Sayt test holatida ishlamoqda!
16 Iyun, 2025   |   20 Zulhijja, 1446
search icon
Avvalgi sayt
ЎЗ РУ EN AR

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:49
Peshin
12:29
Asr
17:39
Shom
20:01
Xufton
21:40
Bismillah
16 Iyun, 2025, 20 Zulhijja, 1446
Avvalgi sayt
#search
 YouTube

O‘zingiz haqingizda bilasizmi?

18.03.2019   4900   8 min.
O‘zingiz haqingizda bilasizmi?

Ulamolar “Kim o‘zini tanisa, Robbisini taniydi” deyishgan. Zero, dunyoda insonning tanasidan-da mo‘jizakor xilqat yo‘q. Quyida inson tanasi haqida olimlar tomonidan aniqlangan ba’zi ma’lumotlarni taqdim etamiz. 

  • Siz shu jumlalarni o‘qiyapsiz-u, tanangizda 50 ming hujayra o‘lib, o‘rniga yangilari paydo bo‘lyapti.
  • Bitta inson miyasidan tarqaluvchi elektr signallar dunyodagi barcha mobil telefonlar tarqatadigan to‘lqinlardan ko‘proqdir.
  • Ajali yaqinlashgan odam taxminan 150 trillion ma’lumotni eslay oladi.
  • Inson tanasidagi eng kuchli muskul tilida joylashgan.
  • Odamning yuragi umri davomida o‘rtacha 182 million litr qonni haydaydi.
  • Inson tanasidagi barcha qon tomirlarining uzunligi 100 ming kilometrga yetadi.
  • Charlz Osborn degan kimsa 68 yil davomida hiqichoqdan qiynalgan.
  • O‘ng qo‘lini ishlatadiganlar chap qo‘lini ishlatadiganlardan taxminan 9 yil ko‘proq yashashlari tajribada kuzatilgan.
  • Orqasi bilan yotib uxlaydigan yagona jonzot – insondir.
  • Inson tanasida 900 dona qalam ishlab chiqarishga yetadigan uglerod, 50 litrli qozonni to‘ldirishga yetadigan suv, 7 dona sovun ishlab chiqarishga yetadigan yog‘, o‘rtacha kattalikdagi itning tanasidagi barcha burgalarni o‘ldirishga yetadigan oltingugurt bor.
  • Inson tanasidagi qon tomirlariga ega bo‘lmagan yagona a’zo – muguz parda (ko‘zning eng ustki tiniq pardasi)dir. Bu a’zo kislorodni to‘g‘ridan to‘g‘ri havodan oladi.
  • Yangi tug‘ilgan go‘dak yetti oygacha bir vaqtning o‘zida ham nafas olib, ham nafas chiqarishi mumkin.
  • 4 yoshli bolakay bir kunda o‘rtacha 450 ta savol berishi mumkin.
  • Miyaning asab pulslari soatiga 274 kilometr tezlikda harakatlanadi.
  • Insondan tashqari faqat koala ayig‘ida barmoq izlari bor.
  • Agar inson umr bo‘yi sochlarini oldirmasa, uning uzunligi o‘rtacha 725 kilometrga yetadi.
  • Ayrim egizaklarning qon tahlillari ham, qon guruhlari ham bir xil bo‘lib, ba’zan ular bir kunda vafot etishadi.
  • Inson tug‘ilganda uning miyasida taxminan 14 milliard hujayra bo‘ladi. 25 yildan keyin bu hujayralarning soni kuniga 100 mingtadan kamayib boradi. 40 yoshdan keyin bu kamayish shiddat bilan yuz berib, 50 yoshdan keyin miyaning hajmi ham qisqarib boradi.
  • Insonning og‘zida taxminan 40 mingta bakteriya bo‘ladi.
  • Ko‘zning to‘rpardasida yorug‘likni sezuvchi 137 million hujayra bor bo‘lib, bular 650 kvadrat millimetrda joylashgan. Bu hujayralarning 130 milliontasi oq-qora ranglarni ajratishga, qolgan 7 milliontasi esa boshqa ranglarni ajratishga xizmat qiladi.
  • Agar sen ko‘zlaringning har bir harakatiga mos ravishda qadam tashlab borsang, bir kunda 80 kilometr masofani bosib o‘tasan. Chunki mushaklar yordamida ko‘z kun davomida taxminan 100 ming marta harakatlanadi.
  • Inson ochlikdan ko‘ra uyqusizlikdan tezroq vafot etadi. Chunki ochlik sababli bir necha hafta yashashi mumkin, ammo uyqusizlikka o‘n kundan ortiq bardosh bera olmaydi.
  • Inson skeleti 29 ta turli birikkan yirik suyaklardan tashkil topgan.
  • Homilaning barmoq izlari tug‘ilganidan so‘ng 3 oy o‘tib shakllanadi.
  • Ayollar yuragi erkaklarnikidan ko‘ra tezroq uradi.
  • Germaniyalik olimlarning tadqiqotlariga ko‘ra, insonlarda yurak xuruji asosan dushanba kunida sodir bo‘lar ekan.
  • Bahor faslida insonlarning nafas olishi kuzga nisbatan ikki barobarga ortadi.
  • Inson tanasidagi issiqlikning 80 foizi bosh (burun, og‘iz, ter) orqali tashqariga chiqariladi.
  • Inson uyalganda va qattiq xijolat bo‘lganda (yolg‘oni fosh bo‘lganda) yuzi qizaradi. Olimlarning aniqlashicha, xuddi shu payt oshqozon ham qizaradi.
  • Inson chanqoqlikni his qilishi uchun tanadagi suvning 1 foizga kamayishi kifoya. Agar tanadagi suv 5 foizga kamaysa, holsizlik tufayli hushdan ketish mumkin. Bordiyu suv miqdori 10 foizga kamaysa, tana suvsizlikdan quriydi. Bu esa halokatga olib keladi.
  • Inson tanasi kamida 700 xil foydali ferment ishlab chiqarish xususiyatiga ega.
  • Inson tanasidagi ba’zi suyaklar (son suyagi) po‘latdan 5 marta mustahkamroqdir.
  • Aksariyat insonlar ko‘rgan tushining yarmidan ko‘prog‘ini uyg‘onganda unutib yuboradi.
  • Inson tanasiga tushadigan zararli bakteriyalarning eng kam miqdori ham kasal bo‘lishga kifoya qiladi.
  • Inson tanasida o‘zini qayta tiklamaydigan va tuzalishi murakkab bo‘lgan a’zo – tishlaridir.
  • Inson uxlashi uchun odatda yetti daqiqa yetarlidir.
  • Chapaqaylar aksariyat ishlar kabi taom chaynashni ham chap jag‘lari bilan amalga oshiradilar.
  • Dunyo aholisining taxminan 7 foizi chapaqaylardir.
  • Olimlarning ta’kidlashicha, olma va banan mevalarini hidlash ham inson vaznining kamayishiga hissa qo‘shar ekan.
  • Dunyodagi barcha jonzotlar orasida faqat insongina to‘g‘ri geometrik chiziq chiza oladi.
  • Inson tanasidagi bakteriyalarning umumiy vazni 2 kilogramni tashkil etadi.
  • Inson tanasidagi kalsiy miqdorining 99 foizi tishlarga tegishli.
  • Inson lablarining sezuvchanligi barmoqlar sezgirligidan 100 marta kuchliroqdir.
  • Odamdagi jag‘ muskullarining har biri 195 kilogramgacha og‘irlikni ko‘tara oladi.
  • Inson tanasidagi temir moddasi to‘plansa, bir dona mix ishlab chiqarishga yetadi.
  • Inson organizmida shamollashga olib boruvchi 100 ga yaqin viruslar mavjud.
  • Inson tanasi hayoti davomida taxminan 1000 marta to‘liq yangilanadi.
  • Kuniga bir dona sigaret chekadigan odamning zaxarlanishi bir yil davomida yarim kosa smola (neft) ichgan bilan teng.
  • Inson kun davomida kamida 23 marta chuqur nafas oladi.
  • Ayollar erkaklarga nisbatan ikki marta ko‘proq kiprik qoqadi.
  • Inson, ko‘zi ochiq holatda aksa urolmaydi.
  • Insonning qo‘lidagi tirnoqlari oyog‘idagi tirnoqlariga qaraganda to‘rt marotaba tezroq o‘sadi.
  • Inson miyasida har soniyada taxminan 100 ming kimyoviy hodisa sodir bo‘lar ekan.
  • Ko‘zlari ko‘k bo‘lgan insonlar og‘riqni boshqalardan ko‘ra ko‘proq his etadi.
  • Odam o‘pkasining yoyilgan shakli tennis maydoniga teng kelar ekan.
  • Qondagi oq qon tanachalari har 2-4 kunda yangilanib boradi. Qizil qon tanachalarining umri esa 3-4 oyni tashkil etadi.
  • Inson yuragining hajmi o‘zining qo‘l mushti hajmiga teng. Vazni esa 220-260 grammni tashkil etadi (yoshi kattalarda).
  • Yangi tug‘ilgan chaqaloqning suyaklari taxminan 300 tani tashkil etadi. Ulg‘ayish jarayonida esa suyaklar birikib, 206 taga kamayadi.
  • O‘ng o‘pka chap o‘pkaga nisbatan havoni ko‘proq qabul qiladi.
  • Spermatozoidlar (maniy) erkak tanasidagi eng kichik hujayralardir.
  • Insonda 2000 dan ortiq ta’m bilish retseptorlari mavjud.
  • Odamning ko‘zlari taxminan million xil rangni ajratish xususiyatiga ega.
  • Yurak qonni tomirlar orqali tanaga haydaydigan kuchning tezligi to‘rt qavatli binoning balandligiga tengdir.
  • Uxlayotganingizda tanangiz sarflagan kaloriya televizor ko‘rganingizdagidan ko‘proqni tashkil etadi.
  • Bolalarning ulg‘ayishi bahor faslida boshqa fasllardagiga nisbatan tezlashadi.
  • Tabassum qilayotganingizda yuz va boshingizdagi 17 ta mushak faol harakat qiladi. Qovog‘ingizni uyganingizda esa 43 ta mushaklaringiz majburiy harakatlanadi.
  • Odam oltmish yoshida ta’m bilish xususiyatining 50 foizini yo‘qotadi.
  • Olimlarning ta’kidlashicha, yer yuzida 1 foiz odamlargina ultrabinafsha va infraqizil nurlarni ko‘ra oladi.
  • Inson kislorod yetishmasligidan emas, balki karbonat angidridning tanada ortib ketishidan halok bo‘ladi.
  • Tadqiqotlar natijasiga ko‘ra, har ikki milliard insondan bittasi 116 yil yashar ekan.
  • Har bir odam kun davomida o‘rtacha 4 ming 800 ta so‘z talaffuz qiladi.
  • Odamning ko‘zlari tug‘ilganidan to vafot etgunicha bir xil hajmda bo‘ladi. Burun va quloq esa umri davomida o‘sishdan to‘xtamaydi.
  • Odamning tanasi kechqurungiga nisbatan ertalab 8 millimetr uzunroq bo‘ladi. Sababi inson uxlaganda tanasidagi umurtqa va mushaklar yoyiladi.
  • Odam yo‘talayotganda bo‘g‘zidan chiqayotgan havoning tezligi soatiga 96 kilometrga yetadi.

 

Internet ma’lumotlari asosida Nozimjon Iminjonov,

Saidabror Umarov tayyorladi

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Moshina haydovchining 66 ta ODOBI (4-qism)

16.06.2025   1026   8 min.
Moshina haydovchining 66 ta ODOBI (4-qism)

MOSHINA HAYDOVCHINING 66 ta ODOBI

ni

ULUG‘ USTOZ ULAMOLARIMIZ bayon qilib berganlar:

     (4-qism)

MOSHINA HAYDOVCHINING  66 ta ODOBI

(bularning aksi

mo‘min-musulmon insonga

mutlaqo to‘g‘ri kelmaydi!!!)

 

  1. Moshinaga minishda yaxshi niyat bilan eng avvalo «Auuzu billohi minashshaytonir rajim!», «Bismillohir rahmonir rahim!» deb, o‘ng qo‘l bilan eshikni ochib, o‘ng oyog‘ini oldin bosib chiqishlik.
  2. Moshinaga chiqayotib, salom berishlik.
  3. Moshinaga minganda, qisqagina tilovat qilib, o‘tganlarning haqlariga duo qilib, belgilangan duolarini o‘qishlik.
  4. Moshinada o‘zini xuddi birovning uyida yoki jamoatchilik joyida o‘tirgandek tutishlik.
  5. Moshinani ichki va tashqi tomonlarini doim toza, ozoda va pokiza tutishlik.
  6. Moshinaning texnik talablarini buzmasdan, ularga so‘zsiz va to‘liq rioya etishlik.
  7. Moshinani har doim barcha joylari sozlangan va minishga yaroqli holda haydamoqlik.
  8. Yo‘lga chiqishdan oldin ulug‘lar (OTA-ONA, ustoz, rahbar, o‘zidan yoshi katta, ulug‘ inson, tabarruk odamlar)ning duolarini olib chiqishlik.
  9. O‘zi yaxshi ko‘rganni o‘zgalarga ham ravo ko‘rishlik.
  10. Bir-biriga nisbatan rahmdillik, mehr-oqibat, hurmat va bag‘rikenglik bilan muomala qilishlik.
  11. Odamlar bilan muomalada hayo, uyatni unutmaslik.
  12. Nafaqat insonlar bilan, balki hayvon, parranda, hasharotlar hatto o‘simliklar bilan ham chiroyli xulq-odob bilan muomala qilishlik.
  13. O‘zidan kattalarni doim hurmat qilishlik.
  14. O‘zidan kichiklarni doim izzat qilishlik.
  15. Hargiz va hargiz boshqalarga noqulaylik tug‘dirmaslik.
  16. Hech kimga hech qayerda va hech narsaga jahl qilmaslik!
  17. Atrofdagilar bilan doim shirinsuxan bo‘lishlik!
  18. Yo‘l asnosida atrofdagilarga biror savol bilan murojaat qilganda, javob bergan odamga minnatdorchilik izhor etishlik.
  19. Moshina haydovchisi til, qo‘l, oyoq va boshqa harakatlar orqali ham boshqalarga ozor berishi dinimiz ko‘rsatmalariga aslo to‘g‘ri kelmaydigan amal. Chunki bunday ishlar muborak oyati-karimalar va hadisi-shariflarda qattiq qoralangan.
  20. Yo‘l harakat qoidalari va yo‘lda yurish odoblariga to‘liq va din-diyonat bilan rioya qilishlik.
  21. Moshina bilan ham kechayu-kunduz OTA-ONANING xizmatlarini og‘rinmasdan, mehr bilan bajarib, ULARNING bebaho, beqiyos va betakror duolarini olishlik.
  22. Ulug‘lar (OTA-ONA, ustoz, rahbar, o‘zidan yoshi katta, ulug‘ inson, tabarruk odamlar) ning hurmatlarini joyiga qo‘yishlik.
  23. Ulug‘lar (OTA-ONA, ustoz, rahbar, o‘zidan yoshi katta, ulug‘ inson, tabarruk odamlar) ga nisbatan beodoblik qilmaslik.
  24. Ulug‘lar (OTA-ONA, ustoz, rahbar, o‘zidan yoshi katta, ulug‘ inson, tabarruk odamlar) oldilaridan imkon qadar kesib o‘tmaslik. Mabodo shunga majbur bo‘lib qolgan holda, uzr aytib, kechirim so‘rashlik.
  25. Ulug‘lar (OTA-ONA, ustoz, rahbar, o‘zidan yoshi katta, ulug‘ inson, tabarruk odamlar)  ning imkon qadar oldilariga tushib yurmaslik. Mabodo shunga majbur bo‘lib qolgan holda, uzr aytib, kechirim so‘rashlik.
  26. O‘z aka-uka, opa-singillariga moshina bilan ham mehribonlik qilib, doim xizmat-yumushlarini beminnat ado etishlik.
  27. Qavm-qarindoshlar bilan yaxshi munosabatda bo‘lib, issiq-sovuq kunlarida moshina bilan ham beminnat xizmat qilishlik.
  28. Qo‘ni-qo‘shnilar bilan chiroyli muomala qilib, issiq-sovuq kunlarida ham, ular ehtiyoj sezganlarida ham moshina bilan ham beminnat xizmat qilishlik.
  29. Inson zotini manfaati ko‘zlab o‘rnatilgan tartib-qoidalarga insof bilan, din-diyonat bilan rioya etishlik.
  30. Inson zotini manfaati ko‘zlab qo‘yilgan yo‘l belgi (znak)lar talablarini hamda svetofor ishoralarini buzmaslik.
  31. Og‘ir bo‘lib, bosiqlik va sabr bilan yurishlik.
  32. Sira ham shoshilmaslik, zero shoshilish – shaytondandir.
  33. Juda sekin ham harakatlanmaslik.
  34. Kasalxona, qabriston, masjid, maktab va shu kabi joylarda imkon qadar signal chalmaslik.
  35. Kasalxona, qabriston, masjid, maktab va shu kabi joylarda video-ovoz chiqarish uskunalarini ovozini keskin pasaytirishlik.
  36. Agar mutlaqo o‘chirib qo‘yilsa, yanada ulug‘roq bo‘ladi.
  37. Har qanday katta-kichik yo‘ldagi har qanday qabristonning ham yonidan o‘tganda, tezlikni sezilarli darajada pasaytirishlik.
  38. Kasalxona, qabriston, masjid, maktab va shu kabi joylarda imkon qadar sekinroq harakatlanishlik.
  39. Har qanday katta-kichik yo‘ldagi qabristonning yonidan o‘tganda, o‘tganlarimizning haqlariga duo qilishlik.
  40. Har qanday katta-kichik yo‘ldagi har qanday kasalxonaning yonidan o‘tganda, barcha bemorlarning haqlariga duo qilishlik.
  41. Quloqchin (naushnik) ishlatmaslik.
  42. Imkon qadar telefon bilan gaplashmaslik.
  43. Harakat davomida oynadan boshqa haydovchilar va yo‘lovchilar bilan gaplashmaslik.
  44. Avtomoshina oynasidan turli narsalarni tashlab yubormaslik.
  45. Bo‘lar-bo‘lmasga signal chalmaslik.
  46. Moshinadagi (video, ovoz chiqarish) uskunalarini ovozini baland qo‘yish bilan o‘zgalarga ozor bermaslik.
  47. Ko‘pchilik harakatlanayotgan joyda yurganda jamoatchilik odoblariga rioya qilish lozim.
  48. Ehtiyojmandlarga tez-tez xayr-ehson, sadaqa qilib turishlik.
  49. Uyda, ko‘chada va barcha jamoat joylarida biror narsa umidvor bo‘lib, so‘rab kelgan insonni quruq qaytarmaslik.
  50. Ko‘pchilik harakatlanayotgan joylar ham xuddi majlislar kabidir. Ularda ham majlislar odoblariga rioya qilgan kabi odob-axloq me’yorlariga rioya etish lozim bo‘ladi.
  51. Yo‘l harakati asnosida ham Yong‘in xavfsizligi, Tez tibbiy yordam va shu kabi tashkilotlarning moshinalariga imkon qadar yo‘lni tezroq bo‘shatib qo‘yish lozim.
  52. Moshina haydovchisi shovqin-suron, baqir-chaqir qilmasligi ham odobdandir. Zero baqir-chaqir, shovqin-suron qilishlik musulmon kishilarga mutlaqo yarashmaydi.
  53. Haqiqiy mo‘min-musulmon kishi qachon, kimning oldida va qayerda bo‘lishidan qat’i nazar, o‘zini yuksak odob doirasida tutadi.
  54. Kechki paytda boshqa haydovchilarning hamda piyodalarning ko‘zlarini qamashtiradigan darajada yoritgichlarni yoqib yurmaslik.
  55. Yo‘lda sarson bo‘lib, qiynalib turganlarga imkon qadar ko‘maklashib, yordam berishlik – haqiqiy mo‘min-musulmon kishining eng savobli ishlaridan hisoblanadi. Janobi Payg‘ambarimiz Rasululloh sallallohu alayhi vasallam marhamat qildilar: “Kim bir musulmonga bu dunyoda yordam bersa, Alloh Oxiratda unga yordam qiladi”.
  56. Borayotgan manzilga bir oz yetmasdan 10-20 metr oldin to‘xtashlik.
  57. Borayotgan manzilda mabodo odamlar to‘plangan joy bo‘lsa, undan kamida 20-30 metr oldin to‘xtashlik.
  58. Borgan manzilga moshinani o‘sha joyning eshigi, darvozasi, kirib-chiqish joyiga ro‘para qo‘ymaslik hamda atrofdagi odamlar va boshqa moshinalarga ham har tomonlama xalaqit bermaydigan darajada qilib qo‘yishlik.
  59. Kishi bilan xayrlashganda odamning oldida eshikni qattiq yopmaslik. Imkoni bo‘lsa, bir oz yurgandan keyin yopishlik.
  60. Uyga kelganda kelganini bildirish uchun yoki eshik, darvozani ochishlari uchun moshina signali bilan yoki o‘z ovozi bilan boshqalarga ozor bermaslik.
  61. Avtoulovni duch kelgan joyda qoldirmasdan, boshqalarga zarar bermaydigan joyni tanlash lozim.
  62. Turli jamoat joylari (kasalxona, bozor, maktab, masjid, savdo markazlari, avtoturargoh va hokazo)da moshinani juda katta diqqat va nihoyatda jiddiy e’tibor bilan, moshinalarga ham, odamlarga ham mutlaqo ozor yetkazmaydigan holda qilib qo‘yishlik.
  63. Hatto o‘z uyining, o‘z ishxonasining oldiga ham qo‘shnilar, yo‘lovchilarga aslo ozor bermaydigan qilib qo‘yishlik.
  64. Biror joyga mehmonga borganda ham yoki biron yumush bilan to‘xtaganda ham moshinani qo‘shnilar, yo‘lovchilarga aslo ozor bermaydigan, birovlarni yo‘lini to‘sib qo‘ymaydigan qilib qo‘yishlik.
  65. Manziliga yetib borganidan keyin, Xudoga shukr qilib, moshinaga ham minnatdorchilik izhor etiladi.
  66. O‘zidagi mavjud ulovga doim shukr qilishlik.

 

Mehribon Parvardigorimiz

o‘zlarimizni ham,

farzand-zurriyotlarimizni ham

O‘zi buyurgan,

Janobi Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallam tavsiya etgan,

o‘tmishda o‘tganlarimizning ruhlari shod bo‘ladigan,

xalqimiz xursand bo‘ladigan,

ota-onalarimiz rozi bo‘ladigan

yo‘llardan yurishimizni nasib etsin!

 

                                                                                        Ibrohimjon domla Inomov

 

 

Ibratli hikoyalar
#logo