Birlashgan Millatlar Tashkilotining "Nogiron shaxslarning huquqlari haqidagi Konvensiyasi" 30-moddasida “Nogironlar ularning alohida madaniyati va til jihatdan o‘ziga xosligidan kelib chiqib, boshqalar qatori tan olinishi va qo‘llab- quvvatlanish huquqiga ega”, deb yozib qo‘yilgan.
Surdo dunyo tillari bo‘yicha ispan tilidan keyingi o‘rinda turadi. Zelandiyada surdo tiliga davlat maqomi berilgan.
Hozirgi vaqtda O‘zbekiston musulmonlari idorasi tashabbusi bilan Respublikamizda eshitish va so‘zlash qobiliyati cheklanganlar bilan keng ko‘lamda ishlar olib borilmoqda. Bu insonlar uzoq vaqt jamiyatdan uzilgani, milliy qadriyatlarimiz, dinimiz haqida tushunchaga ega bo‘lmaganliklari sabab ularning ruhiyatida bo‘shliq paydo bo‘lgan. Jamiyatimizdagi har bir sog‘lom inson ana shu bo‘shliqni e’tibor, mehr va muruvvat bilan to‘ldirishi maqsadga muvofiqdir.
2018 yil 30 yanvardan Toshkent shahar imkoniyati cheklanganlar bilan diniy-ma’rifiy suhbatlar tashkil etilgan bo‘lib, bu suhbatlarning dastlabki tinglovchilari 8 nafar inson qatnashgan. Keyinchalik 40 ta va hozirgi kelib 400 dan ortiq eshitish va gapirish qobiliyati cheklanganlar bilan islom dini, milliy qadriyatlar, ijtimoiy masalalar borasida ma’ruzalar tashkil qilingan.
Yangi innovatsion loyiha sifatida eshitish va gapirish imkoni cheklanganlar bilan bevosita ish olib borayotgan fidoyilar, ya’ni O‘zbekiston musulmonlari idorasi mutaxassislari, Toshkent shahar hokimiyati vakili, Toshkent shahar otinoyilari surdo, ya’ni imo-ishorali tilni o‘rganishni boshlashdi.
Tadbirlar rejasiga muvofiq olib borilayotgan ma’ruzani boshlashdan oldin har bir tashkilotchi eshitish va gapirish qobiliyati cheklanganlarga surdo, ya’ni imo-ishoradan imtihon topshiradi.
Nogironligi bo‘lgan tinglovchilarimizga ularning o‘zlarining tilida muomala qilish, ularga bo‘lgan e’tiborning bir ko‘rinishi xolos. Har bir uchrashuvda ulardan yangi muomala imo-ishoralarni o‘rganish ularning kemtik qalbiga yo‘l topishning eng oson yo‘lidir.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati
Inson biror ishni qilayotganida men bu kasbni Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga ergashib, zimmamdagi haqni ado qilyapman, deb niyat qilsa, o‘sha ishga sarf qilgan har daqiqa vaqti ulkan ibodat darajasiga ko‘tariladi.
Abu Maxoriqdan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam sahobalari bilan o‘tirganlarida, yosh a’robiy yigit o‘tib qoldi. Abu Bakr va Umar roziyallohu anhumo: “Agar u yigitligiyu kuch-quvvatini Alloh yo‘lida sarflaganida, katta ajr olgan bo‘lardi”, deyishdi.
Shunda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar: “Agar qarib qolgan otaonasiga yordam berishga harakat qilsa, u Alloh yo‘lidadir. Kichik bolalari uchun harakat qilsa, u Alloh yo‘lidadir. Agar u o‘z nafsi uchun, odamlardan behojat bo‘laman, deb harakat qilsa, u Alloh yo‘lidadir. Agar odamlar ko‘rsin va eshitsin, deb harakat qilsa, u shayton yo‘lidadir” (Imom Tabaroniy rivoyati).
Hadisdan xalq orasida keng tarqalgan “din boshqa, dunyo boshqa” degan fikrning xato ekanini anglaymiz. O‘ylab ko‘radigan bo‘lsak, biz dunyoviy ish, deb o‘ylaydigan halol rizq talab qilish ham dinning bir bo‘lagi ekan. Faqat shart shuki, talabimiz shariatga muvofiq, joiz yo‘l bilan bo‘lsin.
Shariatda: “Dinim menga ahli ayolimning nafaqasini vojib qilgan, halol yo‘l bilan luqma topib, oilamga tutay”, degan niyat bilan dalada ishlayotgan dehqon, dastgoh oldida turgan ishchi, o‘z kasbidan qolmayotgan hunarmand, o‘z vazifasini ado etayotgan idora xodimi yoki ziyoli, ibodat qilayotgan bo‘ladi. Bundan boshqa niyatni qilgan odam esa mo‘ljalidagi narsaga erishishi mumkin, ammo ajru savobga yetisha olmaydi.
Umar roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Amallar faqat niyatlarga ko‘radir. Har kimga niyat qilganigina bo‘ladi”, deb bejizga aytmaganlar (Imom Buxoriy rivoyati).
Xullas, o‘ziga munosib qudrati, ilmi, ma’rifati yetadigan, risoladagidek ado etishiga ishonchi komil ishga kirgan inson har kuni ishga ketayotib, yaxshi niyatini takrorlaydi. Haloldan rizq topish, elga, vatanga xizmat qilish, ishni puxta ado etish, dangasalikka yo‘l qo‘ymaslik kabi narsalarni niyat qiladi. Bu bilan rizq topishga sarflagan vaqti ham ibodatga aylanadi.
Xulosa o‘rnida shuni aytish mumkinki, mo‘min-musulmon qanday ishda bo‘lmasin, eng yaxshi ishchi, eng yaxshi kosib, yaxshi dehqon, yaxshi muhandis, yaxshi xizmatchi, yaxshi tabib, yaxshi o‘qituvchi, xullas, har bir kasbning eng mohiri, eng omili, eng tadbirlisi bo‘lishga harakat qilishi, Allohning roziligini va halol rizqni niyat qilishi lozim bo‘ladi.
“Halol kasb-hunar – qut-baraka keltirar” kitobidan