Sayt test holatida ishlamoqda!
26 Dekabr, 2024   |   25 Jumadul soni, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:22
Quyosh
07:48
Peshin
12:29
Asr
15:19
Shom
17:03
Xufton
18:23
Bismillah
26 Dekabr, 2024, 25 Jumadul soni, 1446

Farzandlarimizni Ramazonda va boshqa vaqtlarda qanday tarbiya qilamiz?

23.05.2019   37257   5 min.
Farzandlarimizni Ramazonda va boshqa vaqtlarda qanday tarbiya qilamiz?

Ramazonda farzandlarni tarbiya qilishda haqiqiy yo‘nalish aniqlanadi. Ular bizga berilgan omonatlardir.  Salafi solihlar Ramazonda farzandlarini ro‘zaga mashq qildirar va tunni qoim qilishga odatlantirar edilar.

O‘zi bilan birga farzandi ham najot topishini istayotgan ro‘zador birodarim, quyida sizga tarbiya xususida bir qancha masalalarni havola qilamiz. Shoyad, bu narsalar sizga farzand rioyasida foyda qilsa.

  1. Ey ota, farzandingizga xulqingiz, hayotingiz va yurgan yo‘lingizda go‘zal namuna bo‘ling. Chunki, farzandlaringiz sizga ota, muallim, murabbiy va go‘zal namuna bo‘lib qaraydi. Alloh taolo Zakariyyo alayhissalom haqlarida shunday marhamat qiladi: «Bas, Biz uning (duosini) ijobat etdik va unga Yahyoni hadya qildik hamda juftini o‘nglab qo‘ydik. Albatta, ular yaxshiliklarga shoshilishar edi va Bizga rag‘bat ila va qo‘rqib duo qilishar edi. Ular Bizga ta’zim ila bo‘yinsunuvchi edilar» (Anbiyo, 90).
  2. Uyda eshitilgan, ko‘rilgan va bilingan narsalarning bolaning hayoti va kelajagida ta’siri bo‘ladi. Xonadonga iymon, Qur’on va sunnatni kiritish, zikrni ko‘paytirish, Allohning buyruqlarini qoim qilish va qaytariqlaridan qaytish halol va mas’uliyatli farzandni tarbiya qiladi. Uyga bo‘lmag‘ur, behuda va ig‘vo qiladigan narsalarga uyni to‘ldirish behuda ishlarga berilgan va mas’uliyatsiz farzandni katta qiladi.
  3. Farzandni Allohning Kitobini tajvid bilan o‘qib, yodlashga biriktirish. Chunki, yoshlik – yod olish va xotiraning mustahkamligi davridir. Agar bola bu oltin davrni o‘tkazib qo‘ysa va zoye’ qilsa katta bo‘lganida qattiq afsus va nadomat chekadi.
  4. Bola yoshlik chog‘ida unga ko‘maklashish va yomon insonlar bilan birga bo‘lishdan to‘sish kerak. Chunki, ular bolagahar qanday kasallikdan ko‘ra zararliroq hamda har qanday duhsmandan ko‘ra unga xavfliroq bo‘ladi. Qanchadan qancha solih insonarni fosiq kishilar xarob qilishgan. Insonga birga bo‘lgan kishisining ta’siri bo‘ladi. Rosululloh (s.a.v) kelgan hadisi sharifda shunday ma’noda marhamat qiladilar: «Kishi o‘z do‘stining dinida bo‘ladi. Sizlarning biringiz kim bilan do‘st bo‘layotganiga qarasin». Bu haqida shoir shunday deydi: 

Kishi haqida so‘rama, uning do‘stin so‘ragil,

Har do‘st birodarin ortidan qilar aniq iqtido. 

  1. Bolani yoshligidan tug‘ma haqiqiy erkak qilib tarbiyalash lozim. Shuning uchun unga katta ishlarni suydirib, past va yomon ishlarni yomon ko‘rsatib tarbiya qilish kerak bo‘ladi. Rosululloh (s.a.v) shu ma’noda aytadilar: «Albatta, Alloh taolo yuksak sifatli ishlarni suyadi va ularning arzimagan(kichik)larini yomon ko‘radi». Bola suyulib ketadigan bo‘lmasin, ayollarga o‘xshab qolmasin va yomon bilan birga bo‘lmasin. Chunki, bu unga hasrat va or bo‘ladi.
  2. Farzandning ust-boshi va ko‘rinishiga e’tibor qilish lozim. Farzand sunnatga muvofiq kiyinsin va Allohning dushmanlariga taqlid qilib kiyinmasin. Rosululloh (s.a.v) aytadilar: «Kim bir qavmga o‘zini o‘xshatsa, bas, u ulardandir». Yigit kishi tilla va ipak buyumlardan saqlanishi, mujmal, gap-so‘zi so‘lg‘in, ko‘p kuladigan, behudagarchilklarni ko‘p qiladigan va shoshqaloq bo‘lmasligi lozim.
  3. Bolaning qalbida Allohning buyruqlari va diniga aloqador har qanday narsaning ulug‘ ekanini singdirish lozim. Shunda u Alloh taoloni muqaddas sanaydi va U zotni barcha ayblardan pok deb e’tirof etadigan mo‘min bo‘ladi. Ushbu tarbiya bolaning qalbida Allohning, Uning Kalomi va Payg‘ambarining ulug‘ligini o‘stirib boradi.
  4. Bolani manfaatli ilm olishga yo‘naltirish lozim. Bu ishga qattiq harakat qilish, ixlosli bo‘lish, darslariga bosh-qosh bo‘lish, unga ilmning fazilatlari va sharafini bildirib turish ham ke kerak.
  5. Har namozda uning haqqiga yolvorib duo qilish, saharlari va duolar ijobat bo‘ladigan vaqtlarda uning uchun tazarru' qilish lozim bo‘ladi. Bunday duolarda Alloh unga tavfiq berishi, qo‘lidan tutishi va hidoyat qilishini so‘raladi. Alloh taolo shunday marhamat qiladi: «Ular: «Ey Robbimiz, O‘zing bizga jufti halollarimizdan va zurriyotlarimizdan ko‘zimiz quvonadigan narsa hadya et hamda bizlarni taqvodorlarga yo‘lboshchi et», deydiganlardir» (Furqon, 74).

10. Farzandga rahm-shafqatli va mehr-muhabbatli bo‘lish, u bilan hazillashib, o‘pib, erkalab turish lozim. Unga qo‘pol va dag‘al qo‘pol qilmaslik hamda insonlar orasida uni koyimaslik kerak bo‘ladi. Mo‘min inson farzandlarga muomala qilishda ham Rosululloh (s.a.v)ga ergashadi, U zot farzandlari bilan qanday muomala qilgan bo‘lsalar u ham ularga shunday muomala qiladi.

Allohim, bizlarni qayerda bo‘lsak ham baxtli qil! Ayollarimiz va farzandlarimizni ko‘z quvonchi qil va bizlarni taqvodorlarga imom qilgin!

 

Doktor Oiz Al Qorniy. “Ro‘zador uchun o‘ttiz dars”

Toshkent shahar “Imom Termiziy” jome masjidi imom noibi Saidxon Maxsumov tarjimasi

Ramazon-2019
Boshqa maqolalar

Zaharli o‘qdan saqlaning!

25.12.2024   1023   4 min.
Zaharli o‘qdan saqlaning!

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Avratga qarash ham zinoning bir turidir. Erkakning, ayolning avratiga qaraydigan kimsalarga qanday jazo berilishi quyidagi oyatlarda aytilgan:

«(Mo‘minlar) Allohdan boshqa hech qanday ilohga ibodat qilmaydilar; Alloh (o‘ldirishni) harom qilgan jonni nohaq o‘ldirmaydilar; zino qilmaydilar. Kim bu ishlarni qilsa, uqubatga duchor bo‘ladi. Qiyomat kuni ularning azobi bir necha barobar ko‘paytiriladi, ular u yerda xor bo‘lib, abadiy qoladi. Kim tavba qilsa, iymon keltirib, solih amal qilsa, Alloh o‘shalarning yomonliklarini yaxshiliklarga almashtiradi. Alloh mag‘firatli, rahmli Zotdir» (Furqon surasi, 68-70-oyatlar).

Mana shu oyatga ko‘ra, kim ko‘zi bilan zino qilsa-yu, tavba qilmasa, Qiyomatda uqubatga duchor bo‘ladi. Uqubat jahannamdagi bir vodiy bo‘lib, u yerda zinokorlar azoblanadi. Kimki zinokorlar vodiysiga tushadigan bo‘lsa, uning uchun azob ko‘proq bo‘ladi, u yerda xor bo‘lib, abadiy qolib ketadi.

 

Zaharli o‘qdan saqlaning!

Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam hadisi qudsiyda bunday deganlar: «(Nomahramga) qarash iblisning zaharli o‘qlaridan biridir. Kim bu ishni Mendan qo‘rqib tark qilsa, buning o‘rniga qalbiga halovat beraman» (Imom Hokim rivoyati).

 

Oddiy o‘q bilan zaharlangan o‘qning farqi

Oddiy o‘q ba’zan tegsa ham, insonni o‘ldirmaydi, faqat tekkan joyigagina zarar yetkazadi. Zaharli o‘q esa salgina silab o‘tsa ham, zahari butun tanaga tarqab ketadi. Tezda chorasi ko‘rilmasa, odamni o‘ldiradi. Bunday o‘q tekkanda zahar butun tanaga tarqab ketmagunicha uning ta’siri sezilmay turadi.

Birovning avratiga qarash ham o‘sha avrat egasiga zarar beradigan zaharli o‘qdir. Bunday o‘q insonga tegsa, u bilan birga butun tanaga tarqab ketadigan kuchli zahar ham sanchiladi. Natijada insonning ruhiy holati ostin-ustin bo‘ladi, ibodatlariga, darslariga salbiy ta’sir qiladi, oilaviy aloqalarini buzib, barbod qiladi. Zahar (nazar) qanchalik oddiy bo‘lmasin, baribir tanaga tarqab, ta’siri uzoq vaqtdan keyin bo‘lsa ham yuzaga chiqadi. Demak, maktabda ham dugonasining avratiga qarash – zaharli o‘qdir. Xonanda va raqqosalarning avratlariga qarash – zaharli o‘qdir. Barcha harom narsalarga qarash haromdir. Bu zaharli o‘qlarning ta’siri boshida sezilmaydi. Harom narsaga qarab, yo‘lingizda davom etib ketaverasiz, lekin bu qarashlar namozingizga, Qur’on yod olishingizga, o‘qishingizga va oilaviy munosabatlaringizga singib, siz sezmagan holda bularning barchasini barbod qiladi. Demak, ko‘zni haromdan tiyish insonning qalbiga, tanasiga zahar yetib borishidan asraydi.

 

Bir qiz aytadi:

«Bo‘sh vaqtlarimda rosa serial, kino ko‘rardim. Tabiiyki, hammasida harom narsala (ochiq-sochiq tanalar, behayo sahnalar, uyat so‘zlar) bor edi. Haromga qarash zaharli o‘qligini, kim bu ishini Allohdan qo‘rqqani uchun tark etsa, Alloh uning qalbiga saodat ato etiishini bilgunimcha shunday yuraverganman. Bilganimdan keyin esa telefonga, internetga bilan qaraydigan bo‘la boshladim. Nimalarni ko‘rayotganimga, ular hayotimga qanday ta’sir qilayotganiga e’tibor bera boshlagan edim, ajoyib holat bo‘ldi. Har gal behayo narsalarni ko‘rganimda qalbimda qandaydir og‘riqni his qilardim – xuddi menga zaharli o‘q tekkandek bo‘lardi. Ko‘zimni tiyib, haromdan saqlana boshlaganimda esa butunlay boshqa holat bo‘ldi. Bu safar qalbim sururga, xotirjamlikka to‘ldi. Shundan keyin televizor pulti men uchun faqat televizorni emas, balki qalbimning holatini ham nazorat qiladigan vosita bo‘lib qoldi: behayolikni, buzuqlikni ko‘rsatadigan kanallarga olsam, qalbimda qayg‘u va tushkunlik eshigini ochgan bo‘laman; lekin boshqa kanalga olib, haromdan saqlansam, qalbimda baxt-saodat eshigini ochgan bo‘laman. Ko‘zimni haromdan saqlaganim sari hayotim go‘zallashib boraverdi. Avvallari biror kunim kino va seriallarsiz o‘tmaydigandek edi, endi esa ularsiz mutlaqo baxtli, pokiza yashayapman».

Abdulloh Abdulmu’tiy, Huda Sa’id Bahlulning
“Qulog‘im senda qizim” kitobidan G‘iyosiddin Habibulloh,
Abdulhamid Umaraliyev 
tarjimasi.