Sayt test holatida ishlamoqda!
25 Iyul, 2025   |   30 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:35
Quyosh
05:12
Peshin
12:35
Asr
17:36
Shom
19:51
Xufton
21:20
Bismillah
25 Iyul, 2025, 30 Muharram, 1447

Dinimizni ta’lim bergan farishta

13.08.2019   2835   4 min.
Dinimizni ta’lim bergan farishta

3- حديث أبي هُرَيْرَةَ قال كان النبيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بارزًا يومًا للناسِ فأَتاه رجلٌ فقال: ما الإيمان قال: الإيمان أن تؤمنَ بالله وملائكتِهِ وبلقائِهِ وبرسلِهِ وتؤمَن بالبعثِ قال: ما الإسلامُ قال: الإسلامُ أن تعبدَ اللهَ ولا تشركَ به وتقيمَ الصلاةَ وتؤدِّيَ الزكاةَ المفروضةَ وتصومَ رمضانَ قال: ما الإحسان قال: أن تعبدَ الله كأنك تراهُ، فإِن لم تكن تراه فإِنه يراك قال: متى الساعةُ قال: ما المسئولُ عنها بأَعْلَم مِنَ السائل، وسأُخبرُكَ عن أشراطِها؛ إِذا وَلَدَتِ الأَمَةُ رَبَّهَا، وَإِذا تطاولَ رُعاةُ الإبِلِ البهْم في البنيان، في خمسٍ لا يعلمهنَّ إِلاَّ الله ثم تلا النبيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ (إِنَّ الله عنده علم الساعة) الآية: ثم أدبر فقال: رُدُّوه فلم يَرَوْا شيئاً فقال: هذا جبريل جاءَ يُعَلِّمُ الناسَ دينَهم

3- Abu Hurayra roziyallohu anhu rivoyat qilgan hadis: Bir kuni Payg‘ambar sollollohu alayhi va sallam odamlar oldiga chiqib turgan edilar, bir kishi kelib: “Iymon nimadir?” dedi. U zot: “Iymon – Ollohga, farishtalariga, U Zotga ro‘baro‘ bo‘lishga, elchilariga ishonmog‘ing va qayta tirilishga iymon keltirmog‘ingdir”, dedilar. “Islom nimadir?” dedi. “Islom – Ollohga ibodat qilmog‘ing, U Zotga shirk keltirmasliging, namozni barpo qilishing, farz qilingan zakotni ado etib, Ramazon ro‘zasini tutmog‘ingdir”, dedilar. (Haligi kishi savolida davom etib): “Ehson nimadir?” dedi. (Payg‘ambar sollollohu alayhi va sallam): “(Ehson) – Olloh taologa U Zotni ko‘rib turgandek ibodat qilmog‘ingdir. Chunki sen ko‘ra olmasang-da U Zot seni ko‘rib turadi”, dedilar. “(Qiyomat) Soati qachon?” dedi. “Bu haqda so‘ralguvchi (ya’ni, kamina) so‘raguvchidan bilguvchiroq emas. Uning (ayrim) shartlari – alomatlari haqida senga xabar berurman: cho‘ri o‘z xojasini tug‘sa, qora tuya boquvchilar bino qurishda bir-birlari bilan “musobaqa” qilishsa va yana faqat Olloh biladigan besh narsa (topilgani)da (Qiyomat Soati qoim bo‘ladi)”, dedilar. So‘ngra Payg‘ambar sollollohu alayhi va sallam: “Darhaqiqat, Yolg‘iz Ollohning huzuridagina (Qiyomat) Soati (qachon bo‘lishi to‘g‘risidagi) bilim bordir...(Luqmon surasi, 34-oyat) oyatini tilovat qildilar. Shundan keyin haligi kishi orqasiga o‘girilib ketdi. U zot: “Uni orqaga qaytaringlar”, dedilar. (Lekin sahobalar) hech narsani ko‘rmadilar (ya’ni, u kishi ko‘zdan g‘oyib bo‘lgan edi). Shunda (Rasululloh sollollohu alayhi va sallam): “U kishi Jabroil edi, odamlarga Dinni o‘rgatish uchun keldi”, dedilar.

Ayrim jumlalar sharhi:

“Cho‘ri o‘z xojasini tug‘sa” – bu iborani ulamolar turlicha sharhlaganlar. Imom Xitobiy: “Buning ma’nosi, Islom dunyoga keng tarqalib, musulmonlar mushriklarning diyorlarini fath qiladilar, natijada ko‘p asirlar va cho‘rilarga ega bo‘ladilar. Kishi o‘zi ega bo‘lgan cho‘risidan farzand ko‘rsa, tug‘ilgan bola o‘sha cho‘riga (o‘z onasiga) xoja martabasida bo‘ladi. Chunki bola – xojaning bolasidir”, deb sharhlasa, ayrim ulamolar bu jumlani majozan o‘girib: “Bolalar orasida “oq” bo‘lish ko‘payib ketadi – bola o‘z onasiga haqoratlash, urish, xizmatga solish kabi xoja cho‘risiga qiladigan muomalani qiladi”, deb ma’no beradilar.

“Qora tuya boquvchilar bino qurishda bir-birlari bilan “musobaqa” qilishsa”. Hadisning arabcha matnidagi “البهْم” kalimasi ikki xil – “qora” hamda “hech vaqosi yo‘q” degan mazmunlarni bildiradi. Uni agar tuya boquvchilarga sifat qiladigan bo‘lsak ikkinchi ma’noni, agar tuyaning o‘ziga sifat qiladigan bo‘lsak birinchi ma’noni anglaymiz. Qora tuyadan maqsad arzon, bahosiz tuyadir. Baholi tuyalar qizil bo‘ladi. Hech vaqosi yo‘q tuya boquvchilardan murod esa, Qiyomat Soati yaqinlashganda birovlarning chorvasini boqib yuruvchi cho‘ponlar ham boy-badavlat bo‘lib kim o‘zarga bino qurishga giriftor bo‘ladilar, deganidir. Vallohu a’lam...  

 

 

Arabchadan Ziyouddin MANSUR tarjimasi

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Tunda tosh ostidagi chumolini ko‘rgan Zot sizni ham ko‘rib turibdi

23.07.2025   3575   3 min.
Tunda tosh ostidagi chumolini ko‘rgan Zot sizni ham ko‘rib turibdi

Hasan Basriy rahimahulloh Robbiga osiylik qilayotgan bir jamoani ko‘rdilar va ularga qarata bunday dedilar: “Alloh taoloning nazdida xor bo‘lishdi va U Zotga osiy bo‘lishdi. Bordi-yu, ular Alloh uchun qadrli bo‘lganlarida, Alloh ularni gunohdan saqlagan bo‘lur edi”.

Demak, Alloh taolo qaysi bandasini yaxshi ko‘rsa, uni gunohlardan saqlab qo‘yar ekan. Birortamiz gunoh qilib, Allohni unutib, Robbining nazdida haqir banda bo‘lishni istaymizmi?! Albatta, yo‘q! 

Nafsingiz sizni gunohga chorlagan paytda qilayotgan ishingizning oqibati haqida o‘ylang hamda Alloh taolo sizni ko‘rib turganini his eting. O‘zingizga o‘zingiz shu savolni bering: “Seni hurmatlab e’zozlovchi biror kim shu holingda ko‘rib qolsa, undan uyalgan bo‘larmiding?! Qanday qilib Robbing bo‘lmish Alloh taolodan uyalmaysan?!”.

Nafsingizga: “Sen ertaga boshingga bu gunohlarning balosi urishi va sharmanda bo‘lishdan omondamisan?” deng. Bir narsani yodingizdan chiqarmangki, siz qanday gunoh qilishingizdan qat’i nazar, Allohning ato etgan ne’matlaridan foydalangan holingizda gunohga qo‘l urgan bo‘lasiz. Alloh taolo sizga bergan, siz u bilan haromga nazar tashlayotgan ko‘zingizning o‘zi qancha ne’mat?! Haromga cho‘zayotgan qo‘lingizning o‘zi aslida qancha ne’mat?! Qanchadan-qancha talaffuzi halol bo‘lmagan narsalarni tilingizda aylantirasiz. Ato etilgan ne’matlar ila gunoh qilishingiz ne’mat ato etguvchi Zotga nisbatan minnatdorchilikmi, shukrmi?!

Zimiston tunda tosh ostidagi chumolini ko‘ra olgan Zot sizni ham ko‘rib turibdi, buni yodingizdan chiqarmang!

Hikoyat. Bir kuni bir erkakka begona ayol bilan birga xilvatda qolishni shayton ziynatli qilib ko‘rsatibdi. Ayolning yoniga kirganida ko‘zlari olayganicha unga qarab: “Bizni hech kim ko‘rmayaptimi?” – debdi. Ayol: “Yo‘q, Allohdan boshqasi ko‘rmayapti”, debdi. Shu payt erkakning ko‘zlari yoshlanib: “Xudo haqqi, ko‘rayotganlar ichida Robbim buyukdir! Mabodo meni biror kichikroq bola ko‘rib turgan bo‘lsa-da, uning oldida bunaqangi ish qilishga jur’atim yetmaydi-yu, qanday qilib olamlar Rabbi bo‘lgan Zot ko‘rib turgan bo‘lsa, men bu kabi gunoh ishni qila olaman?!” – debdi va ayolning uyidan chiqgani holda Alloh taoloning: «(Alloh) ko‘zlarning xiyonatini (ya’ni, qarash man etilgan narsaga o‘g‘rincha ko‘z tashlashni) ham, dillar yashiradigan narsalarni (yomon niyatlarni) ham bilur»[1], degan kalomini eslabdi.

Shoir aytadi:

Xilvat bir go‘shada qolsang-da yuz yil,
Holing ko‘rib turgan Xudo bor, bilgil. 

Oshkoru yashirin – baridan voqif,
Alloh hech ishingdan emasdir g‘ofil.

Gunohkorga qilayotgan ishi qanchalik kichik, arzimasdek ko‘rinsa-da, Allohning nazdida qilgan gunohi kattalashib boraveradi.

Muhammad ibn Abu Bakr rahimahulloh aytadilar: “Bandaning gunohni kichik deb hisoblashi – bu uning Allohga bo‘lgan jur’atidan. Boisi, banda ma’siyatni kichik deb hisoblasa, gunohga bepisand qaraydi, qalbida uni yengil qabul qiladi va gunohlarining ko‘payishidan parvosi falak ham bo‘lmaydi”.

Ibn Mas’ud roziyallohu anhu ham bu borada shunday dey­dilar: “Musulmon odam bir tog‘ning ostida turibman-u, mana shu tog‘ boshimga qulab ketay deyapti, deya gunohlarini tasavvur qilgan odamdir. Fojir esa gunohlarni burniga qo‘nib, keyin tezda uchib ketgan pashsha deya hisoblaydi”. 


Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.


[1]  G‘ofir surasi, 19-oyat.