Sayt test holatida ishlamoqda!
23 May, 2025   |   25 Zulqa`da, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:19
Quyosh
04:58
Peshin
12:25
Asr
17:29
Shom
19:45
Xufton
21:18
Bismillah
23 May, 2025, 25 Zulqa`da, 1446

O‘lim haqiqatdir, xayol emas!

13.08.2019   5629   2 min.
O‘lim haqiqatdir, xayol emas!

Alloh taolo Qur’oni Karimda shunday marhamat qilgan:

أَيْنَمَا تَكُونُواْ يُدْرِككُّمُ الْمَوْتُ وَلَوْ كُنتُمْ فِي بُرُوجٍ مُّشَيَّدَةٍ

“Qayerda bo‘lsangiz ham, hattoki mustahkam qal’alarda bo‘lsangiz ham, o‘lim sizni topadir” (Niso surasi, 78-oyat).

Ha, o‘lim kelishi haq bo‘lgan narsadir. Banda bu haqiqatni doim esida saqlab, bir kun keladigan o‘limga go‘zal amallar bilan hozirlik ko‘rib yurishi kerak.

Sevikli Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam biz ummatlariga o‘limni ko‘p eslab turishimizni tavsiya etganlar. Zero, o‘limni ko‘p eslash solih amallarni ko‘proq qilishga sabab bo‘ladi. U zot sollallohu alayhi vasallam muborak hadisi shariflaridan birida: “Lazzatlarni vayron qiluvchi o‘limni ko‘p eslanglar!” deb marhamat qilganlar. Imom Termiziy va Nasoiy rivoyat qilishgan.

Nega ba’zi kimsalar o‘lim haqida gaplashishni yoqtirishmaydi? O‘lim mavzusini ochsangiz, «O‘limdan gapirmang. Boshqa mavzuda gaplashaylik» deyishadi. Chunki, ular dunyoni obod qilishga qattiq berilib, qabrni obod qilishni unutib qo‘yishgan. Shuning uchun obod uydan xaroba uyga borishni yoqtirishmaydi. Agar dunyoga e’tibor berganchalik qabr hayotiga ham e’tibor qaratganlarida, o‘lim degan haqiqatga go‘zal tayyorgarlik ko‘rganlarida, o‘limni va u haqidagi suhbatni yomon ko‘rishmagan bo‘lardi.

O‘limga tayyorgarlik deganda kafanlik, atir, sovun olib qo‘yish, qabr kavlatib qo‘yish, g‘assolni gaplashish kabilarni emas, balki, solih amallarni ko‘proq qilib, ma’naviy tayorgarlikni tushunamiz. Chunki, moddiy narsalarni boshqalar olib, baribir, bizni kafanlashadi, dafn etishadi.

Bizga qabrimizda as qotadigan narsa kafan emas, balki, solih amallarimizdir. Mana shu solih amallarni qilib, qabrimizni obod qilishga urinib, o‘limni doim yodimizda tutsak, obod uydan obod uyga ko‘chib o‘tishimizni anglaymiz va o‘lim haqida gaplashishdan qochmaydigan, aksincha, o‘lim haqida ko‘proq gaplashishni xohlaydigan va shunga yarasha chiroyli amallarni qiladigan bo‘lamiz.

Alloh taolo barchamizning xotimamizni go‘zal aylab, iymon bilan vafot etishimizni nasib etsin, omin!

 

Nozimjon Hoshimjon tayyorladi

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

Tavakkul qanday qilinadi?

21.05.2025   2612   2 min.
Tavakkul qanday qilinadi?

Musulmon kishi har bir ishida Alloh taologa tavakkul qiladi. Zero, Alloh taolo tavakkal qiluvchilarni yaxshi ko‘radi. Bu haqda Alloh taolo bunday marhamat qiladi:“(Biror ishga) azmu qaror qilsangiz, Allohga tavakkul qiling. Zero, Alloh tavakkul qiluvchilarni yaxshi ko‘radi” (Oli Imron surasi, 159-oyat). Ushbu oyat tafsirida: “Allohga tavakkul qilish ulug‘ fazilat. Ammo tavakkul, Alloh iroda qilganidek, to‘g‘ri holda bo‘lishi kerak. Ba’zi kishilar tavakkulni yaxshi anglashmaydi. O‘ylamay, urinmay, chora-tadbir ko‘rmay, sabablarini axtarmay, ko‘r-ko‘rona turishni tavakkul deb tushunuvchilar bor.
 

Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamning Uhud urushida qilgan tavakkullarini olaylik. U zot mushriklar askar tortib Uhudga yetib kelganlarini eshitib, tezda musulmonlarni yig‘ib, kengash o‘tkazdilar. O‘zlari birinchi bo‘lib Hujrai saodatga kirib, ustma-ust ikkita sovut kiyib chiqdilar. E’tibor bering – Allohga tavakkul qiluvchilarning eng ulug‘i, peshvosi bo‘lgan zot urushga ketayotib bir emas ikkita sovut kiyib chiqdilar! Odamlarni jihodga targ‘ib qildilar. Manzilga tezroq, osonroq va tinchroq eltuvchi yo‘lni biladigan odamni topib, unga yo‘l boshlashni topshirdilar. Yetib borganlaridan keyin dushmanning kuch-quvvatini yaxshilab hisob-kitob qildilar. So‘ng o‘z jangchilari bilan birma-bir tanishib, hammani joy-joyiga qo‘ydilar. O‘ng qanot va chap qanotlarda kimlar bo‘lishini belgilab, reja tuzdilar. Xullas, urushga zarur bo‘lgan chora-tadbirlarni ko‘rdilar. Ammo Allohga tavakkul qilishlari bu ishlardan ayri emasdi.


Tavakkul bularning barchasini bog‘lab turadigan bir ip misoli. U har bir ishda, chora-tadbirda Allohni vakil deb e’tiqod qilishdir. Afsuski, ko‘pchilik tavakkulni harakatsizlik, urinib ko‘rmaslik bilan bog‘liq holda tushunadi. Ba’zilar Allohga tavakkul qildim, deb harakat qilishlari kerak bo‘lgan ishlarni ham qilishmaydi. Bu esa dangasalik, xolos.


Payg‘ambar alahissalom davrlarida bir kishi kelib: “Yo Rasululloh! Tuyamni bog‘laymi yoki erkin qo‘yib, tavakkul qilaymi?” deb so‘radi.  Payg‘ambar alayhissalom: “Bog‘lab qo‘yib, undan keyin tavakkul qil” dedilar (Imom Termiziy rivoyati).


Alloh taolo barchamizni O‘ziga tavakkal qiladigan bandalari qatorida qilib, ikki dunyo saodatiga musharraf etsin!


Ruhiddin Akbarov,

O‘zbekiston musulmonlari idorasi

Qashqadaryo viloyati vakilligi xodimi

 

O'zbekiston yangiliklari