Seni sog‘inaman! Sen barokatlar, ne’matlar, yaxshiliklar sochiladigan oysan. Sen kirib kelishing bilan Jannat eshiklari ochilib, Do‘zax eshiklari yopilishi hamda shaytonlar zanjirband qilinishi mo‘minlarni ruhan ko‘klarga ko‘taradi.
Ammo kelganingda, essiz, g‘aflatda qolayotganimni his qilib ich-ichimdan tushkunlikka tushaman. Lekin kelmasingdan astoydil quyidagicha reja qilaman:
Zero, nafsimni yengolmay, irodasizlik qilayotganim uchun ich-ichimdan alam nidosida yashayapman, Ramazonim!
Ro‘zadorman, ammo qabuli bormi-yo‘qmi bilmayman. Chunki bilib-bilmay uni u deyman, buni bu. Sening bag‘ringda o‘zimni shunchalar sokin va xotirjam sezamanki, senga to‘yish uchun g‘aflat xalaqit beradi.
Shunchaki, savoblarsiz sendan ayrilish – oilam uchun ham katta yo‘qotish. Birinchi sinfda o‘qiydigan o‘g‘lim, alhamdulillah, seni anglagan shekilli, seni tutmoqchi bo‘ldi. Birinchi tashrifing kunida biroz mazasi ham bo‘lmadi, hamda yosh deb uyg‘otmadik. Ammo ikkinchi kun, farzandlarimni uyg‘otayotib: “Turinglar, xayr va savobni qo‘ldan boy bermanglar”, dedim. O‘g‘lim esa uyg‘onmadi. Ammo Sensiz kuni o‘tayotganidan rosa xafa bo‘lib:
– Nega meni uyg‘otmadingiz? – dedi.
– Jon bolam, uyg‘otsam turmading-ku? - dedim.
– Axir men ham ro‘za tutmoqchi edim.
Opasi:
– Sen hali yoshsan, – dedi.
Men esa uning Senga bo‘lgan ishtiyoqini ko‘rib shunday sevindim-ki, buni izohlash qiyin. U yana:
– Meni albatta, uyg‘oting, ro‘zani tutishim kerak, agar uyg‘onmasam, tepib-urib bo‘lsa-da uyg‘oting, xo‘pmi? – dedi.
Qalb ko‘ziga yosh keldi, bu sevinchdan. Ramazonim, seni yosh murg‘ak shunchalar ardoqlasa, biz kattalardan g‘aflat ketmasa...
Yana so‘zini davom ettirdi u:
– Saharda uyg‘onishim uchun 10 marta “Fotiha” surasini, 10 marta “Ixlos” surasini o‘qiyman, shunda Xudo xohlasa, bir uyg‘otganingizdan turaman, – dedi.
Haqiqatan, bu suralarni o‘qigandan keyin o‘g‘lim bir uyg‘otganimdan sakrab turdi va shu kuni Seni tutishga musharraf bo‘ldi. Uning gapi rost amalga oshganidan unga savol berdim:
– Bolajonim, shu suralarni 10 martadan takrorlasang, tura olishing mumkinligini qayerdan bilding, biz senga unday o‘rgatmagan edik-ku?
– O‘zim shunday deb o‘yladim, chunki yomon tushlar ko‘rganimda o‘sha suralarni uch martadan o‘qisam, yaxshi, tinch, qo‘rqmasdan uxlar edim, shunday qilishimni o‘zingiz o‘rgatgan edingiz – dedi ishonch bilan.
To‘g‘risi, ba’zida bolajonimning fikrlari meni juda ajablantiradi. Nafaqat bu uchun, balki hammasi uchun Yaratganga behisob, beadad shukrlar aytaman. Alloh va uning Rasulidan bo‘lak yordamchim yo‘q. Shunday ekan, tavakkalim – Allohga, muhabbatim esa –Rasulullohgadir.
Azizlar, savob amal va ibodatlarimizga ziyodasi bilan ajr beradigan Mohi Ramazonni jami hikmat va xayrlari bilan qo‘lga kiritishni barchamizga nasibu ro‘z aylasin. Aksincha, g‘aflatimiz uchun oxiratda nadomatlar girdobida qolmaylik. Qilayotgan amallarimizni riyo va ko‘z-ko‘z uchun qilishdan yoki Ramazon kunlarini ro‘zasiz, duolarsiz o‘tkazish qiyomatda o‘zimizga qarshi dalil sifatida qo‘llanilishi mumkinligini ham unutmaylik.
Barchangizga yana bir bor, Ramazoni sharif muborak bo‘lsin.
Nilufar BOZORBOY qizi
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Naml surasida: «To ular chumolilar vodiysiga yetganlarida, bir chumoli: “Ey chumolilar! Uyalaringizga kiringiz...” dedi», deyiladi.
Sulaymon alayhissalom qo‘shini bilan kelayotganida, bir chumoli jamoasiga kutilmagan xatar yaqinlashayotganini his qildi va qolganlarni ogohlikka chaqirib, biz tarafga xatar yaqinlashib kelyapti, joningizni qutqaring: «...Yana Sulaymon va uning lashkarlari o‘zlari sezmagan hollarida sizlarni bosib-yanchib ketmasinlar, degan edi» (Naml surasi, 18-oyat).
Chumolining qilgan ishi qanchalar ajabtovur-a?! U xatarni payqashi bilanoq o‘zini qutqarish uchun emas, jamoasini qutqarish uchun shoshildi.
Qavmining qayg‘usini o‘z zimmasiga oldi, xatar kelmasidan uni his qila bildi va chumolilar to‘dasini “xavf bostirib kelyapti, shoshilinglar, joningizni xatardan qutqarib qoling”, deya ogohlantirdi.
Bir nazar solaylik-da, oyati karimada kelgan “chumoli” so‘zi arab tili qoidalariga ko‘ra tadqiq qilinsa, u nakra (noaniq) shaklda turibdi. Ahamiyatli jihati shundaki, “chumoli” so‘zi Qur’oni karimda noaniq shaklda keltirildi, demakki o‘sha chumoli to‘daning oddiy bir a’zosi, lekin shunday bo‘lishiga qaramay o‘zini past sanamadi. Biz esa, falonchi nima qildi, pismadonchi-chi, deb surishtirish bilan ovoramiz.
Keling, endi masalaning boshqa tomoniga e’tiborimizni qarataylik. Chumoli: “Ey chumolilar, hozir Sulaymon sizlarni qirib yuboradi. Sizlar bir kuchsiz jamoasiz, ular sizga e’tibor ham bermaydi”, dedimi?! U to‘dasidagilar bilan vaziyatni tahlil qildimi?! Chumoliga boqing. Aksincha, Sulaymon va uning qo‘shinini aybsiz deya, ular sezmayaptilar, deb ularni oqladi.
Chumolilar ham ogohlantiruvchiga qarab: “Yo‘q, sen bizning ustimizdan boshliq bo‘lmoqchisan. Senga faqat martaba, mansab kerak”, deyishdimi?! Aslo yo‘q! Aksincha, uning gapini olib, inlariga kirib ketishdi va jajji chumolining da’vatiga ergashganlari holda najotga yetib, jonlari omon qoldi.
O‘zi uchun uya qurish jarayonida sabr qilish ham chumolilarning xususiyatlaridandir. Ular qurayotgan uyalari bir necha marotaba qulab tushishiga qaramasdan, uni qayta-qayta tiklayveradilar va oxir-oqibat bir butun uya holiga keltiradilar.
Hikoyat. Rivoyat qilinishicha, Amir Temur janglarning birida mag‘lubiyatga uchraydi va o‘sha yerga yaqin bir g‘orga kirib, mag‘lubiyati haqida o‘ylaydi. U chuqur tafakkur qilarkan, ko‘zi bir chumoliga tushadi. Chumoli g‘or devoriga ko‘tarilmoqchi bo‘lib, tushib ketadi. Ikkinchi urinishda ham devordan sirpanib tushadi. Uchinchi safar ham... Amir Temur bu mitti jonivorni diqqat bilan kuzata boshlaydi, undan ko‘zini uzmaydi. Axiyri, o‘n yettinchi urinishda chumoli devorga chiqishga muvaffaq bo‘ladi. Shunda Amir Temur: “Yo qudratingdan! Shu kichik maxluq sal kam yigirma marta urindi. Men nima uchun mag‘lubiyatimdan zaiflashyapman?!” – deya o‘zini koyiydi.
Buyuk qo‘mondon g‘ordan chiqib tor-mor bo‘lgan qo‘shinini yana jangga tayyorlaydi va bitta bo‘lsa-da, tirik odami qolgunicha taslim bo‘lmaslikka astoydil qaror qiladi. Uning ko‘z o‘ngida esa mitti chumolining shijoati aks etadi.
Mutaxassislarning ta’kidlashlaricha, chumoli hasharotlar orasida eng qat’iyatli, o‘zaro hamkor va hamjixat ekan.
Chumolining yana bir sifati ularning o‘zaro hamkorlik va hamjihatligidir. Ularning bari bir bo‘lib, bitta chiziq tortgan holda doimiy harakatda bo‘lar ekanlar.
Shu mitti chumolining harakatlari bizlarga qaysidir ma’noda o‘rnak bo‘lishi mumkinmi?!
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.