Tanlovga!

Inson zoti qiziq, kelajakda o‘zini qanday ko‘ngilsizliklar kutishi mumkin ekanini hayolan ko‘z oldiga keltiradi-da, o‘sha ko‘ngilsizlikka yo‘liqmaslik uchun jon-jahdi bilan harakat qila boshlaydi. Kambag‘al bo‘lib qolishdan qo‘rqib, ertayu-kech tinim bilmay mehnat qiladi. Halol mehnat qilsa-ku, mayli. Lekin qo‘rquvning kuchidan, ba’zan harom amallarni qilishdan ham toymaydi.

Hatto, farzandlarini ham kichikligidan mana shunday qo‘rquvlar qurshovida ulg‘aytiradi: "Yaxshi o‘qimasang, katta bo‘lganingda aravakash bo‘lasan"; "Namuncha lapashang bo‘lmasang? Bu ahvolda og‘zingdagi oshni ham oldirib qo‘yasan-ku"; "Kim nima narsangni so‘rasa berib yuboraverasanmi? Ertaga o‘zing nima qilasan?" kabi iddaolar qurshovida farzandlar ham kelajakda hech narsasiz qolish, kambag‘allik kabi qiyinchiliklarga yo‘liqishdan qo‘rqib, topganini yashirib yig‘ishga, pul topish uchun har qanday harom ishlarni qilishga ham tayyor bo‘lib katta bo‘lishadi. Eng qizig‘i, o‘sha qiyinchiliklar kelishi dargumon. Kim qanday hayot kechiradi, hayoti davomida kim qanday mashaqqatga yo‘liqadiyu, kim qanday holatga tushishi faqat Yaratgangagina ayon. Biz esa mavhum, kutilishi noaniq bo‘lgan zahmatlarga jon-jahdimiz bilan, tinim bilmay, har qandoq yo‘llar vositasi ila kurashar ekanmiz, ming afsuslar bo‘lsinkim, har bir insonning boshiga tushishi muqarrar bo‘lgan qiyinchilik haqida mutlaqo unutib qo‘yamiz...

Qanday qiyinchilik ekanini anglagandirsiz? Ha, adashmadingiz, bu - Qiyomat kunidagi hisob-kitob, so‘roq, amallarimiz hisobi bizga ko‘rsatiladigan kundagi muqarrar, hech kim qochib qutula olmaydigan qiyinchilikdir. O‘ylab ko‘raylik, azizlar, uch kunlik dunyoning, quyuq zulmati ortidan nurafshon tongi otishi aniq bo‘lgan, ko‘z ochib yumguncha o‘tib ketadigan qandaydir bir imtihoni uchun qanchalar tayyorgarlik ko‘ryapmizu, nahot nomai a’mollarimiz ko‘rsatiladigan kunga tayyorgarlik ko‘rishdan g‘ofil qolsak?

Ortga nazar tashlab, qo‘ygan qadamlarimizni, o‘tkazgan hayotimizni sarhisob qilib ko‘rsak, qanchadan qancha xatolarga yo‘l qo‘yganligimizni tushunib yetamiz... Shu chog‘da birdan qalblarimizni zulmat qoplagandek bo‘ladi! Qani edi... Qani edi ortga qaytsagu, o‘sha xatolarsiz bir yangi hayot boshlasak... Buning iloji yo‘qligini o‘ylab, ko‘nglimiz cho‘ka boshlaydi. Beixtiyor tushkunlikka tushamiz...

Mana shunday his-tuyg‘ular sizni ham asir etganmi? O‘tgan hayotingizdagi xatolaringiz, gunohlaringizni eslab ko‘p ezilasizmi? Endi ortga yo‘l yo‘q, chorasizman, degan o‘y borlig‘ingizni qamrab olganmi?  O‘sha hayotingizda majburan davom etyapsiz, yo bo‘lmasa tushkunlik atalmish sahroda tentiragancha sarson-sargardonmisiz?

Unday bo‘lsa, o‘rningizdan turing! Hozir xatolaringizni to‘g‘rilashning ayni vaqti! Sizda imkon bor! Ha-ha, noto‘g‘ri eshitmadingiz, imkoningiz bor! Va bu imkonni sizga qandaydir psixolog, qandaydir bashoratchi yo bo‘lmasa, biror amaldor shaxs emas, Alloh ato qilyapti! Mehribon va rahmli, toki jon halqumga yetgunigacha tavbalarni qabul qiluvchi Zot sizga imkon bermoqda! Siz mana shu imkondan foydalanib qoling! Darrov tahorat oling-da, ikki rakaat namoz o‘qing, so‘ngra Alloh taolo sizni qanday muqaddas oy bilan yuzlashtirganini yodga oling.

 Ramazon! Taqvo, ibodat, rahmat, mag‘firat, gunohlar o‘chiriluvchi oydir! Ushbu oyda Qur’oni Karim nozil bo‘lgan. Ushbu oyning fayzi, barokati, fazilatlarini sanab adog‘iga yeta olmaymiz! Ming shukrki, Alloh azza va jalla bizlarni ushbu oyga sog‘-salomatlikda yetkazdi, O‘zining to ro‘zi Qiyomatgacha har bir musulmon bandaga dasturulamal bo‘lmish Kitobida bizlarga: «Ey iymon keltirganlar! Sizlardan avvalgilarga farz qilganidek, sizlarga ham ro‘za farz qilindi. Shoyadki taqvodor bo‘lsangiz» deya xitob qilib, Ramazon oyi ro‘zasini tutishlikni farz qildi.

 Ushbu oyning avvalgi o‘n kunligini rahmat, ikkinchi o‘n kunligini mag‘firat, uchinchi o‘n kunligini gunohlardan poklanish qilib, biz kabi bandalariga o‘zining cheksiz mehru marhamatini namoyon qildi. Ushbu oyning fazli shu qadar ulug‘ki, u Allohning huzurida ming oydan afzalroqdir. Shu bilan birga, mehribon va rahmli bo‘lgan Zot bizlarga qiyinchilik, zahmat yetmasligi uchun tonglari saharlik, kechalari iftorlik qilish imkoniyatini berdi.

Rasululloh sollallohu alayhi va sallam shunday dedilar: “Muborak nonushtaga kelinglar! Ya’ni, saharlikka”. Nasoiy rivoyati. Va dedilar: “Sizlarga saharlik nonushtasini qilishingiz vojib bo‘ladi. Chunki u baraka ato etilgan nonushtadir”. Nasoiy va imom Ahmad rivoyati.

Mohi Ramazon - ushbu muborak oyga yetib kelgan ekanmiz, Allohning bizga bergan imkoni aynan mana shudir! Har kechasi g‘animat bo‘lgan ushbu oyda yana bir kecha yashirilganki, bu - Laylatul Qadr kechasidir. Ushbu kecha to‘lig‘icha imkon bo‘lgan muborak oyning ichidagi yana bir imkoniyatdir! Oyning so‘nggi o‘n kunligidagi toq kechalardan biriga yashirilgan bu kecha ham tavbalarimiz qabul bo‘lib, yangi hayot boshlashimiz uchun Yaratganning bizlarga ko‘rsatgan ulkan marhamatidir!

 Ushbu oyda Qadr kechasi uchun alohida, oyni risoladagidek so‘ngiga yetkazganimiz uchun alohida mukofot bor. Keling, hozir buning isboti o‘laroq keltirilgan hadis bilan tanishsak.

 Jobir ibn Abdulloh roziyallohu anhudan, u kishi Nabiy sollallohu alayhi vasallamdan rivoyat qiladilar. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam:

“Ramazon oyida mening ummatimga mendan avvalgi payg‘ambarlarga berilmagan besh narsa berildi:

Birinchisi: Ramazon oyining avvalgi kechasi Alloh ularga (rahmat) nazari bilan boqadi, kimga Alloh rahmat nazari bilan boqsa uni hecham azoblamaydi.

Ikkinchisi: Ularning og‘izlarining hidi Alloh huzurida miskning hididan ham xushbo‘yroq holda yuradilar.

Uchinchisi: Farishtalar ularning haqlariga tunu-kun istig‘for aytadilar.

To‘rtinchisi: Alloh azza va jalla jannatiga: "Bandalarim uchun tayyorlangin va bezangin. Ulardan tezda dunyo qiyinchiliklari, tashvishlari ketib, mening jannatim va ziyofatimga keladilar", deydi.

Beshinchisi: Agar ramazonning oxirgi kechasi bo‘lsa ularning barchasini Alloh mag‘firat qilib yuboradi, degandilar, (atrofdagilar tomonidan): "Ey Rasululloh, u laylatul-qadr kechasimi? deb aytildi. Shunda u zot: "Yo‘q! Agar ishchilar ishlarini tamomlasalar haqlari to‘liq qilib beriladimi?!" dedilar.

(Demak, bu mukofot, ular ro‘zani to‘liq tutganlari uchun berilgandir, qadr kechasining savobi alohida beriladi, dedilar).

(Nasaiy, Bayhaqiylar rivoyati).

Qarang, qanday imkoniyatlar bizga mushtoq turibdi. Axir, shunday fazilatli oyga yetishgan inson noumid bo‘lishi mumkinmi? Shunday imkoniyat eshigi keng ochilib kirishimizni kutib tursayu, tushkunlikka berilishimiz qay darajada to‘g‘ri, aziz dindoshim? Kechalarni qoim qilib, kunduzlari ro‘za tutib, ertayu kech duoyu iltijolar aylab, tavba qilishga shoshilaylik! Atrofimizdagilarga ham ushbu o‘zimiz xabar topgan xushxabarni yetkazaylik! Shunday xushxabarni Allohdan vahiy orqali qabul qilib olgan va bizlarga yetkazgan Rasululloh sallallohu alayhi vasallamga salavotlar aytib, ergashaylik! Yolg‘iz Alloh uchun ibodat qilib mukofotini ham quyidagi hadisi qudsiyda keltirilganidek, O‘zidan umid qilaylik:

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Odam bolasining hamma amali (savobi) ko‘paytirib berilur. Bir yaxshilikka uning o‘n mislidan to yetti yuz barobarigacha. Alloh azza va jalla: «Magar ro‘za Men uchundir. Uning mukofotini Men berurman. U (Odam bolasi) shahvati va taomini Men uchun tark qilur», dedi», dedilar». (Termiziy rivoyati).

Dindoshim,  yo‘liqishimiz aniq bo‘lgan eng qiyin, eng og‘ir, hatto er o‘z xotinidan, ona o‘z bolasidan, aka ukasidan qochadigan Qiyomat kuniga tayyorlanishimiz uchun eng yaxshi fursatda turibmiz. Avvalgi gunohlarimizni olov o‘tinni yo‘q qilganidek, kuydirib ketkazuvchi ushbu muborak oyda iloji boricha ko‘proq istig‘forlar aytib, yolg‘iz Alloh uchun Ramazon ro‘zasini tutib, tavbalarimiz qabul bo‘lishidan umidvor bo‘laylik.

Ilohim, ushbu oydan barcha gunohlarimizdan poklangan holda chiqishlikni, so‘ngra keyingi hayotimizni shunga muvofiq ravishda Allohning buyurganlarini bajarib, qaytarganlaridan qaytib o‘tkazishlikni Alloh jumlamizga nasib aylasin.

Gavhar Nasrulloh