Nishonga urilgan gaplar: “Inson gapirishni o‘rganishi uchun ikki yilga muhtoj bo‘ladi. Jim turishni o‘rganishi uchun esa, ellik yilga muhtoj bo‘ladi”
Quyida keltiriladigan fikrlar, hikmatlar saytlardan va ijtimoiy tarmoqlardagi turli sahifalardan olib tarjima qilingan.
Qur’on haqida
Qur’onni tadabbur bilan o‘qishda ko‘p foydalar bor. Qur’ondagi har bir oyat, har bir jumla, har bir kalima, har bir harf, har bir harakat va har bir nuqtada ulkan hikmatlar bordir. Qur’onni tadabbur bilan o‘qigan kishi qalbida o‘ta yoqimli lazzatni, halovatni, ma’rifatni his etadi.
Tadabbur deganda Qur’onni ixlos bilan, shoshmasdan, har bir kalima va jumlaning ma’nosiga e’tibor berib, hikmatini tushunib, oyatdan ibrat, pandu nasihat olib, buyruqlariga itoat qilib, qaytarganlaridan qaytib tilovat qilishni tushunsak to‘g‘ri bo‘ladi, deb o‘ylayman. Vallohu a’lam.
*****
ISLOM DININING USTUNLARI
Alloh taolo Ro‘zani Madinada, hijriy 2-yilda farz qildi. Zakotni ham Madinada, hijriy 2-yilda farz qildi. Hajni ham Madinada farz qildi. Ya’ni, Alloh taolo Islom dinimizning ustunlari bo‘lgan bu farz ibodatlarni Madinada (Yerda) farz qildi. Ammo Namozni Me’rojda farz qildi. Bu esa, Namozning sha’ni, qadri, ahamiyati naqadar yuksak ekanini ko‘rsatadi.
*****
Qur’on o‘qib, tilovatga berilib ketib, ovqat qilishga kechroq urindim, birozdan so‘ng pishadi desang, kechqurunga ovqat yemay, non va suv bilan kifoyalanishga mingdan ming roziman.
*****
Zolim ko‘zini ochsin!
Agar mazlum zolimga qonuniy yoki jismoniy javob qaytarmay, indamay qo‘ya qolsa, zolim yanada ko‘proq ehtiyot bo‘lsinki, Alloh taolo o‘sha zolim kimsadan mazlum bandasining o‘chini, haqqini olib beradi.
*****
Inson gapirishni o‘rganishi uchun ikki yilga muhtoj bo‘ladi. Jim turishni o‘rganishi uchun esa, ellik yilga muhtoj bo‘ladi.
Ernest Heminguey,
amerikalik yozuvchi, jurnalist, Nobel mukofotining laureati
*****
Agar bir insonni aldagan bo‘lsang, bu uning ahmoqligini anglatmaydi. Balki o‘sha odam senga loyiq bo‘lganingdan-da ko‘proq ishonganini anglatadi.
Charlz Bukovskiy,
amerikalik shoir, jurnalist.
*****
Agar yoqtirmaslik, nafrat degan narsalarning elektrga aylanishi mumkin bo‘lganda, (o‘sha elektr) butun dunyoning yorug‘ bo‘lishiga kifoya qilgan bo‘lardi.
Nikola Tesla,
kashfiyotchi, injener, fizik
*****
Muhabbat umrda bir marta keladi. Yoqtirish esa, bir necha marta. Sen bularning orasini aralashtirma, tag‘in nadomat qilib yurmagin.
Mark Tven,
amerikalik yozuvchi, jurnalist
*****
A’zolarning toati
Sabr - qalbning toati.
Tafakkur - aqlning toati.
Namoz - jasad va ruhning toati.
Zikr - tilning toati.
Ko‘zni pastga qaratish - ko‘zning toati.
Zakot - molning toati.
*****
Bir yigit donishmandning oldiga borib, unga: “Nafsimda ikkita bo‘ri urushyapti. Ulardan biri yaxshilikka chorlaydi, boshqasi yomonlikka” dedi. Shunda donishmand “Qaysi biriga taom bersang, o‘sha g‘olib bo‘ladi” dedi.
“Tarix muhrlagan so‘zlar”
Internet materiallaridan to‘plab, tarjima qiluvchi
Nozimjon Iminjonov
Koinotda, atrof-javonibimizda, tarixda va hatto o‘z nafsimizda kechadigan ba’zi bir holatlar, o‘zgarishlar borki, ana shu holatlar bizlarning keyingi ahvolimizdan ogohlantiradi. Ushbu holatlarni bir so‘z bilan “alomatlar” (belgilar) deb nomlanadi. Alloh taolo Qur’oni karimda bizlarni ana shu alomatlar bilan ogohlantirib turishini bayon qilgan.
Masalan, inson tug‘ulganda hech narsani bilmaydigan norasida go‘dak bo‘ladi. Asta-sekin ulg‘aya boradi, kuch quvvatga to‘ladi, aql-zakovati ortadi va oxir oqibat yana keksayib kuchdan qoladi. Bu haqda Qur’oni karimda bunday deyilgan: “Sizlarni Alloh yaratdi. So‘ngra vafot ettiradi ham. Sizlarning orangizda eng tuban umr ko‘rishga (keksayib, zaif holatga) qaytarilib, ilgari bilgan narsalarining hech birini bilmay qoladigan kishilar ham bordir. Albatta, Alloh bilimli va qudratlidir” (Nahl surasi, 70-oyat). “Biz kimga uzoq umr bersak, uning vujudini xam (egik, zaif) qilib qo‘yurmiz. Axir, aql yurgizmaydilarmi?!” (Yosin surasi, 68-oyat).
Sochda oq, suyaklarda mo‘rtlashish boshlanishi bilan inson ogoh bo‘lishi kerak. Zero, bu umrning poyoniga yetib borayotganligidan dalolatdir. Alloh taolo ushbu alomatlar bilan bizlarni ogohlantirmoqda. Demak, endi inson ma’siyatlardan tiyilishi, gunohlariga tavba qilishi, olamlarning rabbisi bo‘lmish Alloh taologa yuzlanishi, oxirat tadorugini ko‘rishi lozim bo‘ladi.
“Bas, qachonki, u (inson) voyaga yetib, qirq yoshga to‘lganida: “Robbim! Menga va ota-onamga in’om etgan ne’matingga shukr qilishga va O‘zing rozi bo‘ladigan solih amalni qilishga meni muvaffaq etgin va men uchun zurriyotimni isloh et! Albatta, men Senga (gunohlarimdan) tavba qildim va albatta, men musulmonlardandirman”, – deydi” (Ahqof surasi, 15-oyat).
Qirq yosh kamolot yoshi hisoblanadi. Shu yoshga yetishning o‘zi insonning Robbisiga qaytmoq fursati kelganligidan dalolatdir. Oqil inson ushbu yoshda tavba yo‘liga o‘tadi. “Robbim! Darhaqiqat, mening suyaklarim mo‘rtlashdi, keksalikdan boshim (sochim) oqardi. Ey, Rabbim! Men senga duo qilib (hech qachon) baxtsiz bo‘lgan emasman” (Maryam surasi, 4-oyat).
Tabiat hodisasi bo‘lmish zilzilalar ham Alloh taoloning ogohlantirishlaridan biri hisoblanadi. “Qachonki, Yer o‘zining (eng dahshatli) zilzilasi bilan qimirlaganida, Yer (o‘z qa’ridagi konlaru murdalardan iborat) “yuk”larini (yuzaga) chiqarib tashlaganida, va (qayta tirilishni inkor qiluvchi) inson (dahshatga tushib): “Unga ne bo‘ldi ekan?” – deb qolganida, – ana o‘sha kunda Yer o‘z xabarlarini so‘zlar” (Zalzala surasi, 1-4-oyatlar).
Demak, zilzila ham koinotdagi alomatlardan biri bo‘lib, insonga oxirat kunini eslatadi, Allohga tavba qilib, Unga qaytmoqlik fursati kelganligiga dalolat qiladi.
Alloh taolo osmon jismlari bo‘lmish Oy va Quyoshlarni ham bejiz yaratmagan. Ularni koinotda sayr qildirib qo‘yganligining o‘zi ham insoniyat uchun bir ogohlantirish. Ya’ni umr o‘tib borayotganligi, vaqt oz qolayotganligining alomatidir.
“Quyosh (tinmay) o‘z qarorgohi sari sayr qilur. Bu Aziz (qudratli) va Alim (bilimli zot)ning o‘lchovidir. Biz Oyni ham, toki u eski xurmo butog‘idek bo‘lib (egilib) qolgunicha, manzillarga (botadigan qilib) o‘lchab qo‘ygandirmiz” (Yosin surasi, 38-39-oyatlar).
Darhaqiqat, Oy avval boshda hilol bo‘lib ko‘rinadi, so‘ngra to‘lin oy shakliga kiradi. Undan keyin yana hilol holatida qaytib tugaydi. “Sizdan (ey, Muhammad!) hilollar (yangi oylar) haqida so‘raydilar. “Ular odamlarga (yil hisobi) va haj uchun vaqt o‘lchovlaridir”, – deb ayting” (Baqara surasi, 189-oyat).
لكل شئٍ إذا ما تم نقصانه فلا يُغر بطيب العيش إنسان
هي الأمور كما شاهدتها دول من سرّه زمن ساءته أزمـــــــــان
Ma’nosi:
Har narsaki kamolga yetgach, nuqsonga uchrar,
Ayshning rohatiga aldanma, inson.
Ko‘rganingdek, ishlar navbati bilan,
Bir gal masrurdirsan, boshqa payt g‘amnok.
Mazkur baytlarni Abulbaqo ar-Rundiy rahimahulloh (601-684h./1204-1285m.) Andalusiyaning mag‘lubiyatini ko‘rganda aytgan ekan.
Demak, oqil inson tarixdan ham, tabiat hodisalaridan ham, hatto o‘zining xilqatidagi o‘zgarishlardan ham o‘zi uchun xulosalar olishi va bu xulosalar uning imonining quvvati ortishiga, gunohlardan qaytib, Allohning toatiga bo‘yin egishga sabab bo‘lmog‘i lozim.
Homidjon qori ISHMATBЕKOV