Mashhurlar e’tirofi
Quyida Amerika, Yevropa va Osiyo mutafakkirlarining Islom dini, Qur’oni Karim hamda Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam haqlaridagi e’tiroflari bilan tanishasiz.
Har safar Qur’onni o‘qiganimda, tanam ichidagi ruhim titraydi.
Gyote,
nemis yozuvchisi va faylasufi
*****
Qur’on shariati aql va hikmatga muvofiqligi, uyg‘unligi uchun yaqinda butun olamda hukmronlik qiladi.
Lev Tolstoy,
rus yozuvchisi
*****
Risolatlar tarixida Muhammad (sollallohu alayhi vasallam) olib kelgan Qur’ondan boshqa harflarigacha to‘liq saqlangan kitob mavjud emas.
Maykl Hart,
amerikalik astrofizik
*****
Qur’on kitoblarning kitobidir. Men ham bu kitob haqida, xuddi har bir musulmon e’tiqod qilganidek, e’tiqod qilaman.
Gyote,
nemis yozuvchisi va faylasufi
*****
Astronom olim Jeyms Jins musulmon alloma Inoyatulloh Mashriqiyning إِنَّمَا يَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاء (“Allohdan bandalari ichidan faqat olimlarigina qo‘rqarlar”) oyatini tilovat qilganini eshitdi-da, dodlab yubordi va: “Dahshat! Ajoyib! Axir bu (ya’ni, Allohdan faqat olimlar qo‘rqishi) ellik yillik izlanishlarim natijasida aniqlagan narsam-ku! Muhammadga bu haqiqatning xabarini kim bergan? Ushbu oyat rostdan ham Qur’onda bormi? Agar shunday bo‘ladigan bo‘lsa, unda men guvohlik beramanki, albatta, Qur’on Allohning huzuridan unga (Muhammadga) vahiy qilingan kitobdir!” dedi.
*****
Alloh Muhammad (sollallohu alayhi vasallam)ni saqlashni va’da qilib, وَاللّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ (“Alloh seni odamlardan saqlaydir”) deganda, Payg‘ambar (sollallohu alayhi vasallam) qo‘riqchilarini ketkazib yuborgan. Kishi hech qachon o‘zining zarariga yolg‘on gapirmaydi. Agar ushbu Qur’on samodan tushmaganda edi, Muhammad qo‘riqchilarini o‘zi bilan qoldirgan bo‘lardi.
Bartelemi-Sent-Iler,
fransiyalik siyosat arbobi
*****
Qur’on Allohdan ekanida shubha yo‘q! Muhammad (sollallohu alayhi vasallam)ning payg‘ambarligi sobitligida ham shubha yo‘q!
Doktor Erenberg,
Oslo universiteti ustozi
*****
Qur’on Allohning Kalomi degan gapni qabul qilishda hech qanday qiyinchilikni sezmadim. Chunki, Qur’onda homila sifatlarining bayon etilishi yettinchi asr ilm-ma’rifatiga asoslanishi mumkin emas. Bitta oqilona xulosa shuki, bu tavsiflar Alloh tomonidan Muhammadga (sollallohu alayhi vasallam) vahiy etilgandir.
Yoshiyeda Kuzan,
Tokio rasadxonasi mudiri
*****
Hayotimdagi eng katta voqea shuki, men Allohning elchisi Muhammad (sollallohu alayhi vasallam)ning hayotini sinchkovlik bilan o‘rganganib chiqdim va ulug‘vorlik hamda abadiylikni angladim.
Lamartin,
fransuz shoiri
*****
Kim insoniy buyuklikni Muhammad (sollallohu alayhi vasallam) anglagandek angladi?! Qaysi inson u zot yetgan komillik martabasiga yeta oldi?! Payg‘ambar (sollallohu alayhi vasallam) Xoliq bilan maxluq o‘rtasida vositachi qilib olingan botil e’tiqodlarni yo‘q qildi.
Lamartin,
fransuz shoiri
*****
Men tarixdan insoniyat uchun ideal shaxsni izladim va uni arab millatiga mansub Payg‘ambar Muhammad sollallohu alayhi vasallam shaxsiyatida topdim.
Gyote,
nemis yozuvchisi va faylasufi
*****
Gyote yetmish yoshga chiqqanda Payg‘ambar Muhammad sollallohu alayhi vasallamga Qur’oni Karim nozil qilingan o‘sha muqaddas kecha (Qadr kechasi)ni xushu’ bilan nishonlashga azmu qaror qilganini atrofidagilarga e’lon qildi.
*****
Albatta, Muhammad (sollallohu alayhi vasallam) dunyo buyuklarining buyugidir. U olib kelgan Din eng komil dindir!
Foris Xuriy,
suriyalik siyosatchi
*****
Albatta, Muhammad (sollallohu alayhi vasallam) butun olamni yoritgan yulduzdir.
Tomas Karleyl,
britaniyalik yozuvchi
*****
Islom Payg‘ambarining (sollallohu alayhi vasallam) hayotini diqqat bilan takror-takror o‘qidim. Unda faqat (har bir insonga zarur bo‘lgan) xulqni ko‘rdim. Islom butun olamning yo‘li bo‘lishini qanchalar orzu qildim!
Tomas Karleyl,
britaniyalik yozuvchi
*****
To‘plab, tarjima qiluvchi Nozimjon Hoshimjon
Abdurrazzoq San’oniy aytadi: Ali ibn Husayn roziyallohu anhum namoz uchun tahorat qilayotgan edi. Shu payt suv quyib turgan joriya qo‘lidan obdasta tushib ketib, uning yuziga ozgina shikast yetkazdi. Ali ibn Husayn boshini ko‘tarib, joriyaga qaradi. Joriya vaziyatni yumshatish maqsadida Qur’oni karim oyatlaridan o‘qidi: “... G‘azablarini yutadigan...” (Oli Imron surasi, 134-oyat). Ali ibn Husayn roziyallohu anhum jimgina javob berdi: “G‘azabimni bosdim”.
Joriya oyatning davomini o‘qidi: “...odamlar-ni (xato va kamchiliklarini) afv etadiganlardir...”.
U kishi dedi: “Men seni afv etdim”.
Joriya oyatning oxirini o‘qidi: “Alloh ezgulik qiluvchilarni sevar”.
Ali ibn Husayn roziyallohu anhum dedi: “Bor, sen Allox yo‘lida ozodsan”.
Abdulloh ibn Ato aytadi: “Ali ibn Husaynning bir g‘ulomi (quli) xatoga yo‘l qo‘ydi va jazoga loyiq bo‘ldi. Ali ibn Husayn qamchini oldi. So‘ng u zot bunday oyatni o‘qidi: “(Ey Muhammad!) Imon keltirgan kishilarga ayting, ular Alloh kunlari (qiyomat)dan umid qilmaydigan kimsalarni kechirib yuboraversinlar! Shunda (u sabrli) kishilarni qilgan ishlari (kechirishlari) sababli mukofotlagay!” (Josiya surasi, 14-oyat).
Qul esa dedi: “Men bunday emasman, men Allohning rahmatidan umidvorman va uning azobidan qo‘rqaman”.
Ali ibn Husayn roziyallohu anhum qamchini tashlab yubordi va dedi: “Sen Alloh yo‘lida ozodsan”.
Muso ibn Dovud aytadi: Ali ibn Husayn xizmatkorini ikki marta chakirdi, u javob bermadi. Uchinchi marta chaqirgach javob qildi. Ali ibn Husayn unga dedi: “Ey o‘g‘lim, ovozimni eshitmadingmi?”.
Xizmatkor: “Eshitdim”, dedi.
Ali ibn Husayn so‘radi: “Nega javob bermading?”.
Xizmatkor: “Sizning shafqatingizga ishondim”, dedi.
Abdulg‘ofir ibn Qosim aytadi: Ali ibn Husayn masjiddan chiqib ketayotgan edi. Bir odam kelib uni haqorat qildi. Shunda Alining xizmatkor va qullari unga tashlanishdi.
Ali ibn Husayn ularni to‘xtatdi va bunday dedi: “Bas qilinglar, uning holatiga qaranglar”.
So‘ngra o‘sha odamga dedi: “Bizda siz bilmagan yana ko‘p narsalar bor. Agar sizga yordam kerak bo‘lsa, ayting, yordam beraylik”. O‘sha odam xatosini anglab, uyaldi va ortiga qaytdi.
Ali ibn Husayn uni yoniga chaqirib, o‘zi kiyib turgan chakmonini yelkasiga tashladi va ming dirham pul berdirdi.
Abu Ya’qub Muzaniy deydi: Hasan ibn Hasan bilan Ali ibn Husayn o‘rtasida bir oz noxushlik bo‘lib qoldi. Hasan bir kuni masjidda Ali ibn Husaynning yoniga keldi, uni turli so‘zlar bilan haqorat qildi. Ali ibn Husayn esa unga bir og‘iz ham javob qaytarmadi.
So‘ngra Hasan chiqib ketdi. Kechasi u alining uyiga bordi va eshigini qoqdi. Ali ibn Husayn eshikni ochib chiqdi. Hasan unga:
- Ey aka, agar siz haqiqatan ham men aytganlarimdek bo‘lsangiz, Alloh meni mag‘firat qilsin. Agar men yolg‘onchi bo‘lsam, Allox sizni mag‘firat qilsin, dedi va ketdi.
Ali ibn Husayn ortidan borib, yetib oldi va uni og‘ushiga oldi. Ikkovi yig‘lab yuborishdi. Shunda Hasan:
- Qasamki, endi siz xafa bo‘ladigan biron ish qilmayman, - dedi.
Ali esa unga: - Sen ham menga aytgan so‘zla ring uchun halollikdasan,- dedi.
Ibn Abi Dunyo rivoyat qiladi: Ali ibn Husaynning xizmatkori shoshgan holda oshxonadan temir pechni olib kelayotgan edi. Kutilmaganda temir pech tushib ketdi ketdi va narigi tomondan pastga tushib kelayotgan Ali ibn Husayn o‘g‘lining boshiga tegib, jarohat yetkazdi. Oqibatda u halok bo‘ldi. Mehmonlar bilan suhbatlashib o‘tirgan Ali ibn Husayn o‘rnidan sakrab turib, xizmatkorga dedi: “Sen ozodsan. Bu ishni qasddan qilmaganingni bilaman”. So‘ngra Ali ibn Husayn mayyitni dafn etish tadorigini ko‘rdi.
Shayx Mahmud MISRIYning “Solih va solihalar hayotlaridan qissalar”
nomli asaridan Ilyosxon AHMЕDOV tarjimasi.