Tanlovga!
Javob: Ushbu so‘zning «yuksak sharaf», «miqdor» va «belgilangan vaqt yoki makon» kabi ma’nolari mavjud.
Javob: Ulamolar bu savolga bir qancha javoblar berishgan:
Javob: Uning kechaning boshqaridan bir qancha ustunliklari bor:
Javob: Qur’on tilovati, namoz, zikr va duolar bilan ibodat qilib o‘tkazish lozim.
Javob: Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bajargan va bunga targ‘ib qilgan amal bo‘lgani uchun sunnat amal sanaladi.
Javob: Ushbu kechada quyidagi duo ko‘proq aytiladi: «Allohumma innaka a’vuffun, tuhibbul a’fva fa’fu a’nniy» (Ma’nosi: Allohim, Cen marhamatli Zotsan, afv etishni suyasan, meni kechirgin!).
Javob: Ramazonning oxirgi o‘n kunligidagi toq kechalar, xususan, yigirma birinchi va yigirma yettinchi kechadan izlash maqsadga muvofiqdir.
Javob: U qiyomatga qadar barcha Ramazon oylarida bo‘ladi.
Javob: Buning hikmatlaridan biri musulmonlarni ixlos va muhabbat bilan Ramazonning oxirgi o‘n kunligini to‘liq ibodat ila o‘tkazishga targ‘ib qilishdir.
10. Savol: Kechaning qanchasida qoyim bo‘lish lozim?
Javob: Kechaning ba’zisini ibodat bilan o‘tkazish mumkin, ammo to‘liq ibodat qilish afzaldir.
Manbalar asosida
Iysoxon Yahyo tayyorladi
Ilgari musulmonlar ayrim ulamolarni ulug‘lab, “Shayxul Islom” (Islom dini shayxi), “Faxrul Islom” (Islom dini faxri), “Hujjatul Islom” (Islom dini hujjati), “Najmul ulamo” (Ulamolar yulduzi), “Muftiy saqolayn” (Insu-jin muftiysi), “Lisonul mutakallimiyn” (Mutakallimlarning so‘zlovchi tili) kabi unvonlar bilan ataganlar. Bunday atash aslo mubolag‘a bo‘lmagan. Balki u muhtaram ulamolar haqiqatdan ushbu unvonlarga loyiq bo‘lganlar. Masalan, “Shamsul aimma” (Imomlar quyoshi) unvoni berilgan Saraxsiy rahmatullohi alayh o‘n ikki ming risolani yod olgani naql qilingan.
Abu Mansur Moturidiyni yaqindan tanigan ulamolar va shogirdlari tomonidan u zotning martabalarini namoyon etuvchi ko‘plab unvonlar berilgan:
– Imomul hudo (To‘g‘ri yo‘lga boshlovchi);
– Muvattidu aqoidi ahlis sunna (Ahli sunna aqidalari asoschisi).
Abu Mansur Moturidiyning mazkur unvonlari ham aslo mubolag‘a emas, balki u zot haqiqatan shu martabaga loyiq zot bo‘lganlar.
Ulamolar aytadilarki, Hujjatul Islom (Islom dini hujjati) deyilganda faqat Imom G‘azoliy tushunilganidek, Imomul hudo (to‘g‘ri yo‘lga boshlovchi) deyilganda ham faqat Imom Moturidiy tushuniladi.
Abdulqodir Abdur Rahim,
Imom Buxoriy nomidagi Toshkent Islom instituti
katta o‘qituvchisi.