Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazida Turkiyalik fotograf Orhan Durgut bilan hamkorlikda “Imom Buxoriyning “Sahih al-Buxoriy” asarining qo‘lyozma nusxalari va “Dunyo islom shaharlari” nomli xalqaro fotoko‘rgazma ish boshladi.
“Dinlararo hamjihatlikni mustahkamlash, ma’rifat va madaniyatlarni o‘zaro boyitish” masalalari bo‘yicha tizimli muloqotni yo‘lga qo‘yishni taklif qilib, bunda Toshkentdagi O‘zbekiston islom sivilizatsiyasi markazi hamda Samarqanddagi Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi samarali platforma bo‘lib xizmat qilishi mumkinligini aytgan edi.
Prezidentimizning mazkur tashabbusi xorijiy ilmiy-tadqiqot markazlarining Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markaziga bo‘lgan qiziqishini yanada oshirdi va ular tomonidan hamkorlikka oid qator takliflar bildirilmoqda.
Turkiyalik taniqli fotograf Orhan Durgut ham mazkur tashabbusdan ruhlanib, Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazida o‘zining fotoko‘rgazmasini tashkil etish taklifini bildirdi. Bu markaz rahbariyati va tegishli tashkilotlar tomonidan qo‘llab-quvvatlandi.
Fotograf o‘z asarlarida dunyoning 60 ta Islom shaharlarining tarixiy bino va muqaddas qadamjolarini aks ettirgan. E’tiborli jihati, u Imom Buxoriy ilmiy safarlarda bo‘lgan Makka, Madina, Basra, Kufa, Bag‘dod, Damashq, Qaysariya, Asqalon va E’zob shaharlarida bo‘lib, u yerdagi mashhur Islom madaniy meroslarini o‘z ijodida ifodalagan.
Orhan Durgutning foto jamlanmasidan O‘zbekistonning Samarqand, Buxoro, Xorazm, Toshkent, Termiz shaharlarida joylashgan muqaddas qadamjo va ziyoratgohlar, xususan, Imom Buxoriy yodgorlik majmuasi, Registon ansambli, Shohizinda, Ichan qal’a, Hakim At-Termiziy, Xasti Imom, Ko‘hna Ark kabi mashhur tarixiy obida va maqbaralar ham o‘rin olgan.
– Bu asarlarimni namoyish etishdan maqsadim islom dunyosini barcha xalqlarga yaqindan tanitish, – deydi Orhan Durgut. – Yurtingizda mazkur ko‘rgazmani tashkil etish uchun ko‘rsatilgan yordamdan minnatdorman. Mana shuning o‘zi mamlakatingizda islom olami, ma’naviyati, ilmi merosiga bo‘lgan e’tiborning naqadar yuqori ekanligini belgilab turibdi. Hozirga qadar dunyoning 60 ta Islom shaharlarida bo‘ldim. Kelgusida yana 40 ta shunday shaharlarda bo‘lishni va 100 ga yaqin shaharlarning tarixiy bino hamda muqaddas qadamjolarini o‘z asarlarimda aks ettirishni istayman.
Mazkur xalqaro fotoko‘rgazma Imom Buxoriy tavallud topgan oy (810 yil 20 iyul) munosabati bilan tashkil etilayotgani bois, muhaddisning “Sahih al-Buxoriy” asarining qo‘lyozma nusxalari ham ko‘rgazma doirasida xalqimiz e’tiboriga havola etilmoqda.
Imom Buxoriyning shoh asari bo‘lmish “Sahih al-Buxoriy” kitobi butun islom olamida Qur’oni karimdan keyingi birinchi, eng ishonchli manba, deb tan olingan. Bu hadislar to‘plami musulmonlar axloq-odobi, ibodati, ijtimoiy mezonlarini belgilovchi umuminsoniy qadriyatlar namunasidir.
Xalqaro fotoko‘rgazmaga o‘ndan ortiq professor-olimlar va tadqiqotchilar, soha mutaxassislari va yosh olimlarning ma’ruzalari ham kiritildi. Tadbirda ta’kidlanganidek, Imom Buxoriyning boy ilmiy merosidan butun dunyo xalqlari bahramand bo‘lmoqda. Allomaning asarlari turli tillarga tarjima qilinib, nashr etilmoqda. Dunyo mamlakatlarining deyarli barcha kutubxonalarida o‘quvchilar e’tiboriga havola qilingan. Dunyoning ko‘plab kutubxonalarining internet saytlaridan istalgan tildagi Imom Buxoriy asarlarini, ayniqsa, “Al-jomi’ as-sahih“ ya’ni, “Sahih al-Buxoriy”ni topib, o‘rganishi mumkin. Yurtimizda ham ulug‘ allomaning asarlari o‘zbek tiliga tarjima qilinib, xalqqa yetkazilmoqda.
Davra suhbati davomida sohani yanada rivojlantirish uchun ilmiy-tadqiqot markazlari va sohaga tegishli mutasaddilarning fikr-mulohazalari va takliflari eshitilib, tegishli vazifalar belgilab olindi.
Imom Buxoriyning “Sahih al-Buxoriy” asarining qo‘lyozma nusxalari va “Dunyo Islom shaharlari” nomli xalqaro fotoko‘rgazma joriy yilning 19 iyulidan 19 avgustiga qadar davom etadi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati
Ulamolar biror bir mazhabga ergashish borasida Quron oyatlari va hadisi shariflardan ishoralar keltirib aytishadiki,«...Agar bilmaydigan bo‘lsangiz, ahli zikrlardan so‘rangiz» (16:43).
Huzayfa roziyallohu anhu Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan rivoyat qilgan hadisda: «Men sizlarning orangizda yana qancha qolishimni bilmayman. Shunday ekan, mendan so‘ng u ikkisi: Abu Bakr va Umarga iqtido qiling» (Termiziy, Ibn Moja, Ahmad), deyilgan.
Imom Muslim «Sahih» asarining sharhlovchisi Imom Navaviy muayyan imomga taqlid qilishning shartligini sharhlab: «Sabab shundaki, mazhablardan birini tanlashga ruxsat berish kishilarni, ular o‘z xohishlariga mos keladigan oson narsaga ergashishiga olib keladi. Ular halol va harom, ruxsat etilgan va man etilgan narsalarning orasidan o‘zlariga mosini tanlaydilar. Bu mazhablar osonlashtirilmagan, tizimlashtirilmagan yoki mashhur bo‘lmagan ilk islom davridan farqli ravishda mas’uliyat tashvishidan ozod qilishga olib keladi. Shular asosida kishi o‘zi qat’iy ravishda amal qiladigan mazhablardan birini tanlashi lozim bo‘ladi», degan .Boshqa manbada: «Bu ummat ijmo qilgan, to‘g‘irlangan, yozib qo‘yilgan to‘rt mazhabdir. Bizning kunimizgacha odamlar unga taqlid qilishib o‘zlarini o‘shandan deb hisoblaydilar. Bunda, ayniqsa, qat’iyatlilik kamaygan, xohishlarimiz ongimizga o‘rnashgan va odamning ahmoqona ehtirosi xuddi fazilat sifatida qaraladigan bugungi kunda, ko‘pgina aniq ustunlik bor», deb yozgan.
Yangi Namangan tumani "Abdulloh ibn Mas’ud" jome masjidi
imom-xatibi Sh.To‘xtabayev