Hunayn g‘azotida ba’zi ansorlar bir-birlari bilan ko‘rishib, “Alloh taolo Rasulini mag‘firat qilsin! Odamlarga o‘ljadan berib, bizni tark etdilar. Vaholanki, qilichlarimizdan qon tomchilab turibdi” deya pichirlashdilar. Bu gap Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga yetib keldi. Ansorlarning barchasini bir joyga to‘pladilar. Makka ahlidan uzoqroq joyga. Ansorlarga xitob qildilar. His-tuyg‘ular qorishgan, muloyimlik qorishgan, nafislik, noziklik qorishgan gaplarni aytdilar. Istardimki, har bir musulmon u zot alayhissalom aytgan ushbu gaplarni yodlab olsa. Allohga hamdu sano aytdilar. Keyin:
“Ey ansorlar jamoasi, sizlar tarafdan menga yetib kelgan gap, qanday gap?! Oldingizga kelganimda zalolatda edingiz, Alloh sizlarni men sababli hidoyat qilmadimi?! Tarqoq edingiz, Alloh men sababli sizlarni bir-biringizga ulfat qilmadimi?! Faqir edingiz, Alloh men sababli sizlarni boy qilmadimi?!” dedilar. Ular “Ha, Alloh va Rasuli marhamatli va afzaldir!” deyishardi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam “Menga javob qaytarmaysizlarmi, ey ansorlar jamoasi?” dedilar. Ular “Javob berdik, ey Rasululloh” deyishdi. “Ha, Alloh va Rasuli marhamatli va afzaldir!” deyishardi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam “Menga javob qaytarmaysizlarmi, ey ansorlar jamoasi?” derdilar. Ular “Javob berdik, ey Rasululloh” deb aytishardi.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Allohga qasamki, agar xohlasangiz: “Siz bizga yordamsiz holda keldingiz, biz sizga yordam berdik, yolg‘onchi qilingan holda keldingiz, biz sizni tasdiqladik, , faqir edingiz, sizga mol berib, boy qildik!” – deb aytishingiz mumkin, shunda to‘g‘ri aytgan bo‘lasizlar va sizlarni hech kim inkor etmaydi!” – dedilar. Ansorlar bu gaplarni eshitib baland ovozda: “Yo‘q, barcha yaxshilik va marhamat Alloh tomonidan bo‘ldi!” – deb yuborishdi.
Rasululloh alayhissalom biroz to‘xtab, so‘zlarida davom etdilar: “Ey ansorlar, ey do‘stlarim! Men makkaliklarni Islomga kirsinlar, deya siylagan dunyoning arzimas matohini deb ko‘nglingiz og‘ridimi?! Sizlarga Islomingizni qoldirdim.
Ey ansorlar, u odamlar qo‘y va tuyalar bilan ketishlariga, o‘zlaringiz esa Alloh va Rasuli bilan uyga qaytishga rozi bo‘lmaysizlarmi?! Allohga qasamki, sizlar olib qaytayotgan narsa ular olib qaytayotgan narsadan yaxshiroqdir.
Muhammadning joni qo‘lida bo‘lgan Zotga qasamki, agar hijrat bo‘lmaganida, men ansorlardan biri bo‘lar edim.
Odamlar ustki kiyimim bo‘lsalar, ansorlar tanamga tegib turadigan kiyimimdirlar.
Odamlar bir tomonga, ansorlar boshqa tomonga yursalar, men ansorlar tomonga yurgan bo‘lar edim.
Biroz sabr qilinglar, men bilan Havzi Kavsar oldida ko‘rishasizlar.
Allohim, ansorlarni, ansorlarning farzandlarini va farzandlarining farzandlarini ham o‘z rahmatingga olgin!”
Ansorlar bu muloyim, mehr to‘la, ajoyib so‘zlardan soqollari ho‘l bo‘lib ketguncha yig‘ladilar. Ushbu xutba va undagi gaplar har bir musulmon fahmlab, zehniga jo qilishi va tez-tez takrorlab turishi uchun qanchalar munosibdir! Chunki, bu orqali Sayyidimiz Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning naqadar nafis va muloyimliklarini his etadi.
Muhammad Sa’iyd Ramazon Butiy rahimahullohning mav’izasidan
Nozimjon Hoshimjon tarjimasi
Savol: Chatgpt (sun’iy intellekt) orqali diniy savollarimizga javob olsak bo‘ladimi, shu javoblarga amal qilsak bo‘ladimi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Yo‘q, bu joiz emas. To‘g‘ri, Chatgpt platformasi ayrim sohalarda insonlarga foyda bermoqda. Ammo diniy savollarga to‘g‘ri javob berishga ojizlik qiladi. Chunki u ham inson omili tomonidan ishlab chiqilgan bir mahsulot. Qolaversa, ba’zan savollarga taxminiy javoblar, hatto bu masala falon kitobda bor deb, arabiy iboralar ham berishi mumkin. Lekin u keltirgan iboralar na u aytgan kitobda va na boshqa fiqhiy manbalarda uchramaydi. Shu bois shar’iy masalalarga ahli ilm, mutaxassislarga murojaat qilish orqali yechim topish darkor. Alloh taolo oyati karimada bunday marhamat qilgan:
فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ
“Agar bilmaydigan bo‘lsangiz, zikr ahlidan so‘rangiz!” (Anbiyo surasi, 7-oyat).
Musulmon odam biror narsani bilmay qolsa, uni biladigan kishidan, o‘sha sohaning «zikr ahli»dan o‘rganishi lozim bo‘ladi. Shunday ekan, e’tiqod va dinu-diyonatga tegishli narsalarni ham shu sohaning bilimdonlaridan so‘rash talab etiladi. Buyuk tobeiy Ibn Sirin rahimahulloh bunday deganlar:
إن هذا العلم دين فانظروا عمن تأخذون دينكم. رواه مسلم
“Albatta, bu ilm dindir. Bas, diningizni kimdan olayotganingizga qaranglar” (Imom Muslim rivoyati).
Mazkur iboraning sharhida Mulla Ali Qori rahimahulloh bunday deganlar:
“Bu ilm” so‘zidan murod Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ummatga olib kelgan Qur’oni karim va hadisi sharifdan iborat bo‘lgan ta’limotdir. Uni ishonchli va adolatli zotlardan olmoqdamisiz yoki yo‘q, shunga nazar solinglar, ya’ni qayerdan, kimdan ilm olayotgangizni aniq bilinglar”. (“Mirqotul mafotih” kitobi). Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.