Sayt test holatida ishlamoqda!
10 May, 2025   |   12 Zulqa`da, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:37
Quyosh
05:10
Peshin
12:24
Asr
17:22
Shom
19:33
Xufton
21:00
Bismillah
10 May, 2025, 12 Zulqa`da, 1446

Hojilarni qanday kutib olish kerak yohud "Hoji to‘y" haqida?

14.08.2019   6002   2 min.
Hojilarni qanday kutib olish kerak yohud

 

Alloh taologa beadad shukrlar bo‘lsinki, yaqin fursatlarda aziz vatandoshlarimiz, ota-onalarimiz Islomning beshinchi ustuni va farzi sanalmish Haj amallarini bajarib bag‘rimizga qaytishadi. Ulardan duo olish, Baytulloh, Arafot, Mino haqida, shuningdek janobi Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning masjidlari hamda ravzalari xususida eshitish maqsadida uzoq yaqindan qarindosh-urug‘, tanishu-notanishlar, hojilarning ziyoratiga chog‘lanadi. Tabiiyki, urf-odatlarimizga ko‘ra hojilarni kutib olish uchun dasturxonlar yoziladi. Aslida, xalqimiz "hoji to‘y" deb ataydigan bunday yig‘inlar dinimizda mavjud emas. Shunday bo‘lsada so‘nggi paytlarda "hoji chaqirdi" va "hoji to‘y"lar yil sayin ko‘paymoqda. Mazkur ziyofatlarning esa foydali jihatlaridan ko‘ra zararli oqibatlari ko‘proq. Jumladan, ulamolar agar hoji hajga borganligini xalqqa ovoza qilish va shu orqali shuhrat topishni ko‘zlab mehmon chaqirib yig‘in qilsa bu albatta RIYODIR deganlar. 

"Hoji to‘y"larning yana bir salbiy jihati undagi isrofgarchilik va ziyofatda haddan oshishdir. 

 

Dinimizda har qanday amalda mo‘tadillikka rioya etish targ‘ib qilinadi, isrofgarlik esa qattiq qoralanadi. Bu haqda Alloh taolo Qur’oni karimda shunday marhamat qilgan:

 

«Qarindoshga, miskin va yo‘lovchiga (xayr-ehson qilish bilan) haqlarini ado eting va isrofgarchilikka mutlaqo yo‘l qo‘ymang! Chunki isrofgarlar shaytonning birodarlaridir. Shayton esa Parvardigoriga o‘ta noshukr edi» (Isro surasi, 26-27-oyatlar).

 

«Ular (Rahmonning suyukli bandalari) ehson qilganlarida isrof ham, xasislik ham qilmaslar, (tutgan yo‘llari) buning o‘rtasida — mo‘tadildir» (Furqon surasi, 67-oyat).

 

Demak, hojilarimizni kutib olar ekanmiz, manmanlik, kibr va maqtanish bilan, "odamlar ko‘rib qo‘ysin hoji bo‘lganimni" yoki "ota-onamni hoji bo‘lganligini hamma bilsin" degan fikrlardan yiroq bo‘lib, isrof, takabburlik va g‘ururdan xoli, Alloh taoloning shariati va Payg‘ambarimiz alayhissalomning sunnatlariga mos ravishda amallarini ko‘paytirish haqiqiy hojilarga xosdir. Chunki, Haj amalini bajarib eson-omon vataniga qaytgan musulmon o‘zgalarga ibrat o‘laroq hayot kechirmog‘i, taqvodor kishilardek amal qilmog‘i lozim. 

 

Saidabror Umarov

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Duoyimning ijobat bo‘lish muddati uzayib ketdi

07.05.2025   2431   3 min.
Duoyimning ijobat bo‘lish muddati uzayib ketdi

Ibn Javziy rahimahulloh aytadi: “Bir ajoyib holat haqida fikr yuritdim: ba’zida mo‘minning boshiga bir ish tushsa, u astoydil duo qiladi, ammo duolarining ijobati ko‘rinmaydi. Umidsizlikka tushay deganda,  uning qalbiga qaraladi. Agarda u Allohning fazlidan umidini uzmagani holda taqdiriga rozi bo‘lsa, duoning ijobati tezlashadi. Bu ma’nolar Alloh taolo nozil qilgan oyati karimada o‘z ifodasini topgan: «...Hatto Payg‘ambar va iymonli kishilar: “Allohning yordami qachon (kelar ekan)?» degan edilar. Ogoh bo‘lingki, Allohning yordami (hamisha) yaqindir”»[1].

Shunday holat Ya’qub alayhissalom bilan ham bo‘lgan. U zotning o‘g‘illari Yusuf alayhissalom dom-daraksiz yo‘qolib qolganida, kushoyish kelishidan noumid bo‘lmaganlar. Keyingi o‘g‘illari ham tortib olinganida, u zot Allohning fazlidan umidlarini uzmaganlari holda: «...Shoyadki, Alloh ularning (Yusuf, Binyamin va Misrda qolgan o‘g‘limning) barchalarini (bag‘rimga) qaytarsa...»[2], deganlar.

“Duoyimning ijobat bo‘lish muddati uzayib ketdi”, deb qayg‘urmang. Alloh taolo sizning tazarruingiz, yalinib-yolvorishlaringizni ko‘rishni iroda qilmoqda. Sizni qilgan sabringizga ajr ila mukofotlamoqchi. Siz shayton bilan jang qilishingiz uchun ham duoyingizning ijobatini kechiktirish ila sizni sinayapti.

Gohida Alloh taolo sizning aziymat, qat’iyatingiz naqadar quvvatli ekani va baloga qanchalik sabrli ekaningizni ko‘rish uchun ham dard berib imtihon qiladi. Agar sabr qila olsangiz, demak, siz itoatkor bandalar safidasiz. Bordi-yu, irodasizlik qilsangiz, ziyonkorlardan bo‘lasiz. Sabrdan keyin faqat va faqat yechim, yorug‘ kunlar bor.

Aliy ibn Abu Tolib roziyallohu  anhu: “Sabr qilsang, ajrga ega bo‘lasan, baribir yozilgani bo‘ladi. Sabrsizlik qilsang, gunohkor bo‘lib qolasan, baribir yozilgani bo‘ladi”, deganlar.

Shoir aytadi:

Baloyu imtihon kelsa, alarga har on rizo ko‘rsat,
Sinov bergan sihatni ham O‘zi bergay aniq, albat.
Bandasiga ne hukm etsa, hikmati bor, itoat qil,
Bitganidan qutulmoqlik chorasizdir, bil, ey g‘ofil!
Noumidlik xanjarini ko‘kragingga urma ammo,
Ki Allohning qudratila yechilgaydir har muammo.

Allohdan umidingizni uzmang. Sinovlarga sabr qiling, shundagina ulkan ajrlarni qo‘lga kiritasiz. Fazl ibn Sahl aytadi: “Kasalliklarda ne’matlar bor”. Bu borada quyidagilarga e’tiborli bo‘ling:

– gunohlardan tozalash;
– savobni qo‘lga kiritish;
– g‘aflatdan uyg‘onish;
– sog‘lik ne’matini eslab qo‘yish;
– tavbaga shoshilish.

Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.


[1]  Baqara surasi, 214-oyat.
[2]  Yusuf surasi, 83-oyat.