Agar insonning ko‘zlarida yosh bo‘lmasa nima bo‘lardi? Bu ko‘z yoshining foydasi nima?
Alloh taolo bizning ko‘zlarimiz himoyasi uchun qosh, qovoq, kiprik va ko‘z yoshini ato etgan. Ko‘z yoshi ko‘z soqqasini namlab, uni qurib qolishdan himoya qiladi. Kiprik esa bir necha soniya davomida yumilib-ochilib turadi va bu orqali ko‘z yoshining ko‘zning hamma joylariga yetib borishini ta’minlaydi. Agar ko‘zdan suyuqlik chiqmaganda ko‘z qurib qolgan va tez orada o‘z faoliyatini bajara olmay qolgan bo‘lardi.
Ha, ko‘z yoshi ko‘zni namlash va unga yopishgan turli bakteriyalarni yuvish vazifasini bajaradi. Unda yana biz bilmagan ko‘plab foydalar, vazifalar bor. Inson yig‘laganda, uning ko‘zida joylashgan bezlar yosh ishlab chiqaradi. Ma’lumki, inson turli sabablarga ko‘ra yig‘laydi. Ba’zilar siqilib, ba’zilar og‘riqdan, ayrimlar dunyo uchun yig‘laydi. Ammo yig‘ilarning ichida eng afzali va ulug‘i Alloh taolodan qo‘rqib yig‘lashdir. Ha, inson Robbisidan qo‘rqib yig‘lasa, uning ko‘zlari eng yaxshi ko‘z yoshini ishlab chiqaradi. Bu shunday ko‘z yoshiki, u oxiratda do‘zax olovini o‘chira olishi haqida hadisi shariflarda aytilgan.
Alloh taolo Qur’oni Karimda shunday marhamat qilgan:
وَيَخِرُّونَ لِلأَذْقَانِ يَبْكُونَ وَيَزِيدُهُمْ خُشُوعاً
“Va yuzlari ila yiqilib yig‘larlar va u xokisorliklarni ziyoda qilur” (Isro surasi, 109-oyat).
Alloh taolodan qo‘rqib, gunohlarini eslab yig‘lagan kishining ko‘zyoshlari nafaqat uning ko‘zlarini namlab, uni mikroblardan tozalaydi, balki, Allohdan qo‘rqib to‘kilgani uchun oxiratda do‘zax olovidan himoyalanishiga sabab bo‘ladi.
Abduddoim Kahelning maqolasi asosida
Nozimjon Iminjonov tayyorladi
Inson hayotida eng qimmatbaho ne’matlardan biri vaqtdir. U nihoyatda tez o‘tadi, biror narsaga bog‘lab, to‘xtatib, ortga qaytarib bo‘lmaydi. Har lahza inson umridan bir bo‘lakdir. Shuning uchun vaqtni samarali o‘tkazish, uni qadrlash har bir aqlli inson uchun juda muhim.
Har insonga bir umr berilgan. U yillar, oylar, kunlar, daqiqalar bilan hisoblanadi. Bir soat bekorga ketsa, umrimizdan bir qism bekor ketgan bo‘ladi. Ko‘pincha biz "ertaga qilib qo‘yaman", "keyinroq boshlayman" deya o‘zimizni aldab qo‘yamiz. Aniq reja asosida hayot kechirish, har bir kunni maqsadli va mazmunli o‘tkazish vaqtdan unumli foydalanishning asosiy yo‘lidir. Ilm o‘rganish, mehnat qilish, sog‘liqqa e’tibor qaratish, oila va yaqinlarga vaqt ajratish — bularning bari vaqtning to‘g‘ri taqsim qilinishi bilan bo‘ladi.
Tan olish kerak, zamonaviy texnologiyalar, ijtimoiy tarmoqlar va axborot oqimi vaqtimizni o‘g‘irlab, bizni chalg‘itmoqda. Lekin ayb o‘zimizda. Ba’zan keraksiz narsalarga soatlab vaqt sarflaymiz, keyin esa "vaqtim yetmadi" deb shikoyat qilamiz. Shuning uchun ham hayotda "nimalar muhim, nimalar esa vaqt sarflashga arzimaydi" degan savolga aniq javob topib olish lozim. Vaqtga e’tiborli inson – mas’uliyatli insondir. U har bir vazifani o‘z vaqtida bajaradi, orzulari sari qat’iyat bilan intiladi va hayotini nazorat qila oladi.
Islom dinida ham vaqtga alohida ahamiyat berilgan. Qur’oni karimdagi Asr surasida Alloh taolo asr (vaqt)ga qasam bilan insonning zararda ekani ta’kidlagan. Bu esa vaqtning beqiyos ekanini yana bir bor yodga soladi. Faqat iymon keltirgan va yaxshi amallar qilgan, bir-birlariga Haq (yo‘li)ni tavsiya etgan va bir-birlariga (mana shu Haq yo‘lida) sabr-toqat qilishni tavsiya etgan zotlargina najot topishi aytilib, ulgurib qolishga da’vat etilgan. Demakki, vaqtni to‘g‘ri sarflay olgan insongina yutuqqa erishadi. Hayotimizdagi har bir daqiqa – bebaho xazina. Undan oqilona foydalanib qolish kerak, azizlar.
Abdulvohid ISAQOV,
Namangan shahridagi
“Miryoqubboy Mirhakimboy”
jome masjidi imom xatibi