Hasan Basriy rahimahulloh bir majlis yonidan o‘tdilar. O‘sha majlisda o‘tirgan bir yigit kulayotgan edi. U zot yigitga qarab:
“Hoy yigit, Sirotdan o‘tdingmi?” dedilar. U:
“Yo‘q” dedi.
“Jannatga borishing haqida bildingmi?” deb so‘radilar buyuk imom. Yigit yana:
“Yo‘q” deb javob berdi. Shunda Hasan Basriy rahimahulloh:
“Unda nega kulyapsan?” deya tanbeh berdilar.
Shu voqeadan keyin hech kim u yigitni kulgan holda ko‘rmadi.
*****
Hasan Basriy rahimahulloh: “O‘lim qaytadigan joyi, qiyomat va’da qilingan kuni, Alloh taoloning huzurida turish aniq ko‘radigan manzarasi ekanini bilgan kishining mahzunligi doimiy bo‘lishi kerak” der edilar.
*****
Imom Ahmad rahimahullohga “Ey imom, sizdan keyin kimdan fatvo so‘raymiz?” deb savol berishdi. Imom “Abdulvahhob Varroqdan so‘ranglar!” dedilar. Odamlar: “Ey Abu Abdulloh, uning ilmi oz-ku!” deyishdi. Shunda imom: “Lekin taqvosi, parhezi ko‘p. Ana shu taqvosi uni Allohning dinida bilmagan narsasini gapirishdan to‘sib turadi” dedilar.
Abdulvahhob Varroq kim?
U kishi Abdulvahhob ibn Abdulhakam ibn Nofe’ bo‘lib, buyuk imom, hujjat, taqvoli olim va obid zot edilar. Kunyalari Abul Hasan, laqablari Varroq. Bag‘dodda tavallud topganlar. 251 hijriy sanada vafot etganlar.
*****
Gunohlari ustiga og‘ir yuk bo‘lgan, iymoni zaiflashib qolgan, ishonchi ozayib qolgan qanchadan qancha kishilar bor. Ular tun qorong‘usida Alloh taoloning huzurida Uning Kalomini tilovat qilib namoz o‘qiydilar. Natijada namozni yakunlaganlarida gunohlari to‘kilgan, ayblari berkitilgan, darajalari ko‘tarilgan, dillari ochilib ravshan bo‘lgan va iymonlari komil bo‘lgan holda bo‘ladilar.
Shayx Shinqitiy hafizahulloh
*****
Maymun ibn Mehron rahimahulloh “Agar Qur’on ahllari solih bo‘lsalar, odamlar ham solih bo‘lishadi” deganlar.
Bu gapga Shayx Abdurazzoq al-Badr quyidagicha izoh bildirganlar: “Qur’on ahli odamlar uchun o‘rnakdirlar. Agar ular solih bo‘lsalar, odamlar yaxshilikda ularga ergashadilar va bo‘ysunadilar. Lekin musibat shuki, agar Qur’on ahli gunoh ishlarni qilsalar, qalbida Qur’onni ko‘tarib yurgan kishining buzg‘unchilik qilishi odamlarga va o‘zlari yashayotgan jamiyatga nisbatan ulkan jinoyat hisoblanadi. Shuning uchun Qur’on ahlining solih bo‘lishi odamlarning solih bo‘lishiga sabab bo‘ladi. Qur’on ahlining buzg‘unchilik qilishi esa odamlarning buzilishiga olib keladi. Chunki Qur’on ahli o‘sha odamlar uchun ibrat o‘rnidirlar”.
*****
Salafi solihlardan birlari shunday deganlar: “Albatta, Alloh taolo mo‘minning quvvatini uning qalbiga joylab qo‘ydi, a’zolariga emas. Ko‘rmaysizlarmi, keksa solih kishi jazirama kunlarida ro‘za tutib, kechasi ibodat bilan bedor bo‘ladi. Vaholanki, yoshlar bu ishni qilishdan ojiz bo‘ladilar”.
“Hilyatul avliyo”
*****
Imom Zuhriy rahimahullohdan mana bu gap rivoyat qilingan: “Ramazondagi bitta tasbeh boshqa oylardagi mingta tasbehdan afzaldir”.
“Ibn Abu Dunyo ensiklopediyasi”
*****
“Qur’on mo‘jizalari” sahifasi ma’lumotlari asosida
Nozimjon Iminjonov tayyorladi
Ramazon hayiti va Qurbon hayiti Islomning ikki ulug‘ bayramidir. Ularning har birida ulkan ma’naviy ma’nolar bo‘lib, musulmonlar hayotida alohida o‘rin tutadi. Xususan, Qurbon hayiti Islomda fidokorlik, sadoqat va bag‘rikenglik ramzi hisoblanadi.
Ushbu muqaddas bayram oldidan Davlatimiz rahbarining maxsus qarorlari qabul qilinishi, Ramazon va Qurbon hayiti sanalari dam olish kuni sifatida belgilanishi xalqimizning diniy ehtiyojlarini ta’minlash, milliy va diniy qadriyatlarni asrab-avaylash hamda ma’naviy birdamlikni mustahkamlashga xizmat qilmoqda.
Qurbon hayiti Zulhijja oyining avvalgi o‘n kunida nishonlanadi. Ulamolar ta’kidlaganidek, Zulhijjaning avvalgi o‘n kuni Allohning eng mahbub kunlaridan biri bo‘lib, bu kunlarda qilinadigan amallar, ibodatlar, xayru saxovatlar juda ham ulug‘ hisoblanadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Alloh taolo huzurida yaxshi amallar Zulhijjaning birinchi o‘n kunida qilinadigan amallardek afzalroq amal yo‘q”, — deb marhamat qilganlar. Shunday ekan, ushbu kunlarda yaxshi amallarga shoshilish, savobli ishlarga ulgurib qolish ayni muddaodir.
Qurbon hayitining fazilatlari amallaridan biri – qurbonlik qilish hisoblanadi. Qurbonlik, Islom dinida ahamiyati katta bo‘lgan amallardan biri bo‘lib, u Qurbon hayiti kunlarida Allohning roziligi uchun fidoiylik ifodasi o‘laroq jonliq so‘yishdir. Bu amal hazrati Ibrohim alayhissalom va payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam sunnatlariga amal qilish, fidokorlik, sabr va taqvo kabi tushunchalarni ifoda etadi.
Qurbonlik qilish nafaqat insonning taqvosi, balki ijtimoiy mehr-oqibat, muhtojlarga g‘amxo‘rlik belgisidir. Qurbonlik go‘shti faqirlarga, qarindoshlarga, qo‘shnilarga tarqatilishi, ahillik va mehr-muhabbatni yanada mustahkamlaydi.
Qurbon hayiti — bu ahillik va mushtaraklikning ramzi bo‘lib, bu kunda musulmonlar o‘z qarindoshlari, qo‘shnilari, do‘stlarining holidan xabar oladilar, uzoqdagi yaqinlarini yo‘qlab borishga harakat qiladilar. Ayniqsa, keksa, bemor, yolg‘iz kishilar holidan xabar olish — dinimizda yuksak ajr hamda e’tiborga sazovor amal hisoblanadi.
Qurbon hayiti insonlarni bir-biriga yaqinlashtiradi, mehru shafqatni uyg‘otadi, bayram munosabati bilan ehson qilish, bolalar va keksalarni xursand qilish kabi amallar nafaqat shaxsiy savob, balki jamiyatdagi yaxshilik muhitini yanada mustahkamlaydi.
Bu kunda imkoni bor insonlar kam ta’minlangan oilalar, yetimlar, ehtiyojmandlar holidan xabar olib, ularga xursandchilik ulashsalar, bu amalning savobi beqiyosdir. Zero, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Mo‘minlarning o‘zaro do‘stliklari, rahm qilishlari va mehr ko‘rsatishlari xuddi bir jasadga o‘xshaydi. Undan bir a’zo xasta bo‘lsa, jasadning qolgani unga qo‘shilib bedor bo‘ladi va isitmalaydi”, — dedilar (Imom Muslim rivoyati).
Azizlar, ayni kunlarda yurtimizdan 15 ming nafardan ziyod yurtdoshlarimiz Islomning besh ustunidan biri bo‘lgan Haj ibodatini ado etishga taraddud ko‘rmoqdalar. Ular orasida yuzlab nuroniylar, onalarimiz, ustoz va ziyolilar bor. Bu har bir yurtdoshimizning qalbida quvonch uyg‘otadi. Ayniqsa, mamlakatimiz rahbari muhtaram Prezidentimiz O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy hazrat bilan telefon orqali muloqot qilib, hojilarimiz ahvolidan xabar olganelari, ularga muborak safarda to‘liq sharoit yaratilishi, Haj ibodatini xotirjam va mukammal ado etishlari uchun zarur ko‘mak va duolarini izhor etganlari katta voqea bo‘ldi.
Bu voqelik yurtimizda din va davlat munosabatlari yangi, barqaror va hamjihat zaminda qurilayotganidan dalolatdir. Bu – xalqimizning muqaddas qadriyatlariga hurmat, Islomning pok ta’limotiga bo‘lgan ehtirom namunasidir.
Bu kabi yuksak e’tiborlar yurtimizda din va davlat o‘rtasidagi muvozanatli munosabatning, xalqning e’tiqodi va qadriyatiga nisbatan hurmat va e’zozning amaliy namunasidir.
Muhtaram yurtdoshlar! Fursatdan foydalanib barchalaringizni iyd al-Azxo – Qurbon hayiti bilan samimiy muborakbod etaman. Yurtimiz tinchlikligi barqaror, xalqimiz totuvligi bardavom bo‘lsin, dinimiz yanada ravnaq topsin, xonadoningizdan fayzu baraka arimasin!
Qurbon hayitingiz muborak bo‘lsin!
Ubaydulloh Abdullayev,
Farg‘ona viloyati bosh imom-xatibi