Sayt test holatida ishlamoqda!
08 Iyun, 2025   |   12 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:06
Quyosh
04:50
Peshin
12:27
Asr
17:36
Shom
19:58
Xufton
21:35
Bismillah
08 Iyun, 2025, 12 Zulhijja, 1446

Saharlikda “to‘yib ovqat yeb olish kerak”mi?!

13.05.2019   39376   3 min.
Saharlikda “to‘yib ovqat yeb olish kerak”mi?!

     Tanlovga!

Anas ibn Molik roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Payg‘ambarimiz Muhammad sallollohu alayhi vasallam o‘z hadis shariflarida quyidagicha marhamat qilganlar: “Saharlik qilinglar, albatta unda baraka bordir”. (Buxoriy va Muslim rivoyati)

Boshqa bir rivoyatda esa “Kim ro‘za tutishni istasa, biror narsa bilan bo‘lsa ham saharlik qilib olsin”, deyilgan. (Ahmad rivoyati)

Saharlik ham dunyoviy, ham uxroviy foydalarni o‘z ichiga oladi:

- Ibodatlarni taqvo bilan qilish, subh paytida qiroat, zikr hamda istig‘for bilan mashg‘ul bo‘lishga yordam beradi. Qorni och odam esa bu narsalarga dangasalik qiladi, hosizlanadi.

- Saharlik husni xulqqa chaqiradi. Qorni och ldam esa odatda jahldor bo‘lib qoladi.

- Ro‘za tutishda dangasalik va beparvolikdan asraydi.

- Saharlik – sunnatga ergashishdir. Saharlikda Nabiy sallollohu alayhi vasallam sunnatlariga ergashaman, toat-ibodatlarimga kuch to‘playman, deb niyat qilgan kishi katta ajrlarga ega bo‘ladi.

- saharlik tunning oxirida bo‘lgani uchun duo va zikrlar qabul bo‘lishi umid qilinadi.

- Saharlik qilgan kishi ahli kitoblarga o‘xshamaydi. Chunki, hadisda bunday aytilgan: “Bizning va ahli kitoblarning ro‘zasidagi farq saharlik qilishdadir”.

- Bomdod namozini jamoat bilan ado qilishga sabab bo‘ladi.

Saharlikning afzal payti bomdod paytiga yaqin qilinganidir. To‘g‘ri, uni erta qilib olsa ham, saharlik qilmay niyat qilib yotsa ham bo‘ladi. Bu sunnatga xilofdir. Erta saharlik qilgan odam odatda uxlab, bomdodni qazo qilib qo‘yadi.

(Shu o‘rinda bir gap: “Kim ro‘za tutishni istasa, biror narsa bilan bo‘lsa ham saharlik qilib olsin”, hadisi xalq orasida noto‘g‘ri talqin qilinadi. Ya’ni kim saharlik vaqtiga uxlab, ulgurmay qolsa, hech bo‘lmaganda suv ichib olishi kerak, deyishadi. Bu mutlaqo noto‘g‘ri. Saharlik vaqti o‘tgach, narsa yeyish ro‘zani buzilishiga sabab bo‘ladi. Nabodo, kishi saharlik vaqtiga uxlab, taqvimdagi og‘iz yopish vaqtdan kech uyg‘onsa, hech narsa yemay, niyat qilib qo‘ya qoladi. Ovqat yemay ro‘zadorga aylangani, ovqat yeb ro‘zani buzgandan ming karra afzaldir!)

Xo‘sh, saharlikda qanday taomlar iste’mol qilinadi? Kuchli va to‘yimli taomlarmi? Mutaxassislar quydagi tavsiyalarni berganlar:

  • Ko‘katlar. Ma’lumki ko‘katlar vitaminlarning koni.
  • Xurmo. Uning foydali xususiyatlari ko‘pligi va to‘yimliligi uchun saharlikda yeyish sog‘lik uchun rosa foydali.
  • Sut va sutlik mahsulotlar. Ularda protein va suyaklarni mustahkamlovchi kalsiy moddasi juda ko‘p.
  • Suv. Suvni ham me’yorda juda ko‘p ham, juda kam ham qilmayichiladi.
  • Meva va sabzavotlar. Vazn to‘plashdan himoya qiladi hamda organizmga foydali ozuqalarni yuboradi.
  • Yengil hazm bo‘ladigan taomlar, sho‘rvalar.

Saharlikda kuchli tuzlangan, dudlangan, gazli, yog‘li, o‘ta shirin hamda badhazm narsalarni yemaslik lozim. Maslan, kunda osh, qozon kabob, norin, manti, honim, beshbarmoq singari kuchli taomlarni yeyish oshqozonning zo‘riqishiga olib keladi.

Ma’lumki, ro‘za tutilganda oshqozon yil davomida uchrgan qiyinchiliklardan xalos bo‘ladi, dam oladi va o‘z-o‘zini tozalaydi. Oddiy tilda aytganda, “hashar” sodir bo‘ladi. Shu bois, hamma o‘zining jismoniy salohiyatidan kelib chiqqan holda saharlikni o‘rtacha qilgani, dasturxonda meva-sabzavotlar hamda xurmo arimasligi lozim.

 

Xadichai Kubro ayol-qizlar bilim yurti

 o‘qituvchisi N.Saidakbarova tayyorladi

Ramazon-2019
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

Qurbon hayiti – ezgulik va bag‘rikenglik bayrami!

05.06.2025   7031   4 min.
Qurbon hayiti – ezgulik va bag‘rikenglik bayrami!

Ramazon hayiti va Qurbon hayiti  Islomning ikki ulug‘ bayramidir. Ularning har birida ulkan ma’naviy ma’nolar bo‘lib, musulmonlar hayotida alohida o‘rin tutadi. Xususan, Qurbon hayiti Islomda fidokorlik, sadoqat va bag‘rikenglik ramzi hisoblanadi.
 

Ushbu muqaddas bayram oldidan Davlatimiz rahbarining maxsus qarorlari qabul qilinishi, Ramazon  va Qurbon hayiti sanalari dam olish kuni sifatida belgilanishi xalqimizning diniy ehtiyojlarini ta’minlash, milliy va diniy qadriyatlarni asrab-avaylash hamda ma’naviy birdamlikni mustahkamlashga xizmat qilmoqda.


Qurbon hayiti Zulhijja oyining avvalgi o‘n kunida nishonlanadi. Ulamolar ta’kidlaganidek, Zulhijjaning avvalgi o‘n kuni Allohning eng mahbub kunlaridan biri bo‘lib, bu kunlarda qilinadigan amallar, ibodatlar, xayru saxovatlar juda ham ulug‘ hisoblanadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: Alloh taolo huzurida yaxshi amallar Zulhijjaning birinchi o‘n kunida qilinadigan amallardek afzalroq amal yo‘q”, — deb marhamat qilganlar. Shunday ekan, ushbu kunlarda yaxshi amallarga shoshilish, savobli ishlarga ulgurib qolish ayni muddaodir.


Qurbon hayitining fazilatlari amallaridan biri – qurbonlik  qilish hisoblanadi. Qurbonlik, Islom dinida ahamiyati katta bo‘lgan amallardan biri bo‘lib, u Qurbon hayiti kunlarida Allohning roziligi uchun fidoiylik ifodasi o‘laroq jonliq so‘yishdir. Bu amal hazrati Ibrohim alayhissalom va payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam sunnatlariga amal qilish, fidokorlik, sabr va taqvo kabi tushunchalarni ifoda etadi.


Qurbonlik qilish nafaqat insonning taqvosi, balki ijtimoiy mehr-oqibat, muhtojlarga g‘amxo‘rlik belgisidir. Qurbonlik go‘shti faqirlarga, qarindoshlarga, qo‘shnilarga tarqatilishi, ahillik va mehr-muhabbatni yanada mustahkamlaydi.


Qurbon hayiti — bu ahillik va mushtaraklikning ramzi bo‘lib, bu kunda musulmonlar o‘z qarindoshlari, qo‘shnilari, do‘stlarining holidan xabar oladilar, uzoqdagi yaqinlarini yo‘qlab borishga harakat qiladilar. Ayniqsa, keksa, bemor, yolg‘iz kishilar holidan xabar olish — dinimizda yuksak ajr hamda e’tiborga sazovor amal hisoblanadi.


Qurbon hayiti insonlarni bir-biriga yaqinlashtiradi, mehru shafqatni uyg‘otadi, bayram munosabati bilan ehson qilish, bolalar va keksalarni xursand qilish kabi amallar nafaqat shaxsiy savob, balki jamiyatdagi yaxshilik muhitini yanada mustahkamlaydi.


Bu kunda imkoni bor insonlar kam ta’minlangan oilalar, yetimlar, ehtiyojmandlar holidan xabar olib, ularga xursandchilik ulashsalar, bu amalning savobi beqiyosdir. Zero, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Mo‘minlarning o‘zaro do‘stliklari, rahm qilishlari va mehr ko‘rsatishlari xuddi bir jasadga o‘xshaydi. Undan bir a’zo xasta bo‘lsa, jasadning qolgani unga qo‘shilib bedor bo‘ladi va isitmalaydi”, — dedilar (Imom Muslim rivoyati).


Azizlar, ayni kunlarda yurtimizdan 15 ming nafardan ziyod yurtdoshlarimiz Islomning besh ustunidan biri bo‘lgan Haj ibodatini ado etishga taraddud ko‘rmoqdalar. Ular orasida yuzlab nuroniylar, onalarimiz, ustoz va ziyolilar bor. Bu har bir yurtdoshimizning qalbida quvonch uyg‘otadi. Ayniqsa, mamlakatimiz rahbari muhtaram Prezidentimiz O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy hazrat bilan telefon orqali muloqot qilib, hojilarimiz ahvolidan xabar olganelari, ularga muborak safarda to‘liq sharoit yaratilishi, Haj ibodatini xotirjam va mukammal ado etishlari uchun zarur ko‘mak va duolarini izhor etganlari katta voqea bo‘ldi.


Bu voqelik yurtimizda din va davlat munosabatlari yangi, barqaror va hamjihat zaminda qurilayotganidan dalolatdir. Bu – xalqimizning muqaddas qadriyatlariga hurmat, Islomning pok ta’limotiga bo‘lgan ehtirom namunasidir.


Bu kabi yuksak e’tiborlar yurtimizda din va davlat o‘rtasidagi muvozanatli munosabatning, xalqning e’tiqodi va qadriyatiga nisbatan hurmat va e’zozning amaliy namunasidir.


Muhtaram yurtdoshlar! Fursatdan foydalanib barchalaringizni iyd al-Azxo – Qurbon hayiti bilan samimiy muborakbod etaman. Yurtimiz tinchlikligi barqaror, xalqimiz totuvligi bardavom bo‘lsin, dinimiz yanada ravnaq topsin, xonadoningizdan fayzu baraka arimasin!


Qurbon hayitingiz muborak bo‘lsin! 

Ubaydulloh Abdullayev, 
Farg‘ona viloyati bosh imom-xatibi

O'zbekiston yangiliklari