Ramazonda iftorlik va saharlik dasturxonini taomlar bilan bezash ayolu qizlarimiz, opa-singil va kelinlarimizning yumushlari sirasiga kiradi. Aslida bu oy kam taom yeyiladigan, ochlik va ochlar holi his qilinadigan mavsumdir. Ammo shu oyda ham taomni ko‘p yeyishga urinamiz. Ayollarimiz iftorlik dasturxoniga shunaqa ko‘p taom hozirlashadiki, uni qo‘ygani xontaxtada joy yetishmaydi. Qorin ochligi sabablimi yoki boshqami, juda ko‘p narsa pishiriladi. Bir necha xil taomlar, somsa, pechene, turli salatlar, sharbatlar va hokazo.
Kuni bo‘yi och yurgan tana birdaniga shuncha narsani yeb, uni hazm qilishga qiynaladi, oshqozonga yuk bo‘ladi, semirish, harakatning keskin kamayishi sodir bo‘ladi.
Ayol-qizlarimiz faqat yeyiladigan, kerakli miqdordagi taomlarni hozirlab, qolgan vaqtlarini oshxonada o‘tkazmasdan, Alloh taoloni zikr qilib, tanani oziqlantirishga bo‘lgan urinishlarini kamaytirib, ruhning ozuqasiga ko‘proq e’tibor qaratsalar oila a’zolari ko‘p ovqat yeb, qiynalish muammosidan qutulgan, kelinlar esa zikrning savobiga erishgan bo‘lardilar.
Ko‘p taom yegandan keyin uning ustidan ko‘p suv ichishga to‘g‘ri keladi. Bu esa tanani og‘irlashtirib, dangasa bo‘lishga, ibodat qilish, ilm o‘rganish va yana biror foydali ishlar bilan shug‘ullanishdan sustkashlik qilishga olib keladi.
Saharlikda ro‘za tutishga quvvat bo‘lsin deb ko‘proq taom yeymiz. Balki buni tushunsa bo‘lar. Ammo iftorlik dasturxonini me’yoridan oshirmaslik kerak.
Alloh taolo Qur’oni Karimda shunday marhamat qilgan:
“Yeb-iching va isrof qilmang. Chunki U zot isrof qiluvchilarni sevmas” (A’rof surasi, 31-oyat).
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam hadisi sharifda “Ishlarning xayrlisi o‘rtachasidir” deganlar.
Ushbu oyat va hadisga amal qilib, taom yeyish borasida ham o‘rtacha yo‘lni tutsak, ham hadisga amal qilgan bo‘lamiz, ham o‘zimizni hazmda qiynalish muammosidan qutqargan bo‘lamiz. Zero, ulamolar mazkur oyatdagi “isrof qilmang” jumlasini “To‘ygandan keyin taom yemang” deb tafsir qilishgan.
Biz shuncha nozu ne’matlar bilan iftorlik qilayotganimizda, ro‘zamga quvvat bo‘lsin deb saharlikda ko‘p ovqat yeb o‘tirganimizda qo‘shnimizni eslab qo‘yaylik! Ular ham biz kabi saharlik va iftorlik qilishyaptimikin yoki ularning dasturxonida bizdagi taomning o‘ndan biri ham yo‘qmikin?!
Anas ibn Molik roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi «Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Sizlardan birortangiz o‘zi uchun yaxshi ko‘rgan narsani birodari uchun ham ravo ko‘rmaguncha mo‘min bo‘la olmaydi», dedilar». Beshovlaridan faqat Abu Dovud rivoyat qilmagan.
Iftorlikda ko‘p ovqat yeb, nafas olishga ham qiynalib turgan paytimizda ular yodimizga kelsin! Imkon qilib, ikki-uch xil taomimizning yarmini ularga olib chiqib bersak, qancha savobga erishamiz, iymonimiz komil bo‘ladi.
Aziz dindoshlar, taomlanishda me’yorga amal qilaylik! Ramazon oyida yashayotganimiz, ro‘za tutayotganimiz o‘zimizga bilinsin! Ochlik, tashnalikni his etaylik! Ana shunda biz bir oy davomida his qilgan holat yon qo‘shnimizning butun yil davomida his etadigan holati ekanini anglab yetamiz va ularga yordam berishga shoshilamiz!
Alloh taolo barchamizni isrofdan saqlanib, me’yorida taomlanishimizni va faqirlar holidan tez-tez xabar olib turishimizni nasib etsin!
Dovudxon domla mav’izalari asosida
Nozimjon Iminjonov tayyorladi
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Assalomu alaykum va rahmatullohi va barakatuhu
Bugun sizlarga 6 yoshli bir qizaloq haqida so‘zlab beraman. Qizaloqning ismi Tessi bo‘lib, u kambag‘al oilada yashardi. Uylarining birinchi qavatida dorixona joylashgan edi.
Qizaloq kunlarning birida ota-onasiga bildirmasdan shu dorixonaga bordi. Dorixonachi uzoq yil ko‘rishmagan chikagolik bir do‘sti bilan suhbat qurardi. Ular dorixonaga kirgan qizaloqni payqamay, gaplashishda davom etardilar. Oxiri Tessi stolni taqillatib, qo‘lidagi bir dollarni sotuvchining oldiga qo‘ydi-da: “Iltimos menga mo‘jiza berib yuboring” dedi.
Sotuvchi hayron bo‘lib: “Senga nima kerak qizaloq?” dedi.
Qizaloq: “Mana bir dollar, menga mo‘jiza kerak” dedi.
“Biz mo‘jiza sotmaymiz” dedi sotuvchi.
Qizaloq bu gapni eshitishi bilan yig‘lab yubordi. “Iltimos qilaman, menda yana 11 sent ham bor, menga mo‘jiza topib bering”.
Sotuvchi: “Menda sen izlayotgan narsa yo‘q. Kechirasiz, lekin men senga yordam berolmayman”, dedi.
Dorixonachining oldida turgan do‘sti tiz cho‘kib, qizaloqdan so‘radi: “Siz qanday mo‘jiza sotib olmoqchisiz?”.
“Ukam, ukam.... kasal. U yuqori qavatdagi uyimizda ahvoli og‘ir holatda yotibdi. Hozirgina shifoxonadan keldi. Lekin miyasidagi shishni davolab bo‘lmayapti. U o‘lib qoladi, ukam yashashi uchun menga mo‘jiza kerak” dedi jajji qizaloq ko‘zlari yoshga to‘lib.
Ha, qizcha mo‘jizani sotib olsa bo‘ladigan narsa deb o‘ylardi. Chunki u shifokorning ukasi og‘ir kasal ekani, buning uchun katta mablag‘ kerakligi haqida aytgan so‘zlarini eshitgandi. Shifokorning bu so‘zlaridan keyin Tessi ko‘zlari yoshga to‘lgan otasining umidsizlik bilan aytgan ushbu so‘zlarini ham eshitgandi: “Endi...endi o‘g‘limizni faqat mo‘jiza qutqara oladi”.
Shuning uchun qizaloqqa mo‘jiza juda zarur edi.
“Sizda necha pul bor?” deb so‘radi haligi chikagolik odam.
“Bir dollarim va yana o‘n bir sentim bor”, dedi Tessi.
“Qanday ham yaxshi, mening mo‘jizam uchun aynan shuncha kerak bo‘ladi” deb jilmaydi va jajji mushtiga pullarini qisib olgan qizchaning qo‘lidagi pulni olib, “Qani menga uyingni ko‘rsat-chi, ukangni ko‘rmoqchiman” dedi.
Ma’lum bo‘lishicha, bu odam taniqli neyroxirurg shifokor Karlton Armstrong ekan. U dunyodagi eng yaxshi neyroxirurglardan biri edi.
Shifokor qizaloq bilan birga uyga bordi va Tessining ukasini ko‘rib: “Men sizning farzandingizni mutlaqo bepulga davolayman”, dedi. Tessining oilasi bundan nihoyatda xursand bo‘lishdi. Mo‘jiza sodir bo‘layotganiga ishonishmasdi.
Shifokor Armstrong jarrohlik amaliyotini muvaffaqiyatli amalga oshirdi va uning bu amaliyotda qo‘llagan uslubi butun dunyo tibbiyot maktablarida o‘rgatiladigan bo‘ldi.
Tez orada Tessining ukasi butunlay sog‘lom holda uyga qaytdi. “Sizning o‘z oyoqlaringiz bilan uyimizga kelib qolishingiz bu – haqiqiy mo‘jiza. Pulimiz ham yo‘q edi. Nahotki, bepulga shunday murakkab amaliyotni qilib bergan bo‘lsangiz”, dedi qizaloqning otasi. Bu gaplarni qizaloq Tessi eshitib qolib, yugurib keldi: “Yo‘q, kechirib qo‘yasiz hech bepul emas. Men bu mo‘jiza uchun 1 dollar va 11 sent to‘laganman”, dedi. Qizaloqning ota-onasi hayratlanib: “Yo‘g‘e, bu sening ishingmi?” deyishdi. Shifokor: “Ha, hammasiga shu jajji qizaloq sababchi”, dedi.
Ushbu hikoyadan o‘zimizga qanday foydalarni olishimiz mumkin:
Avvalo, yosh bolalarning beg‘uborligi, sof tabiat ekani. Bir narsaga shak-shubhasiz ishonishlari.
Ikkinchidan, Alloh taoloning rahmati kengligi.
Uchinchidan, agar bir narsaga chin qalbdan ishonsak va unga erishish uchun astoydil harakat qilsak, albatta mo‘jiza bizdan uzoq emasligiga guvoh bo‘lamiz.
Qissada guvohi bo‘lganingizdek, qizaloqning qat’iy ishonchi sababli Alloh taolo shifokorni yubordi. Natijada, qizaloqning ukasi tuzalib ketdi, mo‘jiza sodir bo‘ldi. Buning uchun bor yo‘g‘i 1 dollaru 11 sent sarflandi.
Davron NURMUHAMMAD