Tanlovga!
— Faqat ro‘zadorlarni da’vat qilaylik, ayajon. Tadbirning nomi iftorligu, qorni to‘qlarni chaqiramizmi?..
— Yaqin qarindoshlarni aytmasak, ayb bo‘ladi, qizim!.. Butun mahalla-ko‘y, qarindoshlar taklif qilinadi-da!
“Odamlardan andisha qilamizu, Alloh va Rasulidan hayo qilmaymizmi, ayajon? Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan “Dasturxonlarning eng yomoni, ochlar qolib to‘qlar da’vat qilinganidir” mazmunda hadis rivoyat qilinadi. Ro‘za tutmagan, Allohning buyrug‘iga itoat qilmaganlarga dasturxon yozishning nima keragi bor, ayajon?!”... Bu so‘zlar yuragidan otilib chiqib, bo‘g‘zida tugunlandi. Onasiga e’tiroz bildirolmadi. Oqshom iftorlik dasturxoni yozilgan uylarga birin-ketin mehmonlar joylashdilar. Aksariyati ro‘za tutmagan, “qalbi toza”lar. Ro‘za tutmagan bo‘lishsa-da, tortinmay iftorlik (!) dasturxonining to‘ridan joy olishganiga qaramay, ro‘zadorlar oldida og‘iz ochishni kutmay oldilariga qo‘yilgan yeguliklarni kavshay boshlashdi...
Iftorlik o‘tdi. To‘qlar to‘ydi. Ba’zilari duo qilib, ayrimlari esa, shukronalikni ham unutib qo‘zg‘aldilar.
— Opa,- dedi o‘n olti yashar jiyani,- iftorlikda Islom haqida, Allohning buyruqlari, Rasululloh sollalohu alayhi vasallamning hayot yo‘llari, sunnatlari, sahobiylar haqida gapirilmaydimi? Men shunaqa suhbatlar bo‘ladi deb kelgandim. Odatiy g‘iybatlar “aylandi” dasturxonda.
— Qo‘yaver, singlim,- dedi jiyanidan ko‘zini olib qochib.- Biri oyog‘i, boshi og‘rishidan shikoyat qilgandi, ro‘za tutishini, ham iymon, ham sog‘lik halovatini his qilishini aytib baloga qoldim. Namoz o‘qimay, ro‘za tutmasa ham qalbi tozaligini naq bir soat takrorlab charchamadi.
— Bekor gapiribsiz-da, asabingiz buzilibdi...
— Yo‘q, singlim, aksincha, undaylarga sabr va chiroyli muomala bilan, avvalo aytganlarimizga o‘zimiz amal qilib, hol tili bilan tushuntirishda davom etishimiz kerak. Chunki, biz faqat nasihat qilguvchimiz, Hidoyatga boshlaguvchi esa Alloh subhonahu va taoloning O‘zi...
Umida Adizova
Savol: Masjidul haromda namozlarni jamoat bilan o‘qib, keyingi namoz vaqtini kutib o‘tirganimizda, ayrim hojilarimiz yotgan holda uxlab qolib, keyingi namozga azon aytilganda, tahorat qilmay namoz o‘qishayotganiga guvoh bo‘ldim.
Buning xukmi dinimizda qanday? Chunki uxlash tahoratni buzadi deb o‘qiganmiz va shunga amal qilamiz. Yoki masjidul haromda ayrim hukmlar o‘zgaradimi?
Javob: Bismillahir rohmanir rohiym. Hanafiy mazhabiga ko‘ra, biror narsaga suyanib, yoki yonboshlagan holda uxlash tahoratni sindiradi. Bu hukm masjidul haromga ham tegishli. Siz aytgan hojilar yerga yonboshlagan holda uxlagan bo‘lsalar, tahoratlari sinadi. Lekin ko‘zini yumib, uxlamasdan, zikr qilib yotadiganlar ham bo‘ladi. Agar shunday qilgan bo‘lsalar, tabiiyki tahoratlari sinmaydi.
Masjidul haromda dunyoning turli nuqtasidan kelgan ziyoratchilar ibodat qiladi. Ularning ichida ilmli insonlar bilan bir qatorda ibodatga endi kirgan, shar’iy hukmlarni yaxshi o‘zlashtirmaganlar ham bo‘ladi. Ularning qilayotgan ishini ko‘rib, anavilar qilyapti-ku, demak, noto‘g‘ri emas ekanda, deb qilib ketavermaslik kerak.
Qolaversa, u yerda turli mazhab odamlari ibodat qiladi. Ayrim mazhablarda uxlash, badandan qon chiqish kabi ishlar tahoratni sindirmaydi. Ammo bizning mazhabimizda har ikkisi ham tahoratni buzadi va bunga ulamolarimiz bir qancha hadislarni dalil o‘laroq keltirganlar.
Shu bois, ulug‘ makonlarga ibodatga otlanayotgan odamlar: xoh erkak, xoh ayol kishi bo‘lsin, shar’iy hukmlarni bilib olishi yoki biladigan odam hamrohligida borishi maqsadga muvofiq bo‘ladi. Aks holda ibodat qilaman deb, gunohga botishi hech gap emas. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.