Shu yilning muborak Ramazon oyida muhtaram yurtboshimiz “Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf” majmuasining ochilish marosimida bu joyda ulamolar, diniy soxa xodimlarining ilmiy suhbatlarini uyushtirish, ularning malakasini oshirish hamda Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf hazratlarining ilmiy meroslarini o‘rganib, keng targ‘ib qilish yuzasidan tavsiyalar bergan edilar. Zero, umrini din xizmati, ilm ravnaqi yo‘lida sarf etgan buyuk alloma rahmatullohi alayh o‘zlari hayotlik chog‘larida ilm ahli, ulamolar, shogirdlari bilan ko‘plab ilmiy suhbatlar, anjumanlar o‘tkazar edilar. Ana shu ezgu an’ana yana davom ettirilmoqda. Endilikda, shayx hazratlari nomlari bilan atalguvchi mazkur majmuaning maxsus majlislar zalida mahalliy va xalqaro miqyosda ilmiy anjumanlar, munavvar suhbatlar, dinimiz, xalqimiz uchun manfaatli tadbirlar o‘tkaziladi.
Bugun, 4 iyul kuni birinchi bor ushbu majmuada “Hanafiylik – mo‘tadil mazhab” nomli diniy soxa xodimlarining anjumani tashkil etildi.
Avvalo anjuman aynan mazhablar mavzusida o‘tkazilishi bejiz emas. Zero Shayx hazratlari musulmonlarni doim buyuk ulamolar, ulug‘ mujtahid zotlar yo‘lini mahkam tutishga, ummatning birligi, totuvligini ta’minlashga, ixtiloflarga barham berishga chaqirib kelganlar. Bu yo‘lda yirik asarlar ta’lif etgan edilar.
Chindan ham bugun ana shu merosni o‘rganish, nafaqat diyorimiz, balki mintaqamizda keng tarqalgan Hanafiy mazhabida mustahkam bo‘lib, ixtilof va fitnalarning oldini olish har qachongidan ham zarur bo‘lib qoldi. Bugun har yerdan turli vositalar orqali musulmonlarni chalg‘itib, mazhablarni inkor qilayotgan, ulamolarni rad etib, Qur’on va sunnatdan o‘zicha mustaqil hukm chiqarish da’vosini qilayotgan savodi chala kimsalar islom ummatini adashtiryapti, tafriqa va ixtiloflarga sabab bo‘lyapti.
Anjumanda ishtirok etgan O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi muftiy Usmonxon Alimov hazratlari va boshqa notiqlar o‘z chiqishlarida “Mujtahid ulamolarning ta’rifi”, “Mazhablarning kelib chiqishi va islom olamidagi ahamiyati”, “Imom Abu Hanifa rohmatullohi alayhning hadis ilmidagi o‘rni” kabi mavzularda ma’ruza qildilar.
Shuningdek tadbirda O‘MI raisi o‘rinbosari, shayx Abdulaziz Mansurov "Islom dinida mo‘tadillik" mavzusida, O‘MI Kotibiyat bo‘limi mudiri Muhammadayyub Xomidov "Imom Abu Hanifaning hadis borasidagi o‘rni" mavzusida ma’ruzalari bilan ishtirok etdilar.
Ulamolar mujtahid darajasiga yetmagan kishilar muayyan mazhabni ushlashlari lozim, deb aytganlar. Doktor Vahba Zuhayl: “Fiqhiy mazhablarning ixtilof va fitnalarga, qonli to‘qnashuvlarga olib kelganini bilmaymiz. Yirik to‘qnashuvlar aqidaviy masalalarda bo‘lgan”, deb aytgan.
Ba’zilar Abu Hanifa rohmatullohi alayhni kam hadis bilganlikda noo‘rin ayblaydi. Vaholanki ul zot hadislarni aniqlshda talablari shu darajada yuqori ediki, uni faqat muhaddislar anglay olardilar. O‘zlarining talablariga ko‘ra eng ishonchli deb bilgan hadislarinigina “Musnad”ga kiritgan va fiqhiy masalalarda qo‘llagan edilar. Abu Hanifa hadisni tushunishda, idrok etishda ko‘p muhaddislar yetib bormagan nuqtaga yetib bordilar. Bu borada ul zot shunday degan edilar: Allohning dinida o‘z ra’yingiz bilan hech bir so‘z ayta ko‘rmang. Hadisga ergashing. Kim hadisdan chetga chiqsa adashadi.
Ana shu mukammal fiqh maktabiga asos solgan, ilm va taqvoda peshqadam bo‘lgan zotlarga hurmatsizlik qilayotgan, islom olamining mujtahidi mutlaqlaridan o‘z fikrini ustun qo‘yib, musulmonlarni chalg‘itayotgan, mazhabga tosh otayotgan kimsalarga xolis, ilmiy, asosli raddiya berish, diniy savodsizlikka barham berish, fitnalarning oldini olish bugun har bir imom-xatib, islomshunos mudarrisning vazifasi ekanligi ta’kidlandi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi matbuot xizmati
Ba’zi otalar ayoli, bolalaridan o‘zining ayshu ishrati va ulfatchiligini ustun qo‘yadilar, gohida o‘sha tarafga butunlay burilib ketadilar.
Ey muhtaram ota! Nima uchun oilangiz va bolalaringizdan qochyapsiz?! Nima uchun ko‘zingizdagi nurga parda tashlayapsiz, farzandlaringiz sizni tun qorong‘usidan boshqa mahal ko‘ra olishmayapti.
Barchalari sizni izlaydilar. Yosh bolalarni o‘psangiz, kattalar davrasida bo‘lsangiz, tabassumingizga sababchi bo‘luvchi ayolingizga e’tibor qaratsangiz, qanday ham go‘zal!
Zimmangizdagi ularning haqlariga bee’tibor bo‘lmang. “Yemak-ichmak, kiyim-kechagini to‘kib-sochib qo‘ysam bo‘ldi, vazifamdan qutuldim”, deb o‘ylamang. Ular siz tomoningizdan yetkaziluvchi ma’naviy, ruhiy ozuqaga muhtojdirlar.
Ey muhtaram ota! Oilangiz bee’tibor qolsa, ko‘zi ochlarning hirslari ularni yeb bitirishi mumkin. “Boshsiz qolgan jasad tirik turadi”, deb o‘ylamang. Siz oilangiz uchun tananing boshideksiz, bosh tanadan judo bo‘lsa, ruh tanadan ajraydi va hayot tugaydi.
Oilangizga mustahkam qo‘rg‘on bo‘ling. Unutmangki, qiyomat kuni har bir rahbar o‘z qo‘l ostidagilari borasida javob beradi.
Barcha mas’uliyatni ayolingizga yuklab qo‘ymang. Tarbiya mashaqqatini uning yelkasiga yuklamang.
O‘tinaman, zoye bo‘layotgan umringizga, oilangizga qayting! Avval Robbingizga qayting va qilgan gunohu isyonlaringizga tavba qiling. Namozga mahkam bo‘ling. Qalbingizda iymon qayta barq urib, rahmat vujudingizga sizib kirishi uchun tun qorong‘usida turib tahajjud o‘qing.
Har gal bolalaringizni, ayolingizni ko‘rsam, ularning ko‘zidagi mahzunlik meni tilka-pora qiladi. Buning ta’siridan sizga aytadigan oxirgi gapim:
Yerdagilarga rahm qil, samoning Egasi senga ham rahm qiladi. Senga shukrini ado qilolmaydigan darajada ne’matlar ato etgan Robbingga yaqinlash. Oila deb atalmish ne’matdan yuz o‘girding. Oilangni tashlab ketding, ular qayoqqa borarini bilmay qolishdi.
Achinarli bir voqeani keltiray: Ota-onasi ishga ketib yolg‘iz qolgan bolalarning sho‘xliklari avjiga chiqib, oralaridan biri pichoq o‘ynab xonadagi charim divan va kursini yirtib, teshdi. Ota ishdan kelib bolaning qilgan ishini ko‘rdi va qattiq g‘azablanib bolaning qo‘l-oyoqlarini mahkam bog‘lab qo‘ydi.
Bola tinmay yig‘lab, bo‘shatib yuborishlarini o‘tinib so‘radi. Lekin bari befoyda edi. G‘azablangan otaga hech narsa ta’sir qilmadi. Lekin ona bog‘ichlarni yechishga urindi. Ota unga: “Agarda yechsang, taloqsan”, dedi.
Bola tinmay yig‘layverganidan tinkasi quridi va uxlab qoldi. Uning qo‘l-oyoqlarining rangi o‘zgara boshladi va ko‘karib ketdi.
Ota qo‘rqib ketganidan bog‘ichni yechdi va bolani darhol shifoxonaga olib bordi. Bola koma holatida edi. Shifokorlar bolaning oyoq-qo‘llarini amputatsiya qilishga qaror qilishdi. Bola o‘tkir ishemiyaga chalingan edi.
Ota amputatsiya qilish uchun berilgan qog‘ozga imzo qo‘yarkan, tinmay yig‘lardi.
Haqiqiy musibat bola jarrohlik amaliyotidan chiqqanidan keyin boshdandi. Bola otasiga qarab: “Dada, dadajon, oyoqlarimni qaytarib berishsin. Endi hecham bunday ish qilmayman”, deya dod soldi.
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.