Sayt test holatida ishlamoqda!
15 Yanvar, 2025   |   15 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:23
Quyosh
07:47
Peshin
12:37
Asr
15:37
Shom
17:22
Xufton
18:40
Bismillah
15 Yanvar, 2025, 15 Rajab, 1446

Kitob taqdimoti: tarbiyaviy mazmundagi yangi kitoblar

20.05.2019   2541   5 min.
Kitob taqdimoti: tarbiyaviy mazmundagi yangi kitoblar

2019 yil 18 may kuni Ajiniyoz nomidagi Nukus davlat pedagogika institutida Qoraqalpog‘iston musulmonlari qoziyoti qozisi, Muhammad ibn Ahmad al-Beruniy o‘rta maxsus islom bilim yurti direktori Shamsuddin Bahauddinov muallifligidagi va qoraqalpoq tiliga tarjima qilingan bir qator kitoblarning taqdimot marosimi bo‘lib o‘tdi.

Tadbirda mehnat fahriysi, nuroniy Q. Kamalov, O‘zbekiston fanlar akademiyasining akademigi, filosofiya fanlari doktori, professor J.Bazarbayev, filologiya fanlari doktori K. Allambergenov, filologiya fanlari doktori, professor Sh.Abdinazimov, institut o‘qituvchilari, talabalar va ommaviy axborot vositalari vakillari qatnashdi.

Tadbirni institut ilmiy kengashi raisi, akademik J. Bazarbayev boshqarib bordi. – Ilm yo‘lida olib borilgan tinimsiz mehnatlarning samarasi bo‘lgan ushbu kitoblarning taqdimoti aynan bizning institutda o‘tkazilishi va bizning ziyo maskanigna sovg‘a qilinishi biz uchun katta baxt va cheksiz quvonchga sabab bo‘ldi. Bu kitoblar ilmiy ahamiyat kasb etkanligidan dinshunuslik, ma’naviyat asoslari, islom tarixi fanlarini o‘qitishda qo‘llanma vazifasini bajaradi. «Islom dini – ommaviy madaniyatga qarshi mustahkam immunitet» deydi u o‘z so‘zida.

Bundan so‘ng muallif Shamsuddin Bahauddinov so‘zga chiqib, dunyo sivilizatsiyasi rivojiga munosib xissa qo‘shgan buyuk allomalarimizning asarlarini o‘rganish va ular yozib qoldirgan bebaho madaniy merosni kelajak avlodga yetkazishning bugungi kundagi ahamiyati haqida o‘z fikr-mulohazalarini bildirdi. Prezidentimizning: “tariximmz, madaniyatimiz, dinimizga bog‘liq bir bet qo‘l yozma bo‘lsa ham, ularni jamlab, xalqimizni, yoshlarimizni tanishtirish, bizning qanday ulug‘ va betakror merosimiz bor ekanligini anglatish, farzandlarimizni ushbu ulug‘ merosga munosib tarbiyalashdan iborat”, degan fikrlarini ta’kidladi. Haqiqatdan ham, jamiyatimizning rivojlanishi uchun zarur bo‘lgan ilmlarni o‘rganish har bir yosh yigit va qizning bo‘ynidagi asosiy vazifalardan biri hisoblanishini bildirdi.

Yurtimiz rahbari 2018 yil 20-21 yanvar kunlari Qoraqalpog‘istonga kelgan safari davomida Nukus shahridagi Imom eshon Muhammad jome’ masjidida bo‘lib, bu yerda nuroniylar va imom-xatiblar bilan uchrashuv o‘tkazdi. Shunda imom-xatiblarimizga, birinchi navbatda, ota-bobolarimizdan qolgan eski qo‘l yozmalarni o‘rgangan holda qo‘llanmalar va asarlar yozish bo‘yicha o‘z takliflarini bildirgan edi.  Ko‘p yillik mehnatlarining samarasi o‘laroq Sh. Bahauddinovning muallifligidagi va tarjima mahsuli bo‘lgan: “Kәmil insan”, “Salamat ana hәm bala - jәmiyet gireo‘i”, “Oraza paziyleti”, “Namaz oqio‘ qag‘iydalari”, “Marhumlarg‘a azar bermeyik”, “Qurbanliq kitabi”, “Sarf sabaqlig‘i”, “Shamaili Muhammadiya”, “Ibadati Islamiya”, “Islam mәripati: negiz hәm tүsinik”, “Islam dinine ulio‘ma tәriyp”, “Haj hәm umra qollanbasi”, “ISHIM fitnasi”, “Internetke in qurg‘an өrmekshiler” singari o‘nlab kitoblar nashr etildi va xalqimizga in’om etildi.

Yo‘qorida nomlari keltirilgan kitoblar Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi tomonidan tastiqlangan reja asosida Respublikamizdagi shahar va tuman hokimliklari, vazirliklar, oliy o‘quv yurtlari, idora va tashkilotlarga bepul tarqatildi.

– Bu tarjimadan so‘ng kitob yozishga bo‘lgan ishtiyoqimiz to‘xtab qolmaydi, hozirda Vatandoshimiz, buyuk muhaddis Imom al-Buxoriyning “Sahih hadislar” to‘plamini va Payg‘ambarimiz tarixidan so‘zlovchi kitoblar ustida ish olib boryabmiz, yaqin kunlarda xalqimizga havola etamiz degan umiddaman”, deydi muallif Shamsuddin Bahauddinov.

Sovg‘a sifatida institut axborot resurs markaziga 1200 dona kitob rektor B. Otemuratovga topshirildi. 

So‘ng mehnat fahriysi, nuroniy Q. Kamalov so‘zga chiqib, so‘ngi yillari yurtimizda amalga oshirilayotgan islohatlar, ayniqsa diniy sohada qilinayotgan katta-katta yangiliklar haqida aytib o‘tdi.

«Ko‘p yillik tajriba va mehnatlarimizning samarasi hisoblangan birinshi bor qoraqalpoq tilida nashr etilgan “Qurani kәriym mәnileriniң qaraqalpaq tilindegi ao‘darmasi hәm tәfsiri” kitobi mustaqil yurtimizda diniy sohada amalga oshirilayotgan xayrli ishlardan hisoblanadi.

Albatta, tarjima ishi, ayniqsa Alloh taoloning Kalomi bo‘lgan Qur’oni karimni undagi oyatlarning mazmun-mohiyatini tushungan holda tarjima qilish buyuk va mashaqatli ish hisoblanadi».

Shuningdek, institutning o‘qituvchi-ustozlariga ushbu kitoblarni yaxshilab o‘rganishga targ‘ib qilib, «Islom ta’limoti asosida talabalarga dars bera olgan pedagog – yeng yetuk pedagog», – deb ta’kidladi.

Bundan so‘ng tadbirga kelgan mehmonlardan filologiya fanlari doktori K. Allambergenov, filologiya fanlari doktori, professor Sh. Abdinazimovlar so‘zga chiqib, bu kitoblarning ahamiyati, mazmun va mohiyatiga baho berib, kelajak davomchilarining ma’naviy kamolotining yuksalishida o‘z xissasini qo‘shadigan ilmiy mehnatlar majmui ekanligini o‘z fikr-mulohazalarida bildirib o‘tishdi.

Tadbir o‘z aro savol-javoblar va ishtirokchilarning fikr-mulohazalari bilan qizg‘in davom etdi.

Qoraqalpog‘iston qoziyoti matbuot xizmati

O'zbekiston yangiliklari
Boshqa maqolalar

Ankabut surasidan 2 go‘zal foyda

15.01.2025   201   3 min.
Ankabut surasidan 2 go‘zal foyda

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Birinchi foyda:

Nega Qur’oni karimda “ankabut” (o‘rgimchak) so‘zi muannas (ayol) shaklida keltirilgan, garchi u muzakkar (erkak jinsida) bo‘lsada?

Oyatda bunday deyilgan:

مَثَلُ الَّذِينَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ أَوْلِيَاءَ كَمَثَلِ الْعَنْكَبُوتِ اتَّخَذَتْ بَيْتًا

Allohdan o‘zgani do‘st tutganlarning misoli, o‘z uyini qurgan o‘rgimchak kabidir... (Ankabut surasi, 41-oyat).

Oyatdagi اتَّخَذَتْ kalimasida ayol jinsiga dalolat qiluvchi ت “t” harfi kelganiga e’tibor bering.

Aslida “عَنْكَبُوتِ” (o‘rgimchak) so‘zi erkak jinsiga taalluqli.

Demak oyatda اتخذ bo‘lishi kerak edi. Lekin, اتَّخَذَتْ shaklida, ayol siyg‘asida keldi.

Zamonaviy ilm-fan shuni isbotladiki, tabiatan urg‘ochi o‘rgimchakkina uy qurishga qodir ekan. Erkak o‘rgimchak esa, faqat to‘rdan foydalanib harakatlanar, lekin uy qurish imkoniyatiga ega emas ekan.

Agar Alloh taolo oyatda “ankabut”ni erkak siyg‘asida zikr qilganida, bu ilmiy va biologik jihatdan noto‘g‘ri bo‘lardi. Ammo Alloh taolo, ayol siyg‘asini ifodalovchi ت “t” qo‘shimchasini keltirishi Kur’oni karim haq kalom ekaniga bo‘lgan iymonimizni yanada mustahkamladi va bizga haqiqatni ko‘rsatdi. Subhanalloh...

 

Ikkinchi foyda:

Urg‘ochi o‘rgimchak, bolalari tug‘ilishi bilan erkagini o‘ldirib, uyning tashqariga uloqtiradi.

So‘ngra bolalar kattalashganda, onasini o‘ldirib, uni ham uydan tashqariga uloqtiradilar.

 

Eng zaif va notavon uy

Alloh taolo Qur’onda buni bitta oyat bilan tasvirlagan:

Holbuki, eng zaif uy o‘rgimchakning uyasidir. Koshki bilsalar edi (Ankabut surasi, 41-oyat).

Odamlar o‘rgimchak uyining jismonan zaifligini bilishgan, lekin uning ma’naviy zaifligini faqat shu zamonda tushundilar. Shuning uchun, oyat: “Koshki bilsalar edi!”, jumlasi bilan yakunlandi.

Shunga qaramay, Alloh taolo Qur’on suralaridan birini shunday yoqimsiz hasharotning nomi bilan atadi. Ushbu sura boshidan oxirigacha fitnalar haqida hikoya qiladi.

Suraning boshlanishi: Odamlar iymon keltirdik deyishlari ila imtihon qilinmay, tark etilishlarini o‘yladilarmi? (Ankabut surasi, 2-oyat).

Davomida:

“Va odamlardan, Allohga iymon keltirdik, deydigan, so‘ngra Allohning yo‘lida ozorlansa, odamlarning fitnasini Allohning azobidek qabul qiladiganlari ham bor. Agar Robbing tomonidan nusrat kelsa, ular, albatta, biz siz bilan birga edik, derlar. Alloh olamlarning ko‘ksilaridagi narsalarni o‘ta bilguvchi zot emasmi?!” (Ankabut surasi, 10-oyat).

Ehtimol, fitnalarga o‘rgimchakning nima aloqasi bor deb o‘ylarsiz?

Javob shuki, fitnalarning bir-biriga chambarchas bog‘liqligi go‘yo o‘rgimchak to‘rining iplariga o‘xshaydi.

Fitnalar shunchalik bir-biriga kirishib ketganki, uni bir-biridan ajratib, farqlab olish juda mushkul. Ular juda ko‘p va murakkab, ammo Allohdan madad tilaganlar uchun ular o‘ta zaif va juda nozikdir.

 

Homidjon domla ISHMATBЕKOV