Sayt test holatida ishlamoqda!
12 Yanvar, 2025   |   12 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:24
Quyosh
07:48
Peshin
12:36
Asr
15:34
Shom
17:18
Xufton
18:37
Bismillah
12 Yanvar, 2025, 12 Rajab, 1446

Birgalikda salovat aytamiz

2.08.2019   24666   5 min.
Birgalikda salovat aytamiz

Kim Nabiy sallallohu alayhi vasallamning shafoatlarini xohlamaydi?

Kim Nabiy sallallohu alayhi vasallamning jannatda qo‘llaridan kavsar suvini ichishni istamaydi?

Kim Nabiy sallallohu alayhi vasallamning jannatda qo‘shnilari bo‘lishni xohlamaydi?

Kim Nabiy sallallohu alayhi vasallamni xursand qilishni xohlamaydi?

Kim Nabiy sallallohu alayhi vasallamning sunnatlarida bardavom bo‘lishni istamaydi?

Bularning barchasini qo‘lga kiritishimiz uchun Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallamga doim salovot aytishimiz lozim bo‘lar ekan.

Alloh O‘zining muborak kalomi Qur’oni karimda ham biz bandalariga Nabiy sallallohu alayhi vasallamga salovot aytishimiz ta’limotini berib, shunday xitob qiladi:

إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا

“Albatta, Alloh va Uning farishtalari Payg‘ambarga salovat ayturlar. Ey, mo‘minlar! (sizlar ham) unga salovat va salom ayting!” (Ahzob,56)

“Salovot” so‘zi – duo, rahmat, ulug‘lash va maqtash ma’nolaridadir. “Salom” so‘zi esa – barcha balo va ofatlardan omonda bo‘lish demakdir. Alloh taolo tomonidan bo‘ladigan salovat va salom – rahmat va maqtov ma’nosida. Farishtalar tomonidan bo‘ladigan salovat va salomlar esa – istig‘for va duo ma’nosidadir.

Yuqorida keltirilgan oyati karimada olamlar Rabbisi va yaratuvchisi bo‘lmish Alloh taoloning shaxsan O‘zi Payg‘ambarimiz Muhammad sallallohu alayhi vasallamga salovat aytishga buyurmoqda. Bu esa Payg‘ambarimizning martabalari hamda u zotga nisbatan salovat va salomlarning o‘rni naqadar oliy ekanidan dalolatdir.

Zero, Rasululloh sallallohu alayhi vasallam shunday marhamat qiladilar: "Kim menga bir marta salovat aytsa, Alloh unga o‘nta salovat aytadi (ya’ni, o‘nta gunohini mag‘firat qiladi)".

Abu Tolha roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
"Bir kuni Nabiy sollallohu alayhi vasallam xursand holda keldilar. Biz: "Yuzingizda xursandchilikni ko‘ryapmiz! (nima bo‘ldi?), – dedik. Rasululloh sallallohu alayhi vasallam: "Mening oldimga farishta (Jabroil alayhissalom) keldi va: "Ey, Muhammad! Robbingiz shunday dedi: "Men sizga bir marta salovot aytgan kishiga o‘nta salovot aytishim va sizga bir marta salom aytgan kishiga o‘nta salom aytishim sizni rozi qilmaydimi", – deb xabar berdi.

Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam shunday marhamat qiladilar: "Qiyomat kunida ummatlarimning menga eng yaqini, menga ularning salovotni eng ko‘p aytuvchilaridir".

Imom Sanoniy bu hadisi sharifdagi "insonlarning menga eng yaqini" degan gapni "insonlarning menga turar joyi va shafoatimga haqli bo‘lish jihatidan eng yaqini" deb, boshqa muhaddis ulamolar esa "jannatdagi o‘rin jihatidan menga eng yaqini" deb sharhlaganlar. Hammamizga ma’lumki, qiyomat kunida hech bir inson uchun shafoatchi, yordamchi bo‘lmaydi.

Faqatgina, Rasululloh sallallohu alayhi vasallamgina Alloh taoloning roziligi bilan O‘zlari xohlagan ummatlarini shafoat qiladilar. O‘sha shafoatga sazovor bo‘ladiganlarning bir turi Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning haqlariga salovot va salomni ko‘p aytuvchilardir.

Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamga salovot va salom aytib turish – har bir bandaning burchi. Alloh taolo shunga amr qilgan. Ammo juma kuni Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamga salovot aytish yana ham zarur va alohida fazilatga egaligini ushbu hadisdan bilib olamiz.

Abdulloh ibn Abu Vafo roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Juma kuni menga salovotni ko‘paytiringlar. Albatta, menga yetkazinglar va men eshiturman», dedilar».
Shofe’iy va Ibn Moja rivoyat qilishgan.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Sizlarning jannatda menga eng yaqin bo‘ladiganlaringiz menga salovotni ko‘proq aytadiganlaringizdir. Bas, yorug‘ kecha va nurli kunda menga salovot aytishni ko‘paytiringlar», dedilar.
Shofe’iy va Bayhaqiy rivoyat qilishgan. Alloh biluvchi.

Hadisi sharifdagi «yorug‘ kecha»dan murod juma kechasi, «nurli kun»dan murod juma kunidir.

Ana shundoq bir kunda Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamga ko‘p salovot aytmoq juda ham marg‘ub ish. Ummatlarning aytgan salovotlari Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamga arz qilinur. Allohning amri ila u Zot sollallohu alayhi vasallam bu salovotlarni eshitadilar, ulardan xursand bo‘ladilar.

Kim Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamni Shafoatlariga musharraf bo‘lishni xohlaydi – unda Rasululloh sallalohu alayhi vasallamga salovotni ko‘paytirsin!

Kim Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallamni qo‘llaridan kavsar suvini ichishni xohlaydi – unda Rasululloh sollalohu alayhi vasallamga salovotni ko‘paytirsin!

Kim sunnatga amal qilishni xohlaydi – unda Rasululloh sallalohu alayhi vasallamga salovotni ko‘paytirsin!

Kim Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallamni xursand qilishni xohlaydi – unda Rasululloh sallalohu alayhi vasallamga salovotni ko‘paytirsin!

Kim jannatda Nabiyimiz sallallohu alayhi vasallamga eng yaqin bo‘lishni xohlaydi – unda Rasululloh sallalohu alayhi vasallamga salovotni ko‘paytirsin!

"As – Solatu vas – salamu alayka ya Rosulalloh" (ya’ni, Ey, Rasululloh! Sizga salovot va salomlar bo‘lsin!


Jamshid NAZAROV

Siyrat va islom tarixi
Boshqa maqolalar

Qalbning zangini ketkazuvchi amal

8.01.2025   8411   3 min.
Qalbning zangini ketkazuvchi amal

Inson qalbi goh u tarafga, goh bu tarafga o‘zgarib turadi: savobli ish qilganida, qalbi yayraydi, dili cheksiz quvonchga to‘ladi. Gunoh-ma’siyat kirlari esa dil oynasini xiralashtiradi. Oqibatda qalb qorayadi, ko‘ngli xijil bo‘ladi.
Abdulloh ibn Umar roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: "Temirga suv tegsa zanglaydi. Xuddi shunga o‘xshab qalblarni ham zang bosadi", dedilar. Shunda: "Yo Rasululloh, uning jilosi nima?" deb so‘raldi. U zot: "O‘limni ko‘p eslash, Qur’on o‘qish", dedilar.

Qalb xuddi temir kabi zanglaydi. Temirga suv tegsa, sirtini zang bosadi. Gunohlar yig‘ilib yig‘ilib qalbni zanglatadi, dilni qoraytiradi, ko‘ngilni g‘ash qiladi. Qalb qorayishi oqibatida inson shuuri o‘tmaslashadi, mehr-oqibat tuyg‘usi kishi bilmas tarzda ko‘tarilib boradi.

Mazkur hadisda aytilishicha, o‘limni eslagan, Qur’on o‘qigan odamning qalbi zanglardan tozalanadi. Qanday qilib, deysizmi? Gap shundaki, o‘limni eslagan kishining o‘tkinchi dunyoga xohishi so‘nadi. O‘limni eslagan, oxiratni o‘ylagan inson gunohlardan tiyiladi, nafasi kirib-chiqib turganida Parvardigoriga tezroq tavba qilishga shoshiladi, o‘zini isloh qiladi. Inson o‘limni eslaganda lazzatlar parchalanadi, hakalab otib turgan nafs xohishlari sal bo‘lsayam jilovlanadi. Bir kunmas-bir kun dunyoni tark etishini bilgan kishi oqibatli bo‘ladi, bir ish qilishdan oldin oxirini o‘ylaydi, mulohaza yuritadi.

Yuqoridagi hadisda aytilishicha, Qur’on tilovati qalbdagi zanglarni ketkazadi. Haqiqatan, Qur’on o‘qish bilan qalb yayraydi, ko‘ngil taskin topadi. Mo‘min banda qiroatdan bir dunyo ma’naviy ozuqa oladi. Shu yo‘sin qalbni qoplagan zang qurumlari asta-sekin tozalanib boradi. Bejizga "Qur’on qalbga malham, dilni tozalaydigan ilohiy davo", deyilmagan.

Ma’lumki, temirga doim ishlov berib turilmasa, ko‘p o‘tmay zanglaydi. Xuddi shunga o‘xshab, Qur’on o‘qilmasa, dilni zang bosadi. Hamisha Qur’on o‘qiydigan inson qalbiga gard yuqmaydi. Tilovat bilan jilolangan qalbi oynadek yarqirab turadi.

Hozirgi "zamonaviy" odamlarning ko‘pi dunyoga hirs qo‘yish dardi bilan og‘rigan. Kishilar orasida o‘zaro ishonch, sadoqat, vafo, mehr-oqibat kamayib ketayotgandek. Bizningcha, buning sababi bitta: o‘limni unutish, Qur’on o‘qimaslik.

Ayrim odamlarga o‘limni eslatsangiz, oxiratdan gap ochsangiz: "Qo‘ying, yaxshi mavzuda gaplashaylik!" deya so‘zingizni bo‘ladi. O‘limni eslash yomonmi?! Har kimning boshida bor-ku bu savdo! O‘limdan qochib-qutulib bo‘lmaydi. Shuning uchun o‘limga tayyorgarlik ko‘rish kerak. Qanday qilib, deysizmi? O‘limga hozirlik solih amallar bilan bo‘ladi, qorong‘i go‘rni yorituvchi Qur’on tilovati bilan bo‘ladi. Quruq kafanlik olib yoki qabristondan o‘zi uchun alohida joy ajratib qo‘ygan odamni oxirat safariga rostmana shay deb bo‘lmaydi.

Tolibjon domla Xursanmurodov,
Hadis ilmi maktabi o‘qituvchisi.

Ali ibn Husomiddin Muttaqiy Hindiy. "Kanzul ummol fi sunanil aqvoli val af’ol". – Bayrut.: Muassasatur risolat, 1989. - B. 210.