Ramazon oyining so‘nggi kechalari Toshkent viloyatida Qur’oni karim xatmonalari bilan yanada fayzli o‘tmoqda. Shu kunga qadar viloyatda 80 dan ziyod masjidlarda xatmonalar yakunlandi. Qutlug‘ oyning barakotidan barcha birdek bahramand bo‘lishga oshiqmoqda. Buni odamlarning xayrli ishlarga harisligi, ibodatga oshuftaligi va farzu sunnat amallarini bajarishga e’tibori oshganidan yaqqol sezish mumkin.
Yurtimizda o‘zining fayzu barakasi bilan o‘tayotgan Ramazon oyining hikmatlari juda ko‘p, ayniqsa, hufton namozidan keyin taroveh namozining o‘qilishi eng huzurbaxsh onlar, desak to‘g‘ri bo‘ladi. Zero, Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning Ramazonda doim ado qilgan taroveh namozi ta’kidlangan sunnat amal hisoblanadi. Abu Hurayra roziyallohu anhu aytadi: “Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning Ramazon haqida “Kim unda iymon bilan, savob umidida qoim bo‘lsa, o‘tgan gunohlari mag‘firat qilinadi” deganlarini eshitdim” (Imom Buxoriy rivoyati).
Kuni kecha mana shunday sharif oyning fayzli oqshomida O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Usmonxon Alimov hazratlari Toshkent viloyati Toshkent tumanidagi “Abdulloh ibn Abbos” jome masjidiga tarovih namozini mo‘min-musulmonlar bilan birga-birga ado etish uchun tashrif buyurdilar. Hazratning tashriflarini eshitib, ko‘zlari Ramazon shukuhi ila chaqnagan, yuzlari nurli, yoshlari ulug‘ otaxonlar hamda Haq kalomiga some bo‘lishga muhabbbatli namozxonlar jomega kelishdi.
Masjidni fayzga to‘ldirib turgan namozxonlarni muftiy Usmonxon Alimov hazratlari muborak Ramazon oyi kechalari bilan qutlab, ushbu oyning fazilatlari, yurtimizdagi mingdan ziyod masjidlarda bo‘layotgan xatmi Qur’onlar barakoti, qutlug‘ oyning avvalida poytaxtimizda ikki muhtasham masjid ochilgani, bu jarayonlarga xorijlik mutaxassislar yuqori baho berayotgani, mamlakatimizda amalga oshirilayotgan ishlarning tag zamirida xalqni rozi qilish, mo‘min-musulmonlarning xursand qilish kabilar turganini so‘zladilar.
Muftiy hazrat so‘zlarida davom etib, Toshkent tumanidagi “Abdulloh ibn Abbos” jome masjidida juda ko‘p mashhur qorilar, xususan, Ayubxon qori Supiyev, Abduhakim qori Matqulov kabilar avval shu masjidda xatmi Qur’onga o‘tganlarini alohida ta’kidladilar.
Ushbu Qur’on xatmonasiga fazilatli va mo‘tabar ustozlar ham jam bo‘lib, xatmonaga fayz baxshida etdilar.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati
Savol: Biz tomonlarda o‘g‘il farzand uchun qilinadigan sunnat (xatna) to‘yiga kelinning otasi yoki aka-ukalari so‘qim (so‘yiladigan qoramol) olib borishlari shartdek bo‘lib qolgan. Hatto bu narsa kelin tarafdagilarning burchi degan tushuncha ham bor. Shuning uchun ayrim hollarda ba’zi otalar nevarasini sunnat to‘yiga yerini sotish yoki katta qarzlarni olishgacha majbur bo‘layapti. Shu ishlar dinimizda bormi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Dinimizda xatnani bor ekanligi barchaga ma’lum va bu uchun ziyofat qilib berish ham bor. Ammo bu narsa farz yoki vojib, hatto sunnat ham emas, balki u ayrim sahobiylarning shunchaki odati bo‘lgan. Lekin u hozirgi kunda avj olgandek bema’ni dabdabozlik bilan emas, balki tor doirada kamtarona dasturxon yozib o‘tkazilgan.
Demak, aslida sunnat ham bo‘lmagan ushbu “to‘y”ga so‘qim olib kelish qiz tomonning burchi deyish mantiqsiz ekani ko‘rinib turibdi. Buni johilona hoyu havas ortidan paydo bo‘lgan xurofot desak, to‘g‘riroq bo‘ladi. Aynan mana shunaqa tayini yo‘q “majburiyat”lar tufayli qanchadan-qancha oilalar jabr ko‘ryapti va hatto ayrim oilalar “so‘qim qilinmagani yoki olib kelingan so‘qimning kichkinaligi” sababidan buzilib ketishgacha ham bormoqda.
Dinimizda hadya ulashishga targ‘ib qilingan. Ammo bu chin yurakdan hamda beruvchiga malol kelmasdan amalga oshirilishi kerak.
Shunday ekan, kuyov tomonga yuboriladigan novvoslarni hadya deb bo‘lmaydi. Chunki bu narsa oshkora yoki zimdan qilingan talab yoki kelin tomonning odamlardan uyalib yoxud “qizim xijolat bo‘lmasin”, deb qiladigan “sovg‘asi” bo‘ladi. Kuyov tomonning kelin tomonga bunday talablar qo‘yishi katta xato va gunoh sanaladi. Qolaversa, chin ko‘ngildan berilmagan narsani yeyish ham shubhali hisoblanadi. Zero Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam shunday deganlar:
لا يحل مال امرئ مسلم الا عن طيب نفسه رواه احمد
“Musulmon kishining moli boshqaga halol emas, faqatgina o‘zi rozi bo‘lib, ko‘nglidan chiqarib bersagina, halol bo‘ladi” (Imom Ahmad rivoyati).
Shunday ekan, bunday ishga chek qo‘yish lozim. Agar qilmoqchi bo‘lsalar, kuyov tomon imkoni darajasida o‘zlari qilsinlar. Agar imkonlari bo‘lmasa, qaynotani zimmasiga yuklamasliklari lozim. Imkon bo‘lmagani uchun bu kabi ehsonni qila olmasa, gunohkor bo‘lmaydi. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.