Hasan Basriy rahimahulloh bir majlis yonidan o‘tdilar. O‘sha majlisda o‘tirgan bir yigit kulayotgan edi. U zot yigitga qarab:
“Hoy yigit, Sirotdan o‘tdingmi?” dedilar. U:
“Yo‘q” dedi.
“Jannatga borishing haqida bildingmi?” deb so‘radilar buyuk imom. Yigit yana:
“Yo‘q” deb javob berdi. Shunda Hasan Basriy rahimahulloh:
“Unda nega kulyapsan?” deya tanbeh berdilar.
Shu voqeadan keyin hech kim u yigitni kulgan holda ko‘rmadi.
*****
Hasan Basriy rahimahulloh: “O‘lim qaytadigan joyi, qiyomat va’da qilingan kuni, Alloh taoloning huzurida turish aniq ko‘radigan manzarasi ekanini bilgan kishining mahzunligi doimiy bo‘lishi kerak” der edilar.
*****
Imom Ahmad rahimahullohga “Ey imom, sizdan keyin kimdan fatvo so‘raymiz?” deb savol berishdi. Imom “Abdulvahhob Varroqdan so‘ranglar!” dedilar. Odamlar: “Ey Abu Abdulloh, uning ilmi oz-ku!” deyishdi. Shunda imom: “Lekin taqvosi, parhezi ko‘p. Ana shu taqvosi uni Allohning dinida bilmagan narsasini gapirishdan to‘sib turadi” dedilar.
Abdulvahhob Varroq kim?
U kishi Abdulvahhob ibn Abdulhakam ibn Nofe’ bo‘lib, buyuk imom, hujjat, taqvoli olim va obid zot edilar. Kunyalari Abul Hasan, laqablari Varroq. Bag‘dodda tavallud topganlar. 251 hijriy sanada vafot etganlar.
*****
Gunohlari ustiga og‘ir yuk bo‘lgan, iymoni zaiflashib qolgan, ishonchi ozayib qolgan qanchadan qancha kishilar bor. Ular tun qorong‘usida Alloh taoloning huzurida Uning Kalomini tilovat qilib namoz o‘qiydilar. Natijada namozni yakunlaganlarida gunohlari to‘kilgan, ayblari berkitilgan, darajalari ko‘tarilgan, dillari ochilib ravshan bo‘lgan va iymonlari komil bo‘lgan holda bo‘ladilar.
Shayx Shinqitiy hafizahulloh
*****
Maymun ibn Mehron rahimahulloh “Agar Qur’on ahllari solih bo‘lsalar, odamlar ham solih bo‘lishadi” deganlar.
Bu gapga Shayx Abdurazzoq al-Badr quyidagicha izoh bildirganlar: “Qur’on ahli odamlar uchun o‘rnakdirlar. Agar ular solih bo‘lsalar, odamlar yaxshilikda ularga ergashadilar va bo‘ysunadilar. Lekin musibat shuki, agar Qur’on ahli gunoh ishlarni qilsalar, qalbida Qur’onni ko‘tarib yurgan kishining buzg‘unchilik qilishi odamlarga va o‘zlari yashayotgan jamiyatga nisbatan ulkan jinoyat hisoblanadi. Shuning uchun Qur’on ahlining solih bo‘lishi odamlarning solih bo‘lishiga sabab bo‘ladi. Qur’on ahlining buzg‘unchilik qilishi esa odamlarning buzilishiga olib keladi. Chunki Qur’on ahli o‘sha odamlar uchun ibrat o‘rnidirlar”.
*****
Salafi solihlardan birlari shunday deganlar: “Albatta, Alloh taolo mo‘minning quvvatini uning qalbiga joylab qo‘ydi, a’zolariga emas. Ko‘rmaysizlarmi, keksa solih kishi jazirama kunlarida ro‘za tutib, kechasi ibodat bilan bedor bo‘ladi. Vaholanki, yoshlar bu ishni qilishdan ojiz bo‘ladilar”.
“Hilyatul avliyo”
*****
Imom Zuhriy rahimahullohdan mana bu gap rivoyat qilingan: “Ramazondagi bitta tasbeh boshqa oylardagi mingta tasbehdan afzaldir”.
“Ibn Abu Dunyo ensiklopediyasi”
*****
“Qur’on mo‘jizalari” sahifasi ma’lumotlari asosida
Nozimjon Iminjonov tayyorladi
Diyorimizga ulug‘ ayyom kirib kelmoqda. Qutlug‘ Iydul Azho vatandoshlarimizni xayru saxovat, mehr-oqibat sari chorlaydi. Bu bayram chin ma’noda odamiylik ayyomi. Insonlarga mehr, o‘ksik ko‘ngillarga shodlik ulashish fursati.
Qalblari himmat va karam ne’matidan bobahra xalqimiz bu muazzam kunlarni boy bermaslik uchun fursatni g‘animat biladilar va savobdan bahramand bo‘lib qolishga harakat qiladilar.
Dinimiz ko‘rsatmalari, shariat hukmlarini ustivor tutgan qodir vatandoshlarimiz qurbonliklar qilib, Haqni rozi qilishga, haqdorlar ko‘nglini olishga intiladilar. Yaratganning rahmati yog‘ilib turgan damlarda duolar mustajob bo‘ladi. Alloh taolo o‘zining kalomida “Parvardigoringiz uchungina namoz o‘qing va qurbonlik qiling”, - deb marhamat qiladi.
Bu borada sarvari koinot sayyidimiz ibratlari o‘rinli. Oila a’zolarimizni yo‘qlash, qo‘shnilar holidan xabar olishda, miskinlarni sevintirish-u, xastalar ahvolidan ogoh bo‘lishda ularning hadisi muboraklari bizga nurli yo‘l, deymiz.
Amallar ko‘p. Ularga beriladigan savoblarning darajasi amalga qarab belgilanadi. Eng savobi ko‘p amal bu farz hisoblansa, boshqalarga yaxshilik ulashish undan keyingi o‘rinda turadigan ulug‘ ibodatdir!
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam muborak hadislarida boshqalarga qilinadigan yaxshilikni farzdan keyingi o‘rinda turishini bayon qilib shunday dedilar: “Farzlarni ado qilishdan keyingi o‘rinda turadigan Allohga eng suyukli bo‘lgan amal bu musulmoning qalbiga xursandchilikni kiritishdir”.
Shuning uchun Shayx Abdulloh Hoshim rahmatullohi alayh qozilikdan kelgan maoshning teng yarmiga shirinlik sotib olib, o‘zlari bilan olib yurar va har doim uchratgan bolaga shirinlikdan berib, uni xursand qilar edilar.
Ulug‘ kunlarda turibmiz. Har damni g‘animat bilishlik, bir birimizga saxovatda ibrat bo‘lishimiz savobli amallar ekanini his qilmog‘imiz lozim. Bu kunda isrofgarchilikdan xoli dasturxonlar yozish, borimizni boshqalar bilan bo‘lishishga intilishimiz darkor. Xayrni, yaxshilikni gunohga almashtirib qo‘ymaslik uchun ham uyg‘oq ko‘ngil bo‘lish talab etiladi.
Bugun muazzam kunlar og‘ushidamiz, dedik. Vatandoshlarimiz ulug‘ safarlarni ixtiyor etganlar. Ayni fursatlarda hojilarimiz Mino, Arofat vodiylarida, Muzdalifada – duolar qabul bo‘ladigan makonlarda, zamonlarda ibodatlar qilib, elu yurtga tinchlik, osoyishtalik so‘ramoqdalar. Bu duolar barakotidan diyorimiz ahliga qancha yaxshiliklar yetishadi, inshaalloh. Ibodatlar huzurini totgan odamlarning qalbi salim, ehsonu, muruvvatda peshqadam bo‘lishlari bu eng katta yaxshilik aslida. Hojilarimiz safar odoblarini tushunib, ulug‘ dargohlardan nasibador bo‘lib qaytadilar. Diyorimizga qaytganlaridan so‘ng esa yoshlarimiz ma’naviyatiga kamarbasta bo‘ladigan, Haq va haqiqat yo‘lida sidqidil xizmat qiladigan xolis Haq xizmatchilariga aylanadilar, degan umidimiz bor. Bunday ulug‘ ziyoratlar insonni qaysi yoshda bo‘lmasin, ezguliklarga xayrixox qiladi. O‘zgalar qalbini tushunishga, vatan va xalq manfaati yo‘lida sa’y-harakatga chorlaydi.
Bu kunlarning Yaratgan dargohidagi o‘rni musharraf. Hayit kechalarida duolar qabul bo‘ladi. Qurbonlik go‘shtlaridan nasibador oilalarga xursandchilik kiradi. Bu ehsonlar ortida ham mehr-oqibat, o‘zaro bag‘rikenglik maqsadi mujassam. Biz bu makonda yasharkanmiz, turli millatlar vakillari yagona O‘zbekistonning fuqarolarimiz. O‘zaro tenglik, adolat hukm surgan yurtda birodarlik, yaxshi qo‘shnichilik an’analarini qadrlab yashamoqdamiz. Mahallalarda hamkorlik bilan obodlik sari yo‘l ochilyapti. Vatanimiz kundan- kunga farovon, xalqimiz turmushi chiroyli bo‘lib boryapti. Bu ne’matlarga shukrona qilish, to‘g‘ri yo‘lda sobitqadam bo‘lish ma’rifatimiz, ma’naviyatimiz kamolidan darak beradi.
Xalqimizga saodat va sano ayyomi – Qurbon hayiti muborak bo‘lsin! Barchamizni Yaratgan xayru xursandchiliklar ustida bardavom qilsin. Vatanimiz tinch, yurtdoshlarimizning oilalari farovon bo‘lsin.
Xolmurod MAMAJONOV,
Farg‘ona shahar “Ummul quro” masjidi imom-xatibi