Sayt test holatida ishlamoqda!
20 Yanvar, 2025   |   20 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:21
Quyosh
07:44
Peshin
12:39
Asr
15:43
Shom
17:28
Xufton
18:45
Bismillah
20 Yanvar, 2025, 20 Rajab, 1446

Qur’oniy ibratlar

7.05.2019   3032   2 min.
Qur’oniy ibratlar

Abu Usmon Nahdiy buyuk tobeinlardan bo‘lib, u kishidan: “Sizning nazdingizda Qur’ondagi eng umidbaxsh oyat qaysi?” deb so‘raldi. Shunda u zot: “Mening nazdimda bu ummat uchun Qur’ondagi eng umidbaxsh oyat Alloh taoloning “Boshqalar esa, gunohlarini e’tirof qildilar; ular yaxshi va yomon amalni aralashtirib qilganlardir. Shoyadki Alloh ularning tavbasini qabul qilsa. Albatta, Alloh mag‘firatli va rahmli zotdir” degan oyatidir” deb javob berdilar. 

***** 

إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ

“Albatta, Uning O‘zi o‘ta eshitguvchi, o‘ta bilguvchi zotdir” (Duxon surasi, 6-oyat).

U Zot sizning so‘zlaringizni, tavba-tazarrularingizni eshitadi, ahvolingizni, panohiga, himoyasiga muhtojligingizni biladi.

Sa’diy tafsiridan

***** 

Barcha sezgi a’zolari uxlaydi. Ta’m bilish, hid bilish, ko‘rish, ushlab ko‘rib sezish kabi sezgilar uxlaydi. Ammo quloq sezgisi uxlamaydi. Uxlayotgan odamga qo‘lingizni yaqinlashtirsangiz, sezmaydi, uyg‘onmaydi. Agar xonani xushbo‘y iforga yoki zaharli gazga to‘ldirsangiz, u nafas olib-olib, uyg‘onmasdan vafot etadi. Bordiyu uxlayotgan kishining oldida baland ovozda gapirsangiz, u uyg‘onib ketadi. Chunki quloq sezgisi uxlamaydi. Alloh taolo Qur’onda “As'hobi Kahf” qissasini zikr qilgan. G‘orga kirgan yigitlarni uzoq muddatga uxlatib qo‘ygan. Uxlatish jarayonini shunday bayon qilgan:

  فَضَرَبْنَا عَلَى آذَانِهِمْ فِي الْكَهْفِ سِنِينَ عَدَداً

“Bas, kahfda ularning quloqlariga bir necha yillar (parda) urdik”. (“Quloqqa parda urdi” degani, qulog‘ini eshitmaydigan qilib qo‘ydi, deganidir. Yigitlar qochib kelib g‘orga joylashganlarida Alloh taolo ularning quloqlarini eshitmaydigan qilib qo‘ygan, ya’ni, uxlatib qo‘ygan. Ya’ni, yigitlar g‘orda uzoq vaqt hech narsani eshitmay uxlab yotganlar.) (Kahf surasi, 11-oyat).

*****

Alloh taolo Qur’oni Karimda shunday marhamat qilgan:

وَيُنَزِّلُ مِنَ السَّمَاءِ مِن جِبَالٍ فِيهَا مِن بَرَدٍ فَيُصِيبُ بِهِ مَن يَشَاءُ وَيَصْرِفُهُ عَن مَّن يَشَاءُ يَكَادُ سَنَا بَرْقِهِ يَذْهَبُ بِالْأَبْصَارِ

“U zot osmondan, undagi tog‘lardan do‘l tushirib, u bilan O‘zi xohlagan kishilarga musibat yetkazur va uni O‘zi xohlagan kishilardan burib yuborur. Uning chaqmog‘ining yarqirashi ko‘zlarni ketkazgudek bo‘lur” (Nur surasi, 43-oyat).

Olimlar yaqinda aniqlashdi: chaqmoq faqat baland bulutlarning do‘l paydo bo‘ladigan bo‘ronli hududlarida sodir bo‘lar ekan. Bu ilmiy haqiqatni olimlar 2007 yilda e’lon qilishdi. Ammo Qur’oni Karim ushbu haqiqatni 14 asrdan beri yuqoridagi oyatda aytib keladi. 

***** 

“Qur’onning mo‘jizalari” sahifasidan

Nozimjon Iminjonov tarjimasi

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Qur’onni yodlay olmayapman

17.01.2025   7686   2 min.
Qur’onni yodlay olmayapman

Al-Kisoiy al-Kufiy 119/737 yil Kufada dunyoga kelgan.

To‘liq ismi: Ali ibn Hamza ibn Abdulloh ibn Bahman ibn Fayruzm al-Kisoiy al-Kufiy. Imom al-Kisoiy yoshligida ilm o‘rganishga juda intilardi, lekin boshlang‘ich davrda muvaffaqiyat qozona olmasdi. Bir safar Qur’onni yod olishda qiynalgach, ustoziga: “Men hech narsani yodlay olmayapman, charchadim”, dedi.
Ustoz unga sabr qilishni va Qur’onning barakasiga ishonishni tavsiya qildi. Shundan so‘ng, Imom al-Kisoiy sabr bilan harakat qilib, Qur’onni mukammal yod oldi va keyinchalik mashhur qiroat imomlaridan biri bo‘ldi. Bu voqea sabr va mehnatning samarasini eslatadi.

Hayoti: Al-Kisoiy Kufada tug‘ilgan va tilshunoslikda ham, qiroatda ham yuqori maqomga ega bo‘lgan. Undan nega «Kisoiy» deb nom olganligi haqida so‘rashganida u, – "chunki men hajda kisoda (kiyimda) ehrom bog‘laganman", deb javob bergan ekan. U asli fors bo‘lib, Bani Asad qabilasining qullaridan edi.  

Ilmiy faoliyati: Uning asosiy ustozlari Hamza al-Kufiy va boshqa yirik qiroatchilar bo‘lgan. Bundan tashqari Kufa maktabini asoschisi hisoblanadi.
Muoz al-Harro va Abu Ja’far Ruasiylarda nahvdan tahsil oldi. Ular-dagi ilmlarni olib bo‘lib, ulardan qoniqmay qolgach, Basraga kelib Iso ibn Umar, Abu Amr ibn al-Alo va Al-Xalil ibn Ahmaddan ilm o‘rgangan. Qiroatni esa Sho‘ba ibn Hajjojdan ta’lim olgan. 

U zot juda ko‘p asarlar ham yozgan: "Kitab muxtasar fi an-nahv" (Nahvga oid qisqa bo‘lgan kitob), "Kitab al-hudud fi an-nahv"  (Nahvdagi hadlar oid kitob), "Kitob al-qiroat (Qiroatga doir kitob)", "Kitab al-adad (Sonlarga doir kitob)", "Kitab ixtilaf al-adad (Sonlarning ixtilofiga oid kitob)", "Kitab al-huruf (Harflarga oid kitob)", "Kitab maoniy al-Qur’an (Qur’on ma’nolari haqidagi kitob)" kabi ko‘plab kitoblar yozgan. 
Nahvdan Farro uning xos shogirdlaridan hisoblanadi. 

Kisoiy 189/805 yil Roy shahrida vafot etgan.

Matkarimov Nurmuhammad,
Hadis ilmi maktabi o‘qituvchisi.