Sayt test holatida ishlamoqda!
10 Iyul, 2025   |   15 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:17
Quyosh
04:59
Peshin
12:33
Asr
17:41
Shom
20:02
Xufton
21:36
Bismillah
10 Iyul, 2025, 15 Muharram, 1447

Kopiya Ro‘zador holingizda yomon so‘zlarni gapirmang

18.05.2019   2624   5 min.
Kopiya Ro‘zador holingizda yomon so‘zlarni gapirmang

Mana, muborak Ramazon oyining uchinchi dahasi nihoyasida turibmiz. Ushbu oylar sultonining fazilatlarini yurak-yuragimizdan his qilmoqdamiz. Imkon boricha yaxshilik qilishga, savoblardan ko‘proq olib qolishga intilamiz. Chunki, bu oydagi kichikkina qilgan yaxshiligimiz ham ko‘plab savob va ajrlarga sabab bo‘ladi. Bunga esa, bir rivoyatdagi hadisi sharif dalil bo‘ladi: “Odam bolasining hamma amali (savobi) ko‘paytirib berilur. Bir yaxshilikka uning o‘n mislidan to yetti yuz barobarigacha. Alloh azza va jalla: “Magar ro‘za Men uchundir. Uning mukofotini Men berurman. U (Odam bolasi) shahvati va taomini men uchun tark qilur”.

Ro‘za tutish jarayonida bir nechta muhim jihatlarga e’tibor qaratish joiz. Ular: niyat qilish, og‘izni berkitish va ochish vaqtlarini  bilish, saharlikdan iftorgacha ro‘zani buzadigan amallardan o‘zini saqlamoqlikdir.

Olamlar sarvari sallallohu alayhi vasallam: “Saharlik qiling. Chunki saharlikda baraka bordir”, deb marhamat qilganlar. Ushbu hadisga ko‘ra, saharlik bilan ro‘za tutish fazilatli ekani ta’kidlanmoqda.

Ro‘za tutish orqali insonlar juda ko‘p naf ko‘rishlari mumkin. Xususan, kishi ro‘za tutganida hamisha “Alloh ko‘rib turibdi” degan fikr bilan yuradi. Yomonliklardan chekinadi, jismonan va ruhan poklanadi. Qalbida mehr muruvvat hislari orta boshlaydi. Bir hadisi sharifda shunday deyiladi: “Ro‘zador holingizda yomon so‘zlarni gapirmang va jahl otiga minmang”. Demak ro‘za tutish orqali nafaqat jismimiz, balki ruhlarimiz ham poklanar ekan. Qolaversa, ro‘zadorning duolari ijobat etilishi manbalarda ta’kidlanadi. Ayniqsa, hadisda keltirilganidek: “Ro‘zadorning iftor paytida qilgan duosi rad qilinmaydi”.

Ro‘za tutish jarayonida yana bir jihat borki, u orqali Alloh taoloning naqadar buyuk va mehribon ekanligini ko‘rishimiz mumkin: ro‘zador unutib yeb ichib qo‘yishi ham bir fazilat hisoblanar ekan. Aslida ibodatda unutishga yo‘l qo‘yish yaxshi emas. Ammo ro‘zadorning unutishi ham unga Yaratganning ikromi, inoyati va fazlu marhamatining nishonasi bo‘lar ekan. Deyarli barcha sahih to‘plamlarda keltirilgan, Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda Nabiy (a.s.) shunday marhamat qiladilar: «Agar ro‘zador odam esda yo‘q yeb-ichib qo‘ysa, ro‘zasini tugal qilsin. Chunki uni Alloh taomlantiribdi va sug‘oribdi». Chindan ham, islom dini yengillik va me’yor ustida barpo etilgan.

Shuningdek bir sunnat borki u musulmonlarini yanada yaqin bo‘lishiga sabab bo‘ladi. U har kechda o‘qiladigan taroveh nomozidir. Taroveh so‘zining ma’nosi- rohat, tin olish, orom olish deganidir. O‘zbekiston musulmonlari ham bu hikmatdan bebaxra bo‘lmadilar. Mamlakatimizning tobora chiroy ochib borayotgan minglab masjidlarida taroveh ibodatlari va Qur’on xatmlari chiroyli ko‘rinishda ado etiladi. Bu bilan insonlar orasida mehr oqibat rishtalari yanada mustahkamlanadi.

Yana bir hadisi muborakda esa, shunday keltiriladi: “Ey Allohning Rasuli, menga Alloh manfaat beradigan ishni amr qiling”, deb so‘rashganida, u zot: “Ro‘zani lozim tut, uning o‘xshashi yo‘qdir”, deya javob berganlar. Darhaqiqat, Ramazon oyi bemisl manfaatlar va mukofotlar oyi, ro‘za cheksiz savob hamda yaxshiliklar omili bo‘lgani uchun ham uning takrori yo‘q. Bu oyni savob umidida ro‘za tutib, yaxshilik va ezgu amallar bilan o‘tkazgan inson Allohning xazinasidagi barcha yaxshiliklarga erishgan, Uni rozi qilgan va bebaho in’omlarga yetishgan bo‘ladi.

Zotan, Payg‘ambarimiz (s.a.v.) shunday marhamat qilganlar: “Agar ummatlarim Ramazon oyining sharafini bilganlarida edi yil o‘n ikki oy Ramazon bo‘lishini orzu qilar edilar, chunki ularning toati maqbul, duolari mustajob, gunohlari mag‘firat etilib, Jannat ro‘zadorlarga muhtoj bo‘ladi”.

Rasululloh (s.a.v.) Ramazon arafasidagi xutbalarida shunday marhamat qilganlar: “Ey insonlar, buyuk va muborak oy sizlarga yaqinlashmoqda. Alloh taolo,  u oy ro‘zasini farz, tunlaridagi ibodatni sunnat qildi... U oy sabr oyidir. Sabrning savobi jannatdir.  U ko‘mak va yordam oyidir. U oyda mo‘minning rizqi ko‘paytiriladi. U oyda kim bir ro‘zadorga iftorlik bersa, gunohlariga mag‘firat bo‘ladi. do‘zax o‘tidan o‘zini qutqaradi va ro‘zadorning ajridek ajrga ega bo‘ladi. Ro‘zadorning ajridan hech narsa kamaymaydi. Shunda sahobalar, «Yo Rasulalloh, ro‘zadorga iftor berishga har birimiz ham qodir emasmiz», dedilar. Bunga javoban, Rasuli akram (s.a.v.): «Ro‘zadorga bir xurmo yo bir qultum suv yo ayron bilan iftor bergan kishiga Alloh taolo bu savobni beradi» dedilar.

Ushbu hadisi sharif Ramazon oyida turgan har bir musulmonni befarq qoldirmasa kerak. Binobarin, baraka va imon pallasi Ramazonning fazilatlari faqat shuning o‘zi emas, ularni sanab adog‘iga yetish mushkuldir.

 

Manbalar asosida “Ko‘kaldosh” o‘rta maxsus islom bilim yurti mudir muovini A.G‘aniyev tayyorladi.

Ramazon-2018
Boshqa maqolalar

Robbimizning va’dasi haq ekan

07.07.2025   5486   4 min.
Robbimizning va’dasi haq ekan

Yarmuk – musulmon va Rum qo‘shinlari o‘rtasida bo‘lib o‘tgan jang. Unda asrlar o‘tsa-da, mangulikka yuz tutgan ajib lavhalar bor. Ularning ba’zilari quyidagilardir:

Urushning ayni qizigan pallasi. Bir kishi Abu Ubayda ibn Jarroh hazratlariga yaqinlashdi. Abu Ubayda roziyallohu anhu: “Men shahid bo‘lishga astoydil bel bog‘ladim”, dedi. Haligi kishi: “Biror-bir gapingiz bo‘lsa ayting, men Rasululloh bilan ko‘rishgan paytim  u zotga yetkazib qo‘yaman”, dedi. Abu Ubayda roziyallohu anhu: «Ha, u zotga buni yetkaz: “Rasululloh, bizlar Robbimizning va’dasi haq ekanini topdik”», dedilar.

Rum qo‘shinlarining hujumi kuchaygan paytda Ikrima ibn Abu Jahl roziyallohu anhu musulmonlarning orasida: “Alloh taolo meni  hidoyat qilmasidan avval men Rasulullohga qarshi jang qilardim, endi bugun Allohning dushmanlaridan qochib ketamanmi!” – deya jar solardi. Oradan ko‘p o‘tmay, Abu Jahl yana: “Kim o‘limga bay’at qiladi?”[1] – dedi.

Musulmonlarning bir jamoasi u zotga bay’at qilishdi va ularning barchasi birgalikda jang maydoniga kirishdi. Ularning maqsadlari g‘alaba va shahidlik edi. Alloh taolo ularning bay’atlarini qabul qildi va ularning bari Allohning inoyati ila shahidlikka erishdilar. 

Tarix zarvaraqlariga e’tibor qarating. Buyuk qo‘mondon Xolid ibn Valid 100 kishilik qo‘shini bilan to‘rt ming kishilik Rum qo‘shinlariga qarshi turdilar. Qarang-a! Yuz kishilik qo‘shin to‘rt mingta askarga qarshi chiqib, ularni yengsa-ya?! Bu ularning qalblari Allohga bo‘lgan iymonlari bilan to‘lib-toshgani ekanining belgisi emasmi?!

Urush biroz tinchib turgan paytda Xolid ibn Validning oldiga Jo‘rja ismli Rum qo‘mondoni keldi va: “Ey Xolid, nimaga da’vat qilyapsan? Ayni paytda Islomni qabul qilgan kishiga ham sizlarga berilgandagi kabi ajru savob nasib qiladimi?” – deb so‘radi.

Sahobiy: “Ha. Undan ko‘prog‘i ham nasib etishi mumkin”, dedi.

“Qanday qilib? Axir sizlar avvaldan musulmon bo‘lib, o‘zib ketgansizlar-ku?!” – dedi Rum qo‘mondoni. Xolid ibn Valid roziyallohu anhu: “Biz Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bilan birga yashadik va u zotning mo‘jizalariga guvoh bo‘ldik.

Bizning ko‘rganlarimizni ko‘rib, biz eshitgan narsalarni eshitgan odam Islomni osonlikcha qabul qilishi haqiqat. Lekin sizlar u zotni ko‘rmagansizlar, u zotning gaplarini eshitmagansizlar, bunday holda g‘aybga iymon keltirgan bo‘lasizlar. Agar sizlar niyatingiz,  qalbingiz ila Allohga iymonda rostgo‘y bo‘lsalaringiz, sizlarning savoblaringiz buyukroq bo‘ladi”, dedilar. Bu gaplarni eshitgan Rum qo‘mondoni oh urdi va: “Ey Xolid, menga Islomni o‘rgat”, deya o‘zini Xolid roziyallohu anhu tarafga tashladi.

Shunday qilib Rum qo‘mondoni Islomni qabul qildi. Alloh taolo uchun ikki rakat namoz o‘qidi, haqiqatda ikki rakat, bundan boshqacha emas. Ikki taraf yana urushga kirishdi. Jo‘rja endi musulmon askarlar safida shahidlik maqomiga erishish ilinjida jang qilardi.

Ha! O‘sha ikki rakat namoz sababidan Allohning izni ila unga jannat nasib etdi, uning bundan boshqa amali yo‘q edi...


Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.


[1]  Buning ma’nosi: “Men o‘lgunimcha shu jang maydonidan ortga chekinmayman, to so‘nggi nafasim qolgunicha musulmonlar safida Allohning dushmanlariga qarshi jang qilaman, meni faqatgina o‘lim to‘xtata oladi”  (Tarj.).