O‘zbekistonlik hojilar ulug‘ ibodat manosiklarining asosiylarini ado etib, Mino vodiysidan Makka shahridagi mehmonxonaga qaytdilar. Yetti mingdan ziyod yurtdoshimiz dunyodagi millionlab dindoshlari qatori zimmalaridagi Allohning farzi – haj amallarini bajardilar.
“Haj – 2019” ishchi guruhi hojilarning ibodatlari dinimiz talablariga muvofiq, qiyinchiliksiz va talafotlarsiz o‘tishi uchun hamma ishni qilib, bor kuch-g‘ayratlarini safarbar etdilar.
Hojilarimiz buyuk ibodat, poklanish, bandalikni izhor qilish orqali dunyo hayotida bilib-bilmay qilgan gunohlarini avf etishi va rahmatini so‘rab, Alloh azza va jallaga iltijo qildilar.
Hojilar Makkai mukarramada Hazrati Ibrohim, Hazrati Ismoil alayhimussalom va Hazrati Muhammad sollallohu alayhi vasallam yurgan yerlarini ziyorat etdilar. Arafot ma’rifatga, Muzdalifa shuurga erishish joyi ekanini anglab yetdilar. Arafotda turish – mahsharning bu dunyodagi kichik bir ko‘rinishi ekanini tushunib yetdilar.
Mino vodiysidagi minglab chodir barcha shahar va qishloqlarning qadridan ustun ekanini fahm etdilar. Minoda shayton bilan mujodala etish uchun tosh otish va qurbonlik so‘yib, hazrati Ibrohim va Ismoilning itoatkorligidan o‘rnak olish imkoni katta saboq bo‘ldi.
Shaytonni toshbo‘ron qilish yomonliklarni inkor qilishdir. Haj ibodatining yakuniga yetib kelayotgan hoji bu sa’y-harakati ila shaytonga va uning yo‘liga ergashganlarga o‘zining nafratini izhor etdi.
Tili, rangi, millati, madaniyati turlicha bo‘lgan millionlab mo‘min-musulmonlar bir tanu bir jon bo‘lib ado etgan muborak haj ana shunday muhim ahamiyatlarga egadir. Ibodat niyati ila muqaddas yerlar tomon qilingan ushbu safar kishiga o‘zining hayotini yangidan sarhisob qilish, o‘zlikni anglash imkonini berdi.
Rasuli Akram sollallohu alayhi vasallamga ko‘ra, haj ibodatini mukammal ado etgan kishining mukofoti jannatdir. Yosh to‘la ko‘zlarini, poklanib, top toza bo‘lib qolgan qalbini Allohning Baytidan uza olmay, o‘z ona-Vataniga qaytishga chog‘langan hoji endi mutlaqo boshqa insondir.
Biz barcha hojilarning hajlari mabrur, ibodatlari maqbul bo‘lishini Alloh taolodan so‘raymiz.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati
Ibn Javziy rahimahulloh aytadi: “Bir ajoyib holat haqida fikr yuritdim: ba’zida mo‘minning boshiga bir ish tushsa, u astoydil duo qiladi, ammo duolarining ijobati ko‘rinmaydi. Umidsizlikka tushay deganda, uning qalbiga qaraladi. Agarda u Allohning fazlidan umidini uzmagani holda taqdiriga rozi bo‘lsa, duoning ijobati tezlashadi. Bu ma’nolar Alloh taolo nozil qilgan oyati karimada o‘z ifodasini topgan: «...Hatto Payg‘ambar va iymonli kishilar: “Allohning yordami qachon (kelar ekan)?» degan edilar. Ogoh bo‘lingki, Allohning yordami (hamisha) yaqindir”»[1].
Shunday holat Ya’qub alayhissalom bilan ham bo‘lgan. U zotning o‘g‘illari Yusuf alayhissalom dom-daraksiz yo‘qolib qolganida, kushoyish kelishidan noumid bo‘lmaganlar. Keyingi o‘g‘illari ham tortib olinganida, u zot Allohning fazlidan umidlarini uzmaganlari holda: «...Shoyadki, Alloh ularning (Yusuf, Binyamin va Misrda qolgan o‘g‘limning) barchalarini (bag‘rimga) qaytarsa...»[2], deganlar.
“Duoyimning ijobat bo‘lish muddati uzayib ketdi”, deb qayg‘urmang. Alloh taolo sizning tazarruingiz, yalinib-yolvorishlaringizni ko‘rishni iroda qilmoqda. Sizni qilgan sabringizga ajr ila mukofotlamoqchi. Siz shayton bilan jang qilishingiz uchun ham duoyingizning ijobatini kechiktirish ila sizni sinayapti.
Gohida Alloh taolo sizning aziymat, qat’iyatingiz naqadar quvvatli ekani va baloga qanchalik sabrli ekaningizni ko‘rish uchun ham dard berib imtihon qiladi. Agar sabr qila olsangiz, demak, siz itoatkor bandalar safidasiz. Bordi-yu, irodasizlik qilsangiz, ziyonkorlardan bo‘lasiz. Sabrdan keyin faqat va faqat yechim, yorug‘ kunlar bor.
Aliy ibn Abu Tolib roziyallohu anhu: “Sabr qilsang, ajrga ega bo‘lasan, baribir yozilgani bo‘ladi. Sabrsizlik qilsang, gunohkor bo‘lib qolasan, baribir yozilgani bo‘ladi”, deganlar.
Shoir aytadi:
Baloyu imtihon kelsa, alarga har on rizo ko‘rsat,
Sinov bergan sihatni ham O‘zi bergay aniq, albat.
Bandasiga ne hukm etsa, hikmati bor, itoat qil,
Bitganidan qutulmoqlik chorasizdir, bil, ey g‘ofil!
Noumidlik xanjarini ko‘kragingga urma ammo,
Ki Allohning qudratila yechilgaydir har muammo.
Allohdan umidingizni uzmang. Sinovlarga sabr qiling, shundagina ulkan ajrlarni qo‘lga kiritasiz. Fazl ibn Sahl aytadi: “Kasalliklarda ne’matlar bor”. Bu borada quyidagilarga e’tiborli bo‘ling:
– gunohlardan tozalash;
– savobni qo‘lga kiritish;
– g‘aflatdan uyg‘onish;
– sog‘lik ne’matini eslab qo‘yish;
– tavbaga shoshilish.
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Baqara surasi, 214-oyat.
[2] Yusuf surasi, 83-oyat.