Sayt test holatida ishlamoqda!
15 Iyul, 2025   |   20 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:22
Quyosh
05:03
Peshin
12:34
Asr
17:40
Shom
19:59
Xufton
21:32
Bismillah
15 Iyul, 2025, 20 Muharram, 1447

Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi – islom olamining yirik ilmiy muassasasi

28.08.2019   2796   5 min.
Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi – islom olamining yirik ilmiy muassasasi

Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази – ислом оламининг йирик илмий муассасаси

 
So‘z – konferensiya ishtirokchilariga
 
“O‘zbekiston – Buyuk yo‘llar va sivilizatsiyalar chorrahasi: imperiyalar, dinlar, madaniyatlar” madaniy meros haftaligi doirasida Samarqanddagi Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazida “Asrlar qa’ridan taralayotgan nur” mavzuida islomshunos olimlarning xalqaro konferensiyasi o‘tkazildi.
 
Markaz matbuot xizmati anjuman ishtirokchilarining taassurotlari bilan qiziqdi.
 
photo5416089932650359540.jpg
Muhammad Iltof Shayx, 
Konservativ musulmon forumi prezidenti (Buyuk Britaniya):
 
– O‘zbekistonni yaxshi ko‘raman. O‘zbek xalqining mehr-muhabbati, mehmonnovozligi menga juda yoqadi.
 
Bugun O‘zbekiston dunyoga yangicha nigoh bilan boqmoqda. Prezident Shavkat Mirziyoyev xalqaro anjuman va konferensiyalarda faqatgina O‘zbekistonni emas, balki butun dunyoni o‘ylantirayotgan muammolar haqida gapirmoqda. Shuning bilan birga ularning yechimi borasida muhim tashabbuslarni ilgari surmoqda.
 
Xususan, Prezidentingizning islom dinining nufuzini oshirish, millatlararo totuvlikni ta’minlash, diniy bag‘rikenglikni mustahkamlash va rivojlantirish borasidagi tashabbuslarini to‘liq qo‘llab-quvvatlayman va buning uchun o‘zimning chuqur minnatdorchiligimni bildiraman.
 
photo5416089932650359543.jpg
 
Men asli hindistonlik bo‘lganim uchun O‘zbekiston diyoridan yetishib chiqib, Hindistonda 300 yil hukmronlik qilgan Boburiylar sulolasi tarixini chuqur o‘rganganman. Hindistonda ilm-fan, madaniyat va ma’rifatni rivojlantirishda Boburiylarning xizmati beqiyos.
 
Bundan tashqari, temuriylar davri tarixini ham juda ko‘p o‘qiganman.
 
Hozir bemalol aytishim mumkin, mening tomirimda ham Amir Temurning qoni oqmoqda.
 
photo5416089932650359541.jpg
Sali Shaxsivari, 
“Al-Furqon” islomiy meros fondi direktori (Buyuk Britaniya):
 
– “Al-Furqon” islomiy meros fondi Buyuk Britaniyadagi eng nufuzli muassasalardan sanaladi. Fond islomiy yozma merosni hujjatlashtirish va asrab-avaylash maqsadida tashkil etilgan bo‘lib, asosan tadqiqot, tasvir, kataloglashtirish, tahrir va nashr etish bilan shug‘ullanadi.
 
Biz Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi bilan anchadan buyon hamkorlik qilamiz. Markazga ko‘plab qo‘lyozma va toshbosma asarlarning katologlarini hadya qildik. Kelgusida hamkorlikni yanada rivojlantirish, ilmiy-tadqiqot yo‘nalishida qanday tashabbus va takliflar bo‘lsa, barchasini qo‘llab-quvvatlashga tayyormiz.
 
photo5416089932650359542.jpg
Shoyista Bedar xonim, 
Xudo Baxsh Sharq kutubxonasi direktori (Hindiston):
 
– Kasbim yuzasidan ko‘plab mamlakatlarda bo‘lganman, ilmiy-tadqiqot muassasalari faoliyati bilan tanishganman. Shunday esa-da, Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazidagi ulkan qurilish va bunyodkorlik ishlarini ko‘rib hayratlandim.
 
Kutubxonamizda Sharq mamlakatlaridan yetishib chiqqan ko‘plab alloma va mutafakkirlarning minglab qo‘lyozma va toshbosma asarlari saqlanadi. Bu merosning qanchadan-qanchasi haligacha o‘rganilmagan. Bugun islomshunos olimlar bilan muloqotda ularga kuchimizni birlashtirib, shu ulkan ma’naviy boylikni tadqiq etish bo‘yicha takliflarimni bildirdim.
 
Bizdagi ilmiy-tadqiqotchilar orasida o‘zbekistonlik yoshlar ko‘pchilikni tashkil etadi. Ular tadqiqot ishlarida kutubxonada mavjud adabiyotlardan keng foydalanmoqda. Hindistonliklar ham Abu Ali ibn Sino, Abu Rayhon Beruniy, Mirzo Ulug‘bek kabi allomalarning hayoti va ijodi haqida yaxshi biladi. Lekin kutubxonamizda ularning hali o‘rganilmagan ko‘plab asarlari e’tibordan faromush holda yotibdi. Kelgusida o‘zbekistonlik ilmiy-tadqiqotchilar bilan ularni tarjima qilish va zamonaviy kitob holida keng jamoatchilikka yetkazishni rejalashtirmoqdamiz.
 
photo5416089932650359539.jpg
Javod Abbosiy, 
Firdavsiy nomidagi Mashhad universiteti doktori (Eron):
 
– 3 yil avval Toshkent shahrida bo‘lgan edim. Bu safar madaniy meros haftaligi doirasida Toshkent bilan birga, Buxoro hamda qadim va navqiron Samarqandni ziyorat qildim. Konferensiya ishtirokchilari qatorida bu shaharlardagi madaniy meros obyektlari, me’moriy obidalarni, muqaddas qadamjolarni ko‘rish baxtiga muyassar bo‘lganimdan juda xursandman.
 
Uch yil oldingi O‘zbekiston bugun umuman boshqacha qiyofa kasb etgan. Xususan, buyuk muhaddis Imom Buxoriy nomi bilan ataluvchi xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi rivojlangan mamlakatlardagi muassasalardan ham a’lo darajada bunyod etilibdi. Bu yerda tadqiqotchilar uchun yaratilgan sharoit faqat havas uyg‘otadi. Markazdagi tarjimonlik ishlari bilan ham tanishdim.
 
O‘ylaymanki, yaqin yillarda bu mehnat mahsuli butun dunyo musulmon olami uchun ulkan ma’naviy va ma’rifiy asos vazifasini o‘taydi.
 

 

O‘zA
O'zbekiston yangiliklari
Boshqa maqolalar

Qariyani ovora qilibsan-ku

14.07.2025   3489   3 min.
Qariyani ovora qilibsan-ku

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

Nihoyat, Makka fath bo‘ldi. Bir paytlar g‘ordan vahiy dahshatidan titrab-qaltirab yolg‘iz tushib kelgan bir nafargina Inson butun bir ummatga aylandi.

Tun zulmatida Quraysh o‘ldirishga qasd qilgan Inson Makkadan sodiq do‘sti bilan Madina tomon chiqib, bir necha yildan so‘ng Makkaning to‘rt darvozasidan kuppa-kunduz kuni g‘olib bo‘lib kirib keldi! Kuraysh esa, o‘sha kuni o‘zlaridan qasos olinishini kutib, u zotning oldida bosh egib o‘tirardi. Ularni nima qildi deb o‘ylaysiz?

U kishini yolg‘onchiga chiqarganlarni, aziyat berganlarni, Ka’ba atrofida sajda qilayotganida ustiga tuyaning eshini (ya’ni, ko‘p kitoblarda " سَلَى جَزُور"ni tuyaning ichak-chavog‘i deb yozishadi. Ustoz Abdul Azim Ziyouddin domla «Nurul yaqiyn» kitoblarida yozgan izohda bunday tushuntirganlar: «Imom Buxoriy rivoyatida سَلَى جَزُور va Muslim rivoyatida سَلَى جَزُور, ya’ni «tuyaning qog‘onog‘ini» deyilgan. Qog‘onoq — homilani o‘rab turuvchi shilliq parda, yo‘ldosh.) ag‘darganlarni, Abu Tolib darasida qamal qilganlarni, u kishini yolg‘onchi, sehrgar, majnun deb ayblaganlarni, so‘ngra u kishini o‘ldirish uchun har bir qabiladan bittadan kishi tanlab, u kishining qoni barchaga tarqalishi uchun birgalikda o‘ldirmoqchi bo‘lganlarni nima qildi deb o‘ylaysiz?

U zot sollallohu alayhi vasallam ulardan qasos olmadilar. Balki ularga: «Boraveringlar, sizlar ozodsizlar!» dedilar!

Abu Bakr roziyallohu anhu uyiga borib, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam duo qilishlari va islomga kirishi uchun qartayib qolgan, oyoqlarini ko‘tarishga ham majoli yo‘q otasi Abu Quhofani olib keldi. U hali-hamon iymon keltirmagan edi. Uni ko‘rgan Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Qariyani ovora qilibsan-ku, uni uyida qoldirsang bo‘lmasmidi, biz o‘zimiz uning oldiga borar edik», dedilar.

Abu Bakr roziyallohu anhu aytdi: «Yo Allohning Rasuli! Sizning borishingizdan ko‘ra otam kelishi to‘g‘riroqdir».

Nabiy sollallohu alayhi vasallam uni o‘tirishga taklif qildilar. Uning ko‘ksini siladilar va: «Musulmon bo‘l», dedilar. Abu Quhofa iymon keltirdi. Abu Bakr roziyallohu anhu yig‘ladi. Qo‘lida ko‘p sahobalar islomga kirgan, ko‘p buyuklar iymonga kirgan buyuk sahobaning otasi endi Islomga kirdi...

Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning odoblariga qarang! U kishi yoshi bir joyga borib qolgan qariyaning huzurlariga kelishini noo‘rin bildilar. O‘zlari uning oldiga borishga tayyor ekanliklarini aytdilar. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam doimo yoshi kattalarga shafqatli edilar. Doimo: «Sochlari oqargan musulmonni ikrom qilish Allohni ulug‘lashdandir!» der edilar.

Bir qariya Nabiy sollallohu alayhi vasallamni qidirib keldi. Sahobalar unga yo‘l berishmadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ularga: «Kichigimizga rahm qilmagan, kattamizni hurmat qilmaganlar bizdan emas!» dedilar.

Qariyalarga xuddi otamiz yoki bobomiz kabi muomalada bo‘lishimiz lozim. Onaxonlarga esa onamiz yoki buvimiz kabi muomalada bo‘lishimiz kerak. Inson qariganda o‘zining zaifligi, bemorligi va ojizligiga qarab qachonlardir yosh bo‘lganini, kuchli bo‘lgan paytlarini eslaydi, eziladi. Garchi boshqalarga ko‘rsatmasa-da, qalbida siniqlikni his qiladi. Bu siniqlikka faqatgina atrofdagilar beradigan e’tibor va hurmatgina davo bo‘la oladi! Ko‘ngil olish ibodatdir!


«Nabaviy tarbiya» kitobi asosida tayyorlandi