Samimiylik so‘zi arab tilida “nasihat” deyiladi. Biz bilamizki, “nasihat” bir kishining ikkinchi kishiga nisbatan ko‘ngildan chiqarib aytgan yaxshi niyati, uni to‘g‘ri yo‘lda yurishi uchun bergan irshodi va shunga o‘xshash ma’nolarni anglatadi. Samimiy inson deganda har bir ishini chin dildan bajaradigan, aytgan gapi bilan ishi to‘g‘ri keladigan, birovga nisbatan qalbida hech qanday g‘ashlik va adovati bo‘lmagan, kek saqlamaydigan kishi tushuniladi. Ana shu holatni samimiylik deyiladi.
Payg‘armabirimiz s.a.v : “Din nasihatdir, ya’ni samimiylikdir”- dedilar.
Shunda sahobalar: “Samimiylik kimga nisbatan?” deb so‘rashdi. Rasululloh s.a.v:
“Allohga, uning kitobiga, uning rasuliga, musulmonlar boshliqlariga va musulmonlar ommasiga nisbatan” (Imom Muslim rivoyati)- deb javob berdilar.
Mazkur hadisdan ko‘rinib turibdiki, Islom dini – bu samimiylikka asoslangandir. Musulmon odam dindagi har bir e’tiqod va amalni chin dildan va xolis ado etmas ekan. Uning dini mukammal bo‘lmaydi. Hadisda sanab o‘tilgan narsalarga nisbatan samimiylik quyidagi tartibda bo‘ladi:
Mazkur hadis Islom dini asoslarini o‘z ichiga olgan hadislar jumlasidan bo‘lib, ulamolarimiz bu hadisni Islom dini manbai deb ataganlar.
Darhaqiqat. Samimiylik – muqaddas tushuncha. O‘zini “nasihatchiman”, “samimiyman” degan inson tili bilan dili to‘g‘ri va bir bo‘lgan kishidir. Shuning uchun ham odamlar bunday kishining gapini quloqqa olib, unga ishonib, uni hurmat qilishadi.
Qachon insonda samimiylik paydo bo‘ladi? Qachonki, uning qalbida g‘araz, gina-kudurat kabi birovga nisbatan adovat uyg‘otuvchi xislat qolmasagina u samimiy bo‘la oladi.
Yuqorida aytib o‘tganimizdek, kishining dini mukammal bo‘lishi uchun u o‘zida samimiylik xislatini tarbiyalashi lozim bo‘ladi. Shuning uchun ham Rasululloh s.a.v ba’zi sahobalardan har bir kishiga nisbatan samimiy bo‘lishga bay’at olganlar.
Jumladan Jarir ibn Abdulloh r.a. aytadilar:
“Men Rasululloh s.a.v.ga namozni to‘la-to‘kis ado etmoqqa, zakotni o‘z egalariga bermoqqa va har bir musulmonga nisbatan samimiy bo‘lmoqqa bay’at berdim ”
“Abdulqodir qori” jome masjidi
imom-xatibi Ma’rufxon Aloxodjayev
Osmonlaru yerni yaratgan Zotning qarshisiga ma’siyatlar ila chiqa ko‘rmang, g‘azabiga toqatingiz, iqobiga sabringiz va azobiga qudratingiz yetmaydi.
Doktor Abdul Muhsin Ahmad o‘zining bir qarindoshi bilan bo‘lgan voqeani aytib berdi. Voqeaga ko‘ra bir yigit ukasiga doim “Allohga hamd aytgin” desa, ukasi: “Nima uchun Allohga hamd aytishim kerak?” – der, Yaratganga bo‘yin eggisi kelmasdi.
Axir uning bu gapini olamlar Rabbi bo‘lgan Zot eshitib turibdi! Alloh uni ikki oyog‘i bilan yurg‘izib qo‘yibdi, qancha odamlar yura olishmaydi. Necha-necha insonlar ko‘rish ne’matidan mosuvo bo‘lganida, uning ko‘zlari ko‘rib turibdi.
Vaqt o‘tib yigit avtohalokatga uchraydi. Uning a’zolari qattiq shikastlanadi. Operatsiyadan so‘ng doktor Abdul Muhsin Ahmad uni bir umr nogiron bo‘lib qolganligini, tanasining yarmi ishlamasligini, aniqrog‘i, bir o‘limdan qolganligini aytadi.
Alloh buyuk! Uning ne’matlari cheksiz. Biz bandalar doim shukrda bo‘lmog‘imiz lozim. Zero, Alloh taolo aytadi: «...Albatta, Uning ushlashi alamli va shiddatlidir»[1].
Tasavvur qiling, bordi-yu, siz do‘zaxiylardan bo‘lsangiz, u yerdagi azobga chiday olasizmi?! Albatta, yo‘q.
Shunday ekan Allohga tavba qiling! U Zotga xush kelmaydigan ishlardan qayting. Solih amallar ila Rabbingizga yaqinlashing.
Alloh bergan ne’matlarga shukr qiling. Gunoh va ma’siyatning kichikligiga qaramang. Allohning buyukligini nazaringizdan qochirmang.
Alloh buyuk! U Zot sizni kutilmaganda ushlamasidan avval qalbingizni qo‘rquv ila to‘ldiring. Qazoingiz yaqinlashmasidan avval poklaning. O‘lim kelgandagi pushaymondan naf yo‘q va buning uchun imkon berilmas...
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Hud surasi, 102-oyat.