2019 yil 18 may kuni Ajiniyoz nomidagi Nukus davlat pedagogika institutida Qoraqalpog‘iston musulmonlari qoziyoti qozisi, Muhammad ibn Ahmad al-Beruniy o‘rta maxsus islom bilim yurti direktori Shamsuddin Bahauddinov muallifligidagi va qoraqalpoq tiliga tarjima qilingan bir qator kitoblarning taqdimot marosimi bo‘lib o‘tdi.
Tadbirda mehnat fahriysi, nuroniy Q. Kamalov, O‘zbekiston fanlar akademiyasining akademigi, filosofiya fanlari doktori, professor J.Bazarbayev, filologiya fanlari doktori K. Allambergenov, filologiya fanlari doktori, professor Sh.Abdinazimov, institut o‘qituvchilari, talabalar va ommaviy axborot vositalari vakillari qatnashdi.
Tadbirni institut ilmiy kengashi raisi, akademik J. Bazarbayev boshqarib bordi. – Ilm yo‘lida olib borilgan tinimsiz mehnatlarning samarasi bo‘lgan ushbu kitoblarning taqdimoti aynan bizning institutda o‘tkazilishi va bizning ziyo maskanigna sovg‘a qilinishi biz uchun katta baxt va cheksiz quvonchga sabab bo‘ldi. Bu kitoblar ilmiy ahamiyat kasb etkanligidan dinshunuslik, ma’naviyat asoslari, islom tarixi fanlarini o‘qitishda qo‘llanma vazifasini bajaradi. «Islom dini – ommaviy madaniyatga qarshi mustahkam immunitet» deydi u o‘z so‘zida.
Bundan so‘ng muallif Shamsuddin Bahauddinov so‘zga chiqib, dunyo sivilizatsiyasi rivojiga munosib xissa qo‘shgan buyuk allomalarimizning asarlarini o‘rganish va ular yozib qoldirgan bebaho madaniy merosni kelajak avlodga yetkazishning bugungi kundagi ahamiyati haqida o‘z fikr-mulohazalarini bildirdi. Prezidentimizning: “tariximmz, madaniyatimiz, dinimizga bog‘liq bir bet qo‘l yozma bo‘lsa ham, ularni jamlab, xalqimizni, yoshlarimizni tanishtirish, bizning qanday ulug‘ va betakror merosimiz bor ekanligini anglatish, farzandlarimizni ushbu ulug‘ merosga munosib tarbiyalashdan iborat”, degan fikrlarini ta’kidladi. Haqiqatdan ham, jamiyatimizning rivojlanishi uchun zarur bo‘lgan ilmlarni o‘rganish har bir yosh yigit va qizning bo‘ynidagi asosiy vazifalardan biri hisoblanishini bildirdi.
Yurtimiz rahbari 2018 yil 20-21 yanvar kunlari Qoraqalpog‘istonga kelgan safari davomida Nukus shahridagi Imom eshon Muhammad jome’ masjidida bo‘lib, bu yerda nuroniylar va imom-xatiblar bilan uchrashuv o‘tkazdi. Shunda imom-xatiblarimizga, birinchi navbatda, ota-bobolarimizdan qolgan eski qo‘l yozmalarni o‘rgangan holda qo‘llanmalar va asarlar yozish bo‘yicha o‘z takliflarini bildirgan edi. Ko‘p yillik mehnatlarining samarasi o‘laroq Sh. Bahauddinovning muallifligidagi va tarjima mahsuli bo‘lgan: “Kәmil insan”, “Salamat ana hәm bala - jәmiyet gireo‘i”, “Oraza paziyleti”, “Namaz oqio‘ qag‘iydalari”, “Marhumlarg‘a azar bermeyik”, “Qurbanliq kitabi”, “Sarf sabaqlig‘i”, “Shamaili Muhammadiya”, “Ibadati Islamiya”, “Islam mәripati: negiz hәm tүsinik”, “Islam dinine ulio‘ma tәriyp”, “Haj hәm umra qollanbasi”, “ISHIM fitnasi”, “Internetke in qurg‘an өrmekshiler” singari o‘nlab kitoblar nashr etildi va xalqimizga in’om etildi.
Yo‘qorida nomlari keltirilgan kitoblar Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi tomonidan tastiqlangan reja asosida Respublikamizdagi shahar va tuman hokimliklari, vazirliklar, oliy o‘quv yurtlari, idora va tashkilotlarga bepul tarqatildi.
– Bu tarjimadan so‘ng kitob yozishga bo‘lgan ishtiyoqimiz to‘xtab qolmaydi, hozirda Vatandoshimiz, buyuk muhaddis Imom al-Buxoriyning “Sahih hadislar” to‘plamini va Payg‘ambarimiz tarixidan so‘zlovchi kitoblar ustida ish olib boryabmiz, yaqin kunlarda xalqimizga havola etamiz degan umiddaman”, – deydi muallif Shamsuddin Bahauddinov.
Sovg‘a sifatida institut axborot resurs markaziga 1200 dona kitob rektor B. Otemuratovga topshirildi.
So‘ng mehnat fahriysi, nuroniy Q. Kamalov so‘zga chiqib, so‘ngi yillari yurtimizda amalga oshirilayotgan islohatlar, ayniqsa diniy sohada qilinayotgan katta-katta yangiliklar haqida aytib o‘tdi.
«Ko‘p yillik tajriba va mehnatlarimizning samarasi hisoblangan birinshi bor qoraqalpoq tilida nashr etilgan “Qurani kәriym mәnileriniң qaraqalpaq tilindegi ao‘darmasi hәm tәfsiri” kitobi mustaqil yurtimizda diniy sohada amalga oshirilayotgan xayrli ishlardan hisoblanadi.
Albatta, tarjima ishi, ayniqsa Alloh taoloning Kalomi bo‘lgan Qur’oni karimni undagi oyatlarning mazmun-mohiyatini tushungan holda tarjima qilish buyuk va mashaqatli ish hisoblanadi».
Shuningdek, institutning o‘qituvchi-ustozlariga ushbu kitoblarni yaxshilab o‘rganishga targ‘ib qilib, «Islom ta’limoti asosida talabalarga dars bera olgan pedagog – yeng yetuk pedagog», – deb ta’kidladi.
Bundan so‘ng tadbirga kelgan mehmonlardan filologiya fanlari doktori K. Allambergenov, filologiya fanlari doktori, professor Sh. Abdinazimovlar so‘zga chiqib, bu kitoblarning ahamiyati, mazmun va mohiyatiga baho berib, kelajak davomchilarining ma’naviy kamolotining yuksalishida o‘z xissasini qo‘shadigan ilmiy mehnatlar majmui ekanligini o‘z fikr-mulohazalarida bildirib o‘tishdi.
Tadbir o‘z aro savol-javoblar va ishtirokchilarning fikr-mulohazalari bilan qizg‘in davom etdi.
Qoraqalpog‘iston qoziyoti matbuot xizmati
Do‘stona va samimiy ruhda o‘tgan uchrashuvda Markaz rahbari O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev tashabbusi bilan yurtimizda bunyod etilayotgan O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi haqida jumladan, Markaz doirasida amalga oshirilayotgan tadbirlar, barcha ilmiy va tashkiliy ishlar haqida ma’lumot berdi.
– O‘zbekiston Islom ilmi, fiqh va hadis sohasida yuksak merosga ega. Bu zaminda mashhur ulamolar, buyuk faqihlar, muhaddislar, mutafakkirlar va san’atshunoslar yetishib chiqqan, – dedi Islom uyushmasi bosh kotibi. – Ushbu merosning Islom olamidagi ahamiyati va dolzarbligini ko‘rsatishda O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi muhim o‘rin tutadi. Bu yurtning taniqli va mashhur allomalari tufayli Islom sivilizatsiyasining asl mohiyati xususan, insonparvarlik va bag‘rikenglik qadriyatlari bugungi kunga qadar saqlanib qolgan. Mazkur megaloyiha bu boy merosni jahon hamjamiyatiga tanitishda asosiy ahamiyatga ega. Biz Butunjahon Islom uyushmasi nomidan ushbu sa’y-harakatlarni to‘liq qo‘llab-quvvatlaymiz. O‘zbekiston Prezidentining madaniyat va ma’rifatga qaratgan e’tibori barcha musulmon mamlakatlar uchun namuna bo‘ladi. Markaz bilan hamkorlik qilishdan benihoyat mamnunmiz! – deya ta’kidladi Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa.
Uchrashuv davomida Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa O‘zbekistonda olib borilayotgan islohotlar xususan, Islom sivilizatsiyasi markazining barcha tadbirlari, rejalashtirilgan turli anjumanlarga qiziqish bildirib, bu borada olib borilayotgan ishlarni yuksak baholadi va mamnuniyat bilan e’tirof etdi. Islom sivilizatsiyasi markazining ochilish marosimi qanchalik ahamiyatli ekanligiga esa alohida to‘xtaldi. Shu o‘rinda Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh Assambleyasining 72-sessiyasida so‘zlagan nutqidan quyidagi iqtiboslarni keltirdi: “Biz butun jahon jamoatchiligiga islom dinining asl insonparvarlik mohiyatini yetkazishni eng muhim vazifa, deb hisoblaymiz. Biz muqaddas dinimizni azaliy qadriyatlarimiz mujassamining ifodasi sifatida behad qadrlaymiz. Islom dini bizni ezgulik va tinchlikka, asl insoniy fazilatlarni asrab-avaylashga da’vat etadi. Islom sivilizatsiyasi markazining faoliyati ham shu maqsadga xizmat qiladi”. Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa O‘zbekiston Prezidenti tomonidan BMT minbaridan turib ilgari surilgan mazkur ulkan tashabbus Butunjahon Islom uyushmasi nomidan qo‘llab-quvvatlashini ta’kidlab o‘tdi.
Islom sivilizatsiyasi markazi rahbari O‘zbekiston Prezidenti tashabbusi bilan Markaz tarkibida Arab-islom xattotlik maktabini ochish yo‘lga qo‘yilganini ma’lum qildi. Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa ushbu loyihani to‘la-to‘kis qo‘llab-quvvatladi:
– Yangi O‘zbekiston loyihasi bo‘lmish bu xattotlik maktabi orqali Qur’oni karimning har bir surasini maxsus arab xatida, bezaklar bilan boyitilgan tarzda qo‘lda ko‘chirish maqsadga muvofiq, – deya taklif qildi Bosh kotib, – O‘zbekistondagi bo‘lajak Arab-islom xattotlik maktabi faoliyatini yo‘lga qo‘yishda, shuningdek, jahon miqyosida mashhur bo‘lgan katta tajribaga ega xattotlarni ushbu markazga jalb etish, xattotlarning ish faoliyati samarali bo‘lishi uchun ularni rag‘batlantirish va umuman maktab faoliyatini rivojlantirishda astoydil hamkorlik qilishga tayyormiz.
Delegatsiya a’zolari Makka shahrida joylashgan Hiro madaniyat dahasi, Vahiy muzeyi, “Burj as-sa’a” minorasida joylashgan shu nomdagi muzey, Ka’ba kisvasi uchun qirol Abdulaziz majmuasi va Madina shahridagi “Bo‘ston” muzeyi, Payg‘ambarimiz (s.a.v) siyratlari va Islom sivilizatsiyasi muzeyi, Jidda shahridagi Islom san’ati muzeyi va kutubxonasiga tashrif buyurdi va hamkorlik bo‘yicha muzokaralar olib bordi.
Bundan tashqari, Islom sivilizatsiyasi markazi delegatsiyasi a’zolari muzey va kutubxonalarga qilgan tashriflari jarayonida Payg‘ambarimizning faoliyat va turmush tarzlarini ifodalovchi videolavhalar O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markaziga taqdim etilishi masalasini ham ko‘rib chiqishdi.
Shuningdek, uchrashuvda O‘zbekiston Prezidenti tashabbusi bilan Samarqandda yangidan bunyod etilayotgan Imom Buxoriy majmuasi ziyoratchilari uchun qulay shart-sharoitlar yaratish masalasida ham fikr almashildi. Bu borada Saudiya Arabistoni tajribasidan foydalanish maqsadida Butunjahon Islom uyushmasi Tadbirlar va konferensiyalar bo‘limi boshlig‘i Shokir Saloh al-Advaniy bilan muloqot o‘tkazildi. Muloqot davomida Islom uyushmasi vakili bu masalada Saudiya Arabistonining yetakchi tashkilotlaridan biri “Ilm” kompaniyasi ko‘mak berishini bildirdi. Keyingi muhokamalar videokonferensiya shaklida davom ettirilishiga kelishib olindi.