Sayt test holatida ishlamoqda!
30 Aprel, 2025   |   2 Zulqa`da, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:53
Quyosh
05:22
Peshin
12:25
Asr
17:16
Shom
19:22
Xufton
20:45
Bismillah
30 Aprel, 2025, 2 Zulqa`da, 1446

Mirzo Ulug‘bekning Samarqand, Buxoro va G‘ijduvondagi madrasalari o‘z davrida o‘ziga xos universitet vazifasini bajargan

29.03.2019   5461   3 min.
Mirzo Ulug‘bekning Samarqand, Buxoro va G‘ijduvondagi  madrasalari o‘z davrida o‘ziga xos universitet vazifasini bajargan

Mirzo Ulug‘bek buyuk Sohibqiron Temurning bunyodkorlik ishlarini davom ettirdi u ko‘plab madrasalar, masjid va xonaqolar qurdirdi, Movarounnahrni ilm-ma’rifat markaziga aylantirish yo‘lida ulkan ishlarni amalga oshiradi.

Jumladan 1417 - 1430 yillar orasida Ulug‘bek Samarqand markazi Registon maydonida ulkan madrasa, xonaqoh, muqatta’ masjidi va hammom qurdiradi. Shuningdek, 1417 yilda Buxoroda va 1433 yilda G‘ijduvonda ham madrasa qurdirgan. Mazkur madrasalarda diniy ilmlarga nisbatan matematika, geometriya, falakiyot, tabiyot, jug‘rofiya va tarix kabi dunyoviy ilmlar ko‘proq o‘qitilgan va o‘z davrining eng nufuzli ilm-fan maskani bo‘lib hisoblangan.

Samarqanddagi Mirzo Ulug‘bek madrasasi o‘z davrining mukammal oliy ta’lim maskani bo‘lib, o‘z davrida o‘ziga xos universitet vazifasini bajargan.
Buxorodagi madrasa kattaligi jihatidan Movarounnahrdagi ikkinchi nufuzli madrasa bo‘lib, uning eshigiga Ulug‘bek tomonidan «Ilm olishga intilish har bir muslim va muslima uchun farzdir» degan hadis bitilgan.

Madrasada bilim olish muddati 8 yil davom etgan. Shu muddat davomida talabalarga oylik maosh va «Ulfa» deb atalgan maxsus to‘lov puli berib borilgan.

Ulug‘bek Go‘ri Amir maqbarasiga ham ayrim qurilishlar bilan o‘zgacha fayz tarovat bag‘ishlaydi. Samarqanddagi Afrosiyobning janubida ulkan qabriston markazida joylashgan Shohi Zinda obidasi me’morchilik san’atining kamyob durdonalaridan hisoblanadi. Mazkur yodgorlik asosan XI asrdan boshlab qurilib kelinayotgan bo‘lsa-da, Amir Temur va Ulug‘bek zamonasida nihoyasiga yetkazilgan. Ulug‘bekning sa’y-harakati bilan bu yerda ham me’morchilik ishlari olib boriladi. 1434 - 1435 yillar mobaynida Shohi Zindaning asosiy darvozasi rang-barang koshinlar bilan ziynatlanib, qaytadan qurilganligi ham Ulug‘bek zamonasining me’morchilik san’atidan nishonadur.

1424-28 yillarda qurilgan Mirzo Ulug‘bek rasadxonasi XV asr me’morchiligining nodir namunalaridan bo‘lgan. Bobur Mirzoning yozishicha rasadxonaning sirti koshin va chiroyli bezaklar bilan ziynatlangan bo‘lgan. Mirzo Ulug‘bek rasadxonasida kvadrantdan tashqari bir necha kuzatish asboblaridan ham foydalanilgan. Ularning orasida armilyar sfera, trikver kabi asboblar mavjud edi.

Mirzo Ulug‘bek maktabiga mansub olimlarning aniqlagan ma’lumotlari ulardan bir necha asr oldin yashab o‘tgan buyuk allomalar erishgan natijalar bilan solishtirilganda o‘ta aniqligi bilan ajralib turar edi. Ekliptika og‘maligi, yulduz yilining xisobi, sayyoralarning yillik hisobini aniqlash, kabi masalalar alohida o‘rin tutgan. Mirzo Ulug‘bekning yulduzlar katalogi 1690 yili Polyak olimi Yan Gaveliyning (1611-1687) «Astranomiya darakchisi» nomli asarida nashr etilgan va bu asarda Mirzo Ulug‘bek besh astronom Ptolemey, Tixo Brage, Javani Richchioli, Vilgelm IV va Yan Gaveliy davrasida, to‘garak stol atrofida astronomiya muzasi (ma’budasi) Uraniyaning o‘ng tomonida birinchi bo‘lib o‘tiribdi. Uning o‘rindig‘i orqasida «O‘z ishimni munosib avlodlarimga qoldirdim» degan so‘zlar bitilgan.

O‘zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati

O'zbekiston yangiliklari
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

Qatar vaqf va islom ishlari vazirligi bilan hamkorlik rivojlanadi

21.04.2025   7659   1 min.
Qatar vaqf va islom ishlari vazirligi bilan hamkorlik rivojlanadi

Joriy yil, 18 aprel kuni O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlari hamda Din ishlari bo‘yicha qo‘mita raisi Sodiqjon Toshboyev Qatar vaqf va islom ishlari vaziri G‘anim bin Shahin al-G‘anim bilan uchrashuv o‘tkazdi.

Muloqot avvalida O‘zbekiston va Qatar aloqalari rivojlanayotgani, ikki davlat rahbarlarining do‘stona munosabatlari, oliy darajada imzolangan hujjatlar hamkorlikning jadal taraqqiy etishida muhim omil ekani ta’kidlandi.

Martabali mehmonga yurtimizdagi diniy-ma’rifiy sohadagi islohotlar, e’tiqod erkinligi yo‘nalishidagi yangilanishlar va ko‘p millatli xalqimiz uchun taqdim etilayotgan sharoitlar haqida batafsil ma’lumot berildi. Ayniqsa, «Vaqf» xayriya jamoat fondi, ilmiy-tadqiqot markazlari, masjid-madrasalar, Fatvo markazi, Qur’oni karim va tajvid o‘quv kurslari delegatsiyada katta qiziqish uyg‘otdi. 

G‘anim bin Shahin al-G‘anim O‘zbekistonga ilk tashrifidan mamnun ekani, bu zamin dunyo tamadduni markazlaridan biri ekani, ulug‘ mutafakkirlarimiz bashariyat taraqqiyotiga katta hissa qo‘shgani, Imom Buxoriy, Imom Termiziy kabi allomalar butun olamga mashhur ekanini e’tirof etdi.

Uchrashuvda diniy soha xodimlari malakasini oshirish, ilmiy-tadqiqot, ta’lim-tarbiya va ziyorat turizmi yo‘nalishlarida hamkorlik masalalari muhokama qilindi.

Mehmonlar “Hazrati Imom” majmuasini ziyorat qilib, osori-atiqalarni saqlash, ilmiy-ma’naviy merosni asrab-avaylash va islom ma’rifatini keng targ‘ib etish borasida olib borilayotgan tarixiy ishlarni yuqori baholadi.

Shuningdek, martabali mehmonlar Imom Buxoriy nomidagi Toshkent Islom institutida ham bo‘lib, oliy ma’had faoliyati bilan yaqindan tanishdilar. 

“Hazrati Imom” masjidida o‘qilgan juma namozidan so‘ng ikki davlat hamkorligi yanada taraqqiy etishi, din yo‘lida qilinayotgan xizmatlar bardavom bo‘lishini tilab  duo qilindi.

 

O‘zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati

Qatar vaqf va islom ishlari vazirligi bilan hamkorlik rivojlanadi Qatar vaqf va islom ishlari vazirligi bilan hamkorlik rivojlanadi Qatar vaqf va islom ishlari vazirligi bilan hamkorlik rivojlanadi Qatar vaqf va islom ishlari vazirligi bilan hamkorlik rivojlanadi Qatar vaqf va islom ishlari vazirligi bilan hamkorlik rivojlanadi Qatar vaqf va islom ishlari vazirligi bilan hamkorlik rivojlanadi Qatar vaqf va islom ishlari vazirligi bilan hamkorlik rivojlanadi Qatar vaqf va islom ishlari vazirligi bilan hamkorlik rivojlanadi Qatar vaqf va islom ishlari vazirligi bilan hamkorlik rivojlanadi
O'zbekiston yangiliklari