Sayt test holatida ishlamoqda!
25 Dekabr, 2024   |   24 Jumadul soni, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:22
Quyosh
07:47
Peshin
12:28
Asr
15:18
Shom
17:02
Xufton
18:22
Bismillah
25 Dekabr, 2024, 24 Jumadul soni, 1446

Ro‘za va jismoniy faollik

24.05.2019   38022   4 min.
Ro‘za va jismoniy faollik

Ramazon oyi ovqat ratsioni va uxlash davomiyligida yilning  qolgan oylaridan farq qiladi. Bir oy sog‘lom ovqatlanishga e’tibor berish orqali ortiqcha vazndan xalos bo‘lishni istaganlar uchun munosib va yetarli muddatdir. Ayrim ro‘zadorlar o‘zlari sport bilan shundog‘ ham shug‘ullanib turadilar. Lekin ko‘pchilik ro‘za boshlanishi bilan dangasalik kasaliga duchor bo‘ladi. Bu masalada mutaxassislarning fikrlari bilan imkon qadar tanishib chiqishga harakat qilamiz.

Tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, hech qanday jismoniy mashqlarsiz ketma-ket 30 kun davomida ro‘za tutish quvvatning va tana salomatligining pasayishiga olib kelar ekan. Shuning uchun ham musulmonlar muqaddas Ramazon oyi davomida o‘z salomatliklarini yaxshi saqlab qolishlari uchun jismoniy faollikka e’tibor berishlari kerak.

Ramazon oyi bu yil ham issiq yetarli bo‘ladigan mavsumda keldi. Buning ustiga badan tarbiya davrida ham tana haroratini ortishini hisobga olish kerak.

Agar jismoniy mashqlarni bajarib turish kerak bo‘lsa, u holda ularni ovqatdan oldin qilgan afzalmi yoki keyin qilish foydali bo‘ladimi?

Agar iftordan oldin qilinsa, u holda muddat 60 daqiqadan ko‘payib ketmasligi kerak, ya’ni iftordan 60 daqiqadan ko‘p bo‘lmagan muddat avval qilinishi lozim.

Bunda u sovutgichli yoki salqin joyda o‘tkaziladigan mashqlarni bajarishi kerak. Yetarli miqdorda iftordan so‘ng suyuqlik ichish hamda zarur darajada uxlab olish kerak.

Bordiyu mashqlar iftordan keyin amalga oshirilsa, u holda uni iftorlikdan kamida uch soat o‘tkazibgina qilish tavsiya etiladi. Chunki organizm bu orada hazm qilishni bajarish bilan band bo‘ladi. Ushbu holda ham iftordan avvalgidagiga o‘xshab salqin joyda olib borilishi tavsiya etiladi.

Yuqoridagilardan kelib chiqib ro‘zadorlarga jismoniy faollik borasida quyidagi tavsiyalarni berish mumkin ekan.

Salqin xonada har kuni 30 daqiqa atrofida mashq qiling. Jismoniy mashqlar borasida shuni yodda tutish zarurki, havo issiq bo‘lganda, ayniqsa, ramazon oyida kunduzlari keragidan ortiqcha mashq qilishdan qoching. Issiq havo atmosferadagi suyuqliklarni kamaytirgani kabi tanadagi suvni ham kamaytiradi va bu insonga zarar qilib ayrim hollarda oshqozon yaralanishiga olib kelishi ham mumkin ekan.

Ramazon oyi davomida iftor qilishdan ikki yoki uch soat oldin o‘zingizga qulay vaqtni tanlab mashq qiling, ammo iftordan keyin jismoniy mashqlarni imkon qadar bajarmaslik kerak, chunki tana energiyasining katta qismi bu paytda ovqat hazm qilish jarayoniga yo‘naltiriladi. Lekin bemor bo‘sangiz mashq qilishdan oldin shifokoringiz bilan maslahatlashishni unutmang.

Televizor qarshisida uzoq o‘tirish va boshqa turdagi dangasaliklarni kamaytirish kerak. Aksincha, yurish yoki uy ishlari bilan mashg‘ul bo‘lishga o‘xshash tadbirlarni ko‘paytiring.

Agar bosh aylanishi, ko‘ngil aynishi, nafas olish yoki ko‘krak qafasida og‘riqlar bo‘lsa, darhol jismoniy faoliyatni to‘xtatib, dam oling.

Ro‘zadorlik paytida tanada suvsizlik ortib ketishiga yo‘l qo‘ymaslik uchun iftor va saharlik orasida kun bo‘yi kerak bo‘ladigan miqdorda suyuqlik iste’mol qilish kerak.

Imom Muslim va boshqalar rivoyat qilgan quyidagi hadisda Payg‘ambar (alayhissalom) mo‘minlarni foyda va manfaat keltiradigan ishlarda Allohdan madad so‘ragan holda faol, g‘ayratli va peshqadam bo‘lishga targ‘ib qilib dedilar: “Kuchli mo‘min kuchsiz mo‘mindan yaxshiroq va Allohga suyukliroqdir, lekin har ikkisida ham yaxshilik bor. Senga foydali bo‘lgan ishlarga haris bo‘lgin va (ishingda) Allohdan yordam so‘ragin, lekin hargiz zaif bo‘lma!”. Demak, mo‘minlar ushbu hadisdagi Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi va sallam) ning ikkilanish va jur’atsizlikdan qaytarilgan tavsiyalariga muborak ramazonda ham amal qilishlari maqsadga muvofiq bo‘ladi.

 

Saidjamol Masayitov

Xalqaro aloqalar bo‘limi xodimi

Ramazon-2019
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Nega nuringizni ortingizda qoldirasiz?

25.12.2024   618   4 min.
Nega nuringizni ortingizda qoldirasiz?

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Assalomu alaykum va rahmatullohi va barakatuhu

Bugun siz azizlarga so‘zlab beradigan hikoyam Makka shahrida bundan bir necha yuz yillar oldin sodir bo‘lgan hayotiy voqea haqidadir. Bu voqea bilan Saudiyada nashr etiladigan gazetalardan birida tanishganman.

Umra ibodatini ado etish uchun Makka shahriga borganimda gazetadagi “Nima uchun nuringni ortingda qoldirding?” degan maqolaga ko‘zim tushdi. Bu qiziqarli sarlavha meni o‘ziga jalb qildi. Bu nima degani ekan deb qiziqdim. Hikoyani o‘qib, uning mazmunini angladim.

Qadim zamonda o‘ta badavlat odam yashagan ekan. U paytlar qullik davri edi. Bu boyning ham barcha shaxsiy ishlarida unga xizmat qiladigan quli bor edi.

Bomdod namoziga azon aytilganda, xizmatkor tahorat uchun suv tayyorlar va xo‘jayinini uyg‘otardi. Tahoratga yordamlashib bo‘lgach, miltillab yonadigan fonusi bilan yo‘lini yoritib masjidga olib borardi. Bu davrlarda hali elektr tok, chiroqlar yo‘q, yo‘llar zimiston, chang, ko‘chalarda tosh va chuqurlar ko‘p edi.

Shu zaylda qul 20 yildan ortiq xo‘jayiniga xizmat qildi. Kunlarning birida odatdagidek bomdod namoziga ketishayotganida boy yurishdan to‘xtab, joyida biroz jim turib qoldi-da, keyin: “Gaplarimni eshit ey Said”, dedi. Qulning ismi Said edi.

Boy: “Ey Said, men vasiyatnomamda vafot etganimdan keyin merosxo‘rlarim seni ozod qilishlarini yozdim. Bu senga 20 yildan beri menga qilgan sodiq xizmatlaring uchun mukofot bo‘ladi”, deb aytdi.

Lekin bu gapdan Said xursand bo‘lmadi, xo‘jayiniga tashakkur ham izhor etmadi, hatto bir og‘iz so‘z ham aytmadi.

Ertasi kuni yana odatdagidek masjid tomon fonusni yoqib yo‘lga tushishdi. Ammo bu safar har gal xo‘jayinning yo‘llarini yoritib ketadigan xizmatchi orqa tomonga o‘tib olgandi. Xo‘jayin nega bunday qilayotganini tushunmay: “Nega orqamdan ketayapsan? Said senga nima bo‘ldi? Nega oldinda yo‘lni yoritib ketmayapsan?” deb so‘radi.

“Chunki siz nuringizni ortda qoldirdingiz. Hayotlik vaqtingizda emas, balki vafot etganingizdan keyin meni ozod qilishingiz ham xuddi shunga o‘xshaydi. Tiriklik vaqtingizda meni ozod qilishni o‘ylamadingiz. Endi vafot etganingizdan keyin meni ozod qilishga va’da beryapsizmi? Siz qachon vafot etarkansiz, men shunda tezroq ozod bo‘laman deb o‘ylab yurishimni istaysizmi? Men uchun sizning umringiz uzoq bo‘lsa-yu, sizning xizmatingizni qilsam. Men shundoq ham umrbod sizga sodiq xizmat qilmoqchi edim. 20 yildan beri xizmatingizda bo‘layotgan bo‘lsam, biror marta meni ozod qilishingiz haqida aytmagansiz. Lekin endi aytishingiz go‘yoki sizning vafotingizni kutayotgandek bo‘laman. Nega nuringizni oldingizda emas, ortingizda qoldirdingiz?”.

Bu gaplarni eshitib boy odam qattiq ta’sirlandi. Unga: “Ey Said shu daqiqadan e’tiboran sen ozodsan”, dedi. Said uning bu taklifini rad etib: “Men sizning itoatkor xizmatkoringizman”, dedi.

Ushbu qissadan qanday ibrat olinadi. Ko‘pchilik o‘z nurini oldida emas, balki ortida qoldiradi. Bu nima degani? Ayrimlar: “Boy bo‘lsam falon-falon ishlarni qilaman”, “Vafot etsam kambag‘allarga to‘plagan boyliklarimni tarqatishadi”, “10 yildan keyin falon ishlarni qilaman” deyishadi. Nega o‘sha ishlarni hayotlik vaqtingizda, imkoningiz borida qilmaysiz? Nega nuringizni ortingizda qoldirasiz, oldingizda emas. Nega yaxshiliklar qilishni uzoq yillarga suramiz. Imkon borida darhol yaxshilik qilish haqida o‘ylamaymiz? Biror yaxshilik qilishni imkoningiz bormi, uni hozir qiling, shunda nuringiz oldinda bo‘ladi. Nuringizni aslo orqada qoldirmang!

Maqolaning videolavha shakli

Davron NURMUHAMMAD

 

 

 

Maqolalar