzolagani va shu Farmonga muvofiq, O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi 93-moddasining 23-bandiga asosan, sodir etgan jinoyati uchun jazo muddatini o‘tayotgan hamda qilmishiga chin ko‘ngildan pushaymon bo‘lgan va tuzalish yo‘liga qat’iy o‘tgan 65 nafar fuqaro afv etilishi, qarang, qancha insonlarning baxtini, baxtiyorligini qaytarib berdi. Buni go‘yoki to‘xtab qolgan hayot aravasi birdaniga yurib ketganiga, so‘lib qolgan chechaklar qaytadan barq urib ketganiga mengzasa bo‘ladi.

Binobarin, Alloh taolo aytadi: “...(har qanday) yomonlikning jazosi xuddi o‘ziga o‘xshagan yomonlikdir (ya’ni har bir yomonlikning o‘ziga yarasha jazosi bordir). Endi kim (intiqom olishga qodir bo‘lgani holda) afv qilib (o‘rtani) tuzatsa, bas uning ajri Allohning zimmasidadir. Albatta, U zulm qilguvchilarni sevmas” (Sho‘ro, 40).

Prezidentimizning ushbu farmoni ana shu oyati karimaga muvofiqdir. Adashgani oqibatida xalqimizga, davlatimizga nisbatan yomonlik qilgan kishilarga o‘zlarining yomonliklariga munosib tarzda javob qaytarish imkoni yuz chandon bo‘lib turgan pallada ular afv etildi. Buning uchun afv etuvchiga Alloh taoloning ajri bor.

Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallam: “Odam bolasining har biri ham gunoh qiladi, ammo ularning ichida eng yaxshilari, qilgan gunohlariga tavba qiladiganlaridir”, deb marhamat qilganlar.

Hadisi sharifdan gunoh qiluvchilarning eng yaxshilari qilgan gunohlariga tavba qiluvchilar ekani ayon bo‘lmoqda. Shunday ekan, adashib, noto‘g‘ri yo‘llarga kirib qolgan, bugungi kunda o‘z qilmishidan pushaymon bo‘lib, to‘g‘ri xulosa chiqarib olgan fuqarolarni kechirish qanchalar fazilatli ish. Zotan, Vatanimizda olib borilayotgan islohotlarda avvalambor inson manfaatlari ustuvor ahamiyat kasb etayotgani ham ana shu farmonda o‘z in’ikosini topgan.  Zero, islohotlarning asosiy maqsadi butun jamiyatning kuch va imkoniyatlarini xalqimiz farovonligi yo‘lida birlashtirish hamda shu orqali barcha yurtdoshlarimiz uchun munosib turmush sharoitlarini yaratish, davlatimizning jahon sahnasidagi mavqeini yana yuksaltirishdan iboratdir.

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Hadisi sharifda Vatan tushunchasi

14.01.2025   2382   4 min.
Hadisi sharifda Vatan tushunchasi

Muqaddas dinimizning ikkinchi manbasi bo‘lgan Sunnatda ham vatan tushunchasi va unga bo‘lgan muhabbat borasida talaygina hadislar kelgan.

Anas roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: Rasululloh sollallohu alayhi vasallam safardan qaytayotib Madina ko‘chalarini ko‘rgan vaqtlarida tuyalarini tezlatardilar. (Ot, xachir kabi) ulovda bo‘lsalar, uni niqtardilar”.

Abu Abdulloh aytadi: «Horis Ibn Umayr Humaydning “Ulovni uni (Madinani) sevganlaridan niqtardilar” rivoyatini ziyoda qilgan» (Imom Buxoriy rivoyati).

Oysha roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Sizlardan biringiz hajini ado qilsa, ahliga qaytishga shoshilsin. Chunki shunday qilishi ajrini ko‘paytiradi”, dedilar» (Imom Doraqutniy, Hokim va Bayhaqiy rivoyati).

Sharh: Alloma Munoviy[1] rahmatullohi alayh “Fayzul Qodir” kitobida hadisni quyidagicha sharhlagan: “(Vatanga) shoshilish – mustahab. “Ahl”dan murod esa vatandir, garchi u yerda ahli (oilasi) bo‘lmasa-da, kelishi bilan do‘stlari, ahllariga surur bag‘ishlagani uchun “shunday qilishi ajrini ko‘paytiradi”. Vatanda istiqomat qilishda boshqa joyga qaraganda ibodatga (oid) vazifalarni bajarish oson bo‘ladi. Bu Islom asoslaridan biri bo‘lgan haj borasida shunday deyilgan bo‘lsa, boshqa, ayniqsa, mustahab (arab. – “sevilgan”, “yoqtirilgan”) – shar’iy amal; uni bajargan kishi savob oladi, bajarmagan kishi gunohkor bo‘lmaydi) va muboh (arab. – “umumiy”, “ixtiyoriy” ish-harakat) – shariat tomonidan mukallaf kishiga qilish yoki qilmaslik ixtiyori teng berilgan amal) safarlarda (o‘z vataniga shoshilishi birinchi navbatda) talab qilinadi. Mana shu hadisdan Abu Hanifa rahmatullohi alayh Makkani qo‘shni tutish makruh (arab. – “rad etilgan”, “qoralangan”, “nomaqbul”) shariat hukmlaridan biri. Qat’iyan taqiqlanmagan, biroq nomaqbul hisoblangan va rad etilgan amal. Makruh ikki xil bo‘ladi, degan hukmni olganlar”.

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Safar azobning bir bo‘lagidir. Sizlarni taom, sharob va uyqudan to‘sadi. Qay biringizning safardan maqsadi hosil bo‘lsa, ahliga shoshilsin”, dedilar» (Muttafaqun alayh).

Uqba ibn Omir roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Uch kishining: ota, musofir va mazlumning duosi ijobat qilinadi”, dedilar» (Imom Tabaroniy rivoyati).

Sharh: Alloma Munoviy rahmatullohi alayh “Fayzul Qodir” kitobida yozadi: “Uch kishining: otaning farzandga, musofirning va mazlumning zolimga qilgan duosi ijobat bo‘ladi. Safar vatandan uzoq, g‘urbatda bo‘lish, mashaqqatlarni boshdan kechirish sababli qalbda siniqlik paydo qiladi. Siniqlik duo ijobat bo‘lishining eng katta sabablaridan biri. Mazlum esa nochordir”.

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga mevaning avvali keltirilar edi. Shunda u zot: “Allohumma barik lana fi madinatina va fi samarina va fi muddina va fi so’ina barokatan ma’a baroka” duosini aytardilar. So‘ngra uni hozir bo‘lgan bolalarning eng yoshiga berardilar» (Muslim rivoyati).

Duoning tarjimasi: “Allohim! Bizning shahrimizga, mevamizga, muddimizga va so’imizga baraka ustiga baraka ber“. (Mud va so’ – hajm o‘lchov birliklari).

"Islomda vatan tushunchasi" kitobidan


[1] Alloma Munoviy. To‘liq ismi: Zaynuddin Muhammad Abdurrauf ibn Tojulorifin ibn Ali Zaynul Obidin Haddodiy Munoviy Qohiriy. Milodiy 1545, hijriy 952 yilda tug‘ilgan. Milodiy 1622, hijriy 1031 yilda Qohirada vafot etgan. Qomusiy olimlardan. Alloma Munoviy parhezkor, kam ovqat, kam uyqu zotlardan edi. 80ga yaqin kitob muallifi. Yozgan kitoblari: “Kunuzul haqoiq” (hadis haqida), “Fayzul Qodir sharhu jomeis sag‘ir” va boshqalar.

MAQOLA