Bugun, 22 iyun kuni O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Usmonxon Alimov hazratlari Toshkent shahri Shayxontahur tumani “Eshon Boboxon” jome masjidining yangidan barpo etilayotgan binosiga birinchi g‘ishtni qo‘yib berish uchun tashrif buyurdilar.
Jome masjid poydevoriga tamal toshini qo‘yish jarayonida muftiy hazratlari ushbu masjid mo‘min-musulmonlar uchun ziyo va hidoyat tarqatuvchi, yoshlar ma’rifati yuksalishida hissa qo‘shadigan dargoh bo‘lishini tilab, quyidagi so‘zlarni bayon qildilar.
– Alloh taologa beadad shukronalar bo‘lsinki, yurtimizga O‘zning juda ham ulug‘ ne’matlarini berdi. Muhtaram Prezidentimiz rahbarligida barcha sohalarda islohotlar, o‘zgarishlar amalga oshirilyapti. Yangi masjidlar soni kun sayin ortib bormoqda. O‘tgan Ramazon oyida uchta masjid bunyod etildi, muborak oy yakunlanishi bilanoq yana bir masjidni ochilish marosimida o‘tkazdik. Mana bugun esa muftiylar sulolasining avvallari bo‘lmish – Eshon Boboxon ibn Abdulmajidxon nomlaridagi jome masjid tubdan qayta qurilishi uchun tamal toshini qo‘yishga jam bo‘lib turibmiz.
Eshon Boboxon hazratlari eng og‘ir davrlarda O‘zbekiston xalqi, uning tinchligi, odamlarning diniy sohada to‘g‘ri yo‘ldan borishlari uchun juda katta xizmat qilganlar. O‘rta Osiyo va Qozog‘iston musulmonlari idorasi raisi, muftiy sifatida esa beshta davlat ulamolarini bir o‘zanga solib, mo‘min-musulmonlarning hamjihatligini ta’mishlaga erishganlar.
U kishi yurtimiz mo‘min-musulmonlari tomonidan katta ehtirom bilan eslanadigan ulug‘ allomadir. Ushbu silsila haqida gap ketganda, Eshon Boboxon hazratlari va u kishining farzandu arjumandlarining uzoq yillar davomida e’tiqod musaffoligi yo‘lidagi beqiyos xizmatlarini alohida e’tirof etish kerak.
Men, bugun o‘sha og‘ir damlarni eslar ekanman, ulamolarning mashaqqatli hayotlari, og‘ir mehnat faoliyatlari, o‘z o‘rnida ibratli hayot yo‘llarini yodga olib, bu juda katta matonat ekanini alohida ta’kidlayman. Aslida, ular faoliyat yuritgan damlarni eslash og‘ir, qanchadan-qancha qiyinchiliklar, o‘sha paytdagi Ittifoq rahbarlari bilan kelishib ishlash oson bo‘lmagan. Ana shunday murakkab davrda ular Diniy idorani ta’sis etishga erishdilar.
Shunday qiyin zamonlar haqida Hazrati Rasululloh sollallohu alayhi va sallam bunday deb xabar berganlar: “Hali odamlarga shunday bir zamon ham keladiki, unda dinida sabr qiluvchi kishi huddi cho‘g‘ni changallab turgan odamga o‘xshaydi”, degan hadislarida diniy faoliyat ko‘rsatish o‘ta qiyin bo‘lgan vaqtlarda dinni huddi cho‘g‘ni ushlagandek tutib, keyingi avlodlar uchun ko‘prik vazifasini bajargan, mana shunday jonkuyar ulamolarni nazarda tutgan bo‘lsalar, ajab emas.
O‘tgan kuni Avstriyaning Vena shahrida bo‘lib o‘tgan din ulamolarining nufuzli anjumanida ham Eshon Boboxon hazratlari va u kishining xizmatlari ko‘p esga olindi. Chunki Eshon Boboxon hazratlaridan MDH davlatlari, xususan, Kavkaz musulmonlari yetakchilari doimo maslahat olib turganlar. Shuningdek, Sobiq Ittifoq davlatlarida muftiylik qilayotgan ulamolar yoki din peshvolari Buxoro yoki Toshkentdagi madrasalarda ta’lim olganlar.
Bir narsani aytishim kerakki, ushbu masjidga har safar kelganimda tor va kichik ekanini ko‘rib, ulug‘ olim nomiga munosib shaklda qayta bunyod etishni dilimga jo qilib yurardim. Allohning izni ila mana shu kunlarga ham yetib keldik. Ushbu mahalla ahlining sa’y-harakati, saxovapesha insonlarning himmati bilan mazkur masjid juda ham go‘zal shaklda qayta bunyod etish ishlari boshlandi. Insha Alloh ushbu masjid qurib bitkazilgandan keyin ham ochilish marosimida ishtirok etamiz.
Shundan so‘ng, O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi maslahatchisi Abduhakim qori Matqulov, Toshkent shahar bosh imom-xatibi Rahimberdi domla Rahmonov muftiylar sulolasi va ushbu jome masjid to‘g‘risida so‘z yuritdilar.
“Eshon Boboxon” jome masjidi loyihasi o‘ziga xosligi, milliy hamda zamonaviy masjidlarning uslublarini o‘zida aks ettirganligi bilan ajralib turadi. Xonaqoh va pastki qism jami 3000 namozxonni sig‘dirishga mo‘ljallangan. Shuningdek, ayollar uchun alohida tahoratxona va namozxona o‘rin olishi rejalashtirilgan.
Tadbirda ulamolar, mahalla faollari, mo‘ysafid otaxonlar va keng jamoatchilik vakillari ham ishtirok etishdi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati
Bismillahir Rohmanir Rohiym
1. Kvadroberlik atamasining kelib chiqishi va mazmuni
Kvadroberlik (quadrobics yoki quadrobics lifestyle) ingliz tilidagi "quad" (to‘rt) va "aerobics" (jismoniy mashq) so‘zlaridan tashkil topgan atamadir. Bu submadaniyat to‘rt oyoqlab yurgancha mushuk, it yoki boshqa hayvonlarga taqlid qilish, ularga xos sakrash va harakatlarni bajarish orqali o‘zini ifoda etish shaklidir. Ayrim hollarda bu harakat o‘zini hayvon deb tasavvur qilishga borib yetadi.
Uning paydo bo‘lishi:
2008-yilda yaponiyalik Kenichi Ito maymunlarga taqlid qilib, 100 metrni to‘rt oyoqlab yugurib o‘tganidan keyin e’tiborni tortgan.
2010-yillarda "Animal Flow" nomli sport yo‘nalishi bilan bog‘liq tarzda ommalasha boshlagan.
So‘ngra, TikTok va boshqa ijtimoiy tarmoqlarda yoshlar orasida "kvadrober"lar jismoniy mashqlarni, sakrashlarni, maska va kostyumlar kiyishni moda qilganlar.
2. Ijtimoiy va ruhiy oqibatlari
Kvadroberlik tashqi tomondan zararsiz ko‘rinsa-da, uning chuqur ijtimoiy va ruhiy oqibatlari mavjud:
Shaxsiylik inqirozi: Yoshlar o‘zlarini hayvon sifatida ko‘rishga intilishi psixologik nomutanosiblik va shaxsni tan olmaydigan buzilishlarga olib kelishi mumkin.
Ota-ona va jamiyatdan ajralish: Bu submadaniyatni tanlaganlar ko‘pincha real jamiyatdan yiroqlashadi, internetdagi virtual guruhlarga yopishib qoladi.
Normativ qadriyatlarga qarama-qarshilik: Jamiyatda qabul qilingan axloqiy me’yorlarga zid bo‘lgan harakatlar – odamlar oldida itdek yurish, qichqirish, sakrashlar – boshqalarda noqulaylik uyg‘otadi va bu omma orasida tushunmovchilik va ziddiyatlarga sabab bo‘ladi.
Fitna va ijtimoiy xavf: Ayrim holatlarda kvadroberlar odamlar ustiga sakrash, g‘alati tovushlar chiqarish orqali atrofdagilarda qo‘rquv uyg‘otgan holatlar kuzatilgan (masalan, Toshkentda kuzatilgan holatlar).
3. Islom nuqtayi nazaridan bahosi
Islom dini inson sha’nini oliy darajada qadrlaydi. Kvadroberlik esa bu sha’nni pastga tushiruvchi, fitratga zid bo‘lgan xatti-harakatdir.
A) Insonning sha’ni va martabasi
وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ
"Biz Odam bolalarini aziz qildik…" (Isro surasi, 70-oyat).
Tafsiri: Imom Tabariy va boshqa mufassirlar bu oyatda insonlarga Alloh tomonidan berilgan sha’n va fazilatlar – aql, to‘g‘ri yo‘riq, nutq, kiyinish qobiliyati, halol rizq kabi ne’matlarni nazarda tutganlar. Bu oyat asosida inson o‘zini hayvonga o‘xshatmasligi lozim, chunki Alloh insonni hayvondan ustun qilgan.
B) O‘zini boshqalarga o‘xshatish (tashabbuh) haqida hadis
"Kim bir qavmga o‘xshasa, u o‘sha qavmdandir" (Abu Dovud, Libos: 4020).
Sharh: Ulamolar bu hadisdagi "tashabbuh" ni faqat diniy emas, balki xulqiy va madaniy jihatdan o‘xshashlik deb izohlaydi. Odam o‘zini hayvonga o‘xshatish orqali aslida insoniy fazilatlarini rad etgan bo‘ladi.
C) Fitratni buzish – harom amallardan biri
وَلَآمُرَنَّهُمْ فَلَيُغَيِّرُنَّ خَلْقَ اللَّهِ
(Shayton dedi:) "Ularni albatta buyuraman, shunda ular Allohning yaratganini o‘zgartiradilar" (Niso surasi, 119-oyat).
Tafsiri: Ibn Kasir rahimahulloh va boshqa mufassirlar bu oyatni fitratni buzish – jinsni o‘zgartirish, tabiiy xulqdan chiqish, o‘zini boshqa mavjudotga o‘xshatish sifatida talqin qilishgan. Kvadroberlik bu ma’noda insoniy fitratni o‘zgartirishga kiradi.
D) Fitna va ijtimoiy xavf
وَالْفِتْنَةُ أَشَدُّ مِنَ الْقَتْلِ
"Fitna qotillikdan battar" (Baqara surasi, 191-oyat).
Tafsiri: Qurtubiy bu oyatdagi "fitna"ni – ijtimoiy notinchlik, odamlar orasida g‘alayon chiqish, ularning tinchini buzish deb tushuntirgan. Jamoat joyida o‘zini hayvon kabi tutish aynan mana shu fitnaga olib keladi.
Kvadroberlik tashqi tomondan zamonaviy "subkultura" bo‘lib ko‘rinsa-da, aslida bu harakat yoshlar orasida insoniylik sha’nini pastga tushiruvchi, fitratni buzuvchi, jamiyatda fitna chiqaruvchi va Islomiy qadriyatlarga ziddir. Ulamolar, tarbiyachilar, ota-onalar bunga qarshi ogoh bo‘lishi, yoshlarni bunday zararli yo‘nalishlardan kelajak avlodlarni ham ogohlantirishi va uzoq tutishi zarur.