Shu kunlarda ijtimoiy tarmoqlarda O‘zbekiston musulmonlari idorasi fatvosiga asosan Buxoro viloyati Kogon tumanidagi “Bahouddin Naqshband” ziyoratgohidan eski daraxt bo‘laklarini olib boshqa joyga qo‘yilganiga nisbatan turli fikr-mulohazalar bildirilmoqda.
2019 yil 7 may kunidagi O‘zbekiston musulmonlari idorasi xatida keltirilgan “Daraxt va tosh kabilarni muqaddas deb bilishning shirkligi to‘g‘risida”gi fatvosiga asosan ushbu qurigan daraxt qoldiqlari ziyoratgoh hududidan olib qo‘yildi. Ba’zi insonlarning bilimsizligi sabab, ulkan gunoh ishga sabab bo‘layotgan eski, qurigan daraxt boshqa joyga olib qo‘yilganiga juda ko‘p ijobiy munosabatlar bildirildi. Lekin ayrim toifa kishilar to‘g‘ri maqsadda qilingan bu ishni noto‘g‘ri, deb yoyishga intilmoqdalar.
“Bahouddin Naqshband” ziyoratgohidagi qurigan daraxtni ayrim kishilar muqaddas sanab, tavof, duo va ibodat markaziga aylantirib, undan hojatlarini so‘rash kabi shirk amallar avj olgani sababli Diniy idora uni majmua maydonidan boshqa joyga olish haqida fatvo bergan. Zero, xalqimizda “Qurigan daraxt xosiyat keltirmaydi!”, dergan o‘lmas naql ham bor.
Biroq, ijtimoiy tarmoqlardagi ayrim manbalar iddao qilayotganidek, O‘zbekiston musulmonlari idorasining Buxoro viloyati vakilligiga yuborilgan xatda eski daraxt qoldiqlarini yoqib yuborish kabi keskin harakatlarga undalmagan. Balki uni odamlar gavjum bo‘ladigan masjid yaqinidan, ziyoratgoh hududidan olib tashlash qayd etilgan. Shuningdek, ayrim noxolis manbalarda bo‘rttirib ko‘rsatilayotgandek, “ushbu tut daraxtining olib qo‘yilishi boshqa din vakillarining osori-atiqalarini ham yo‘q qilishga yetaklaydi”, degan mazmundagi gij-gijlovchi gaplar mutlaqo asossizdir. Islom doimo diniy bag‘rikenglik tamoyillarini qo‘llab-quvvatlaydi, o‘zga din vakillariga hurmatda bo‘ladi.
Yana bir muhim jihat, yurtimizda ziyorat turizmi rivojlanishi natijasida, musulmon mamlakatlaridan ham tashrif buyuruvchilar ko‘paydi. Ayniqsa, Bahouddin Naqshband ziyoratgohiga Hindiston, Pokiston, Turkiya, Malayziya va Indoneziya kabi davlatlardan bir necha minglab tariqat namoyondalari ham kelmoqda. Ushbu ziyoratgohdagi daraxtning atrofini aylanib, undan madad so‘rayotgan fuqarolarimizni chet-ellik mehmonlar kuzatib, qattiq taajjubga tushishmoqda. Bunday holat musulmon sayyohlarda diyorimiz haqida bid’at-xurofotlar avj olgan joylar ekan, degan noto‘g‘ri tasavvur shakllanishiga sabab bo‘lmoqda.
Xorijlik ziyoli sayyohlarning “Nahotki Imom Buxoriy, Imom Termiziy kabi ulug‘ allomalarning vorislari mana shunday gunoh ishlarga qo‘l ursa?”, degan mazmundagi fikrlarga ham guvoh bo‘lingan.
Qayd etish lozimki, yaxshi va to‘g‘ri maqsadda qilingan xayrli ishlarga ijtimoiy tarmoqlarda siyosiy tus berib, davlat va din munosabatlariga salbiy ta’sir etishga urinish yomon niyatli kimsalarning dushmanlik ishidir. Diniy idora O‘zbekiston Respublikasi huquqiy-demokratik davlat ekanini to‘la anglagan holda, ayrim noxolis manbalarning vaziyatni noto‘g‘ri talqin qilish yo‘lidagi xatti-harakatlarini mutlaqo asossiz, jamiyatda diniy omil sababidan fitna chiqarish va yurt tinchligiga rahna solish ekanini ta’kidlaydi.
Shuning barobarida ijtimoiy tarmoq yurituvchilariga Alloh taboraka va taolodan rushdu hidoyat tilab, har qanday savobli ishda yaqindan hamkorlik qilishdan mamnun ekanimizni bildiramiz.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Imom Bayhaqiy, Abu Ubayd va Ibn Asokirlar Suvayd ibn G‘afla roziyallohu anhudan rivoyat qiladilar:
«Umar roziyallohu anhu Shomga kelganida ahli kitoblardan biri: «Ey mo‘minlarning amiri! Mo‘minlardan biri meni o‘zing ko‘rib turgan holga soldi», dedi. U kaltaklangan, boshi yorilgan holda edi. Umar roziyallohu anhu qattiq g‘azablandi va Suhayb roziyallohu anhuga:
«Bor, qara-chi, buning sohibi kim ekan?» dedi.
Suhayb roziyallohu anhu borib qarasa, u Avf ibn Molik roziyallohu anhu ekan.
Suhayb unga: «Mo‘minlarning amiri sendan qattiq g‘azablandi. Muoz ibn Jabal roziyallohu anhuning oldiga bor, u zot bilan gaplashsin. Umar shoshilib, seni bir narsa qilib qo‘yadimi, degan xavfdaman», dedi.
Umar roziyallohu anhu namozni o‘qib bo‘lib:
«Suhayb qani?! U odamni keltirdingmi?!» dedi.
«Ha», dedi Suhayb.
Avf Muozning oldiga borib, bo‘lgan voqeani aytib bergan edi, bas, Muoz o‘rnidan turib:
«Ey mo‘minlarning amiri! U Avf ibn Molik ekan. Uning gapini eshitib ko‘ring. Shoshilib, uni bir narsa qilib qo‘ymang», dedi. Umar unga:
«Sening bu bilan nima ishing bor?!» dedi.
«Ey mo‘minlarning amiri, qarasam, bu bir muslima ayolning eshagini yetaklab ketayotgan ekan. Eshak sakrab, ayolni yiqitib yuboray debdi. Lekin ayol yiqilmabdi. Manavi bo‘lsa, uni turtib yiqitib, o‘zini ayolning ustiga otdi», dedi Avf.
Umar unga: «Menga ayolni olib kel, aytganingni tasdiqlasin», dedi.
Avf ayolning oldiga bordi. Ayolning otasi bilan eri: «Nima qilib qo‘yding?! Bizning sohibamizni sharmanda qilding-ku!» dedilar.
Biroq ayol: «Allohga qasamki, u bilan boraman!» dedi.
Otasi bilan eri: «Biz borib, sening nomingdan gapiramiz», dedilar va Umar roziyallohu anhuning huzuriga kelib, Avf aytgan gaplarga o‘xshash gap aytdilar.
Bas, Umar amr qildi. Yahudiy osildi.
So‘ngra Umar: «Biz sizlar bilan bunga sulh qilganimiz yo‘q. Ey odamlar! Muhammadning zimmasi haqida Allohdan qo‘rqinglar! Ulardan kim bu ishni qilsa, unga zimma yo‘q!» dedi.
Suvayd: «O‘sha men ko‘rgan yahudiy Islomda birinchi osilgan odam edi», dedi».
Bu hodisada Umar ibn Xattob roziyallohu anhuning siyosat yoki tashviqot uchun emas, balki adolat uchun ish olib borishlari yaqqol namoyon bo‘lmoqda. Mazkur yahudiy qilar ishni qilib qo‘yib, makkorligini ishga solgan edi. U: «Musulmonlarning xalifasi kelib turibdi, hozir siyosat nozik paytda unga arz qilsam, siyosat uchun mening tarafimni oladi», deb o‘ylagan edi.
Darhaqiqat, ish avvaliga, sirtdan qaraganda yahudiy o‘ylaganicha boshlandi. Umar ibn Xattob roziyallohu anhu katta sahobiy Avf ibn Molik roziyallohu anhuning obro‘siga e’tibor qilmay, ishning haqiqatini surishtira boshladilar. U kishidan boshqa odam bo‘lganida bir yahudiyni deb, o‘zimizning obro‘li odamni xijolat qilmaylik, degan mulohazaga borishi mumkin edi. Ammo hazrati Umar roziyallohu anhuning tabiatlarida va u kishi ko‘rgan tarbiyada bunday mulohaza bo‘lishi mumkin emas edi.
U kishidan boshqa odam bo‘lganida siyosat uchun, nohaqdan bo‘lsa ham ularning yonini olishi mumkin edi. Ammo hazrati Umar roziyallohu anhu bunday qilishlari mumkin emas edi. U kishi aybdor kim bo‘lishidan qat’i nazar, uning aybiga yarasha jazosini berish tarbiyasini olganlar. Va shunday qildilar ham.
«Hadis va hayot» kitobining 23-juzidan olindi